Kraków 2025-03-01
Samolot amatorski J-1 Prząśniczka.
Samolot amatorski J-1 Prząśniczka został opracowany i zbudowany przez pana Jarosława Janowskiego, któremu pomagali panowie Witold Kalita i Stefan Pulawski. Także silnik został skonstruowany przez panów Jarosława Janowskiego i Stefana Pulawskiego. Silnik Saturn 500 wykorzystywał elementy z dwóch silników motocyklowych MZ-250. Silnik płaski dwucylindrowy. Pierwszy lot wykonał w dniu 30 lipca 1970 roku, a pilotem był pan Jerzy Orłowski.
Zamiarem konstruktora było zbudowanie prostego i łatwego w pilotażu samolotu, do budowy którego wykorzystano łatwo dostępne materiały. Dzięki temu samolot był tani w budowie oraz eksploatacji. Konstruktor i jego koledzy z teamu, byli członkami Aeroklubu Łódzkiego. Projekt samolotu powstał w lipcu 1967 roku. Prototyp został zbudowany w mieszkaniu w bloku, na powierzchni 18 m2, na 2 piętrze. Na początku 1969 roku, gotowe były skrzydła i kadłub. W dniu 15 kwietnia 1969 roku, pierwszy raz uruchomiono silnik Saturn 500.
Konstruktor starał się o zezwolenie na oblot samolotu, dostarczając dokumentację i opis techniczny maszyny do Inspektoratu Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych. Ale urząd decyzji nie podjął. W dniu 30 lipca 1970 roku, pilot Jerzy Orłowski, dokonał oblotu samolotu, bez koniecznych dokumentów. Pierwszy lot potwierdził poprawne wykonanie samolotu. Lot był wykonany w tajemnicy przed władzami PRL. Była powszechna niechęć komunistów do budowy amatorskich samolotów przez obywateli. Twierdzili oni, że samolot nie ma szczegółowych planów i obliczeń wytrzymałościowych.
Mimo to, w krótkim czasie samolot zaczął się cieszyć wielkim zainteresowaniem. Samolot i konstruktorzy zostali zaproszeni do telewizji polskiej. Były artykuły w prasie, a konstruktor podkreślał problemy zarejestrowania samolotu w Polsce. Instytut Lotnictwa w 1972 roku, przyjął samolot do badań, jednak badań i testów nie rozpoczęto. W 1973 roku, profesor Politechniki Warszawskiej Zbigniew Brzoska wykonał ekspertyzę konstrukcji samolotu i przeprowadził obliczenia konstrukcyjne. Pozytywna opinia profesora Zbigniewa Brzoski spowodowała, że samolot i silnik przeszedł testy, badania, próby w locie, po czym uzyskał certyfikat Instytutu Lotnictwa, po 4 latach, pod wpływem mediów oraz opinii publicznej. W dniu 8 czerwca 1976 roku, samolot J-1 został zarejestrowany jako motoszybowiec i został wpisany do Rejestru Cywilnych Statków Powietrznych ze znakiem rejestracyjnym SP-002.
Została opracowana także wersja J-1A Don Quichote, która była dostosowana do przepisów amerykańskich. Zbudowano kilkadziesiąt egzemplarzy, które powstały na bazie planów rozprowadzonych przez pana Jarosława Janowskiego. W Polsce zbudowano 4 egzemplarze, które różniły się zastosowanym silnikiem i wymiarami.
Prezentowany w Muzeum Lotnictwa Polskiego samolot J-1 Prząśniczka należał do konstruktora Jarosława Janowskiego. Samolot miał nalot 400 godzin. W dniu 11 lipca 1981 roku, samolot uległ wypadkowi na Lotnisku Lublinek w Łodzi. Konstruktor samolot przekazał do Muzeum Lotnictwa Polskiego, gdzie samolot został wyremontowany.
Konstrukcja J-1 Prząśniczka. Samolot typu klasyczny górnopłat jest jednoosobową konstrukcją. Zbudowany z drewna. Samolot otrzymał stałe podwozie. Silnik umieszczono z kabiną pilota i porusza śmigło pchające. Śmigło dwułopatowe, o stałym profilu.
Dane T-T samolotu amatorskiego J-1 Prząśniczka: silnik Saturn 500 B, 2-cylindrowy, 2-suwowy, o mocy 23 KM. Rozpiętość 7,6 m. Długość 4,8 m. Wysokość 1,75 m. Profil skrzydła Clark-Y. Masa własna 130 kg. Masa startowa 250-270 kg. Prędkość maksymalna 150-165 km/h. Prędkość przelotowa 110 km/h. Prędkość lądowania 65 km/h. Pułap 2 500 m. Zasięg 250 km. Zapas paliwa 20 litrów. Rozbieg 100 m. Dobieg 50 m.
Opracował Karol Placha Hetman