Warszawa 2025-04-05
Przeciwlotnicze działo samobieżne typu ZSU-23-4.
ZSU-23-4 to jest sowieckie samobieżne działo przeciwlotnicze, gąsienicowe. Producentem był Uljanowski Zakład Mechaniczny. Załoga 4 żołnierzy. Zbudowano około 6 500 egzemplarzy.
Pojazd jest wyposażony w silnik wysokoprężny typu W-6R, który jest 4-suwowy. Dodatkowo pojazd ma turbinę gazową typu DG4M-1, o mocy 280 KM, która służy do napędu prądnic zasilających urządzenia pokładowe. W napędzie zastosowano przekładnię mechaniczną. Pancerz (kadłub) został wykonany ze stali walcowanej.
Dane T-T ZSU-23-4 „Szyłka”: Długość 6,30 m. Szerokość 2,90 m. Wysokość 2,20 m. Prześwit 0,35 m. Masa bojowa 14 000 kg. Prędkość maksymalna 44 km/h. Prędkość maksymalna podczas strzelania wynosi do 25 km/h. Zasięg na jednym tankowaniu 450 km. Pokonywanie brodu do głębokości 1,00 m. Szerokość pokonywanego rowu do 2,80 m. Wysokość przeszkody pionowej do 1,10 m. Kąt podjazdu 30 stopni. Uzbrojenie stanowią 4 sprzężone, automatyczne działka przeciwlotnicze AZP-23 kalibru 23 mm. Długość lufy 2010 mm (87,3 kalibrów). Prędkość początkowa pocisku 970 m/s. Masa pocisku 178 gramów. Szybkostrzelność teoretyczna 2 000 strzałów na minutę. Szybkostrzelność praktyczna 400 strzałów na minutę. Zasięg skuteczny horyzontalny 2 500 m. Zasięg skuteczny wertykalny 2 000 m.
Pojazd ZSU-23-4 „Szyłka” uzbrojony jest w 4 armaty AZP-23 kalibru 23 mm. Pojazd został opracowany w państwie moskiewskim w okresie 1957-1961, w biurze konstrukcyjnym Astrowa. Nazwa ZSU pochodzi od skrótu Zienitnaja Samochodnaja Ustanowka – Зенитная самоходная установка – przeciwlotnicze działo samobieżne. Słowo Szyłka to nazwa ruskiej rzeki, która jest lewym dopływem rzeki Amuru. Liczba 23 oznacza kaliber 23 mm. Liczba 4 oznacza ilość armat. Pojazd nie ma zdolności pływania. W kodzie NATO pojazd otrzymał nazwę Awl, czyli szydło.
W 50-latach XX wieku, w CCCP podstawowym uzbrojeniem była armata PLOT wz 1939 kalibru 37 mm, oraz PLOT samobieżne działo ZSU-57-2. Był to czas fascynacji rakietami i radarami. Jednak lokalne konflikty wskazywały, że broń lufowa będzie jeszcze długo w użyciu. Postanowiono opracować pojazd PLOT, który jako celownik wykorzysta radar do obsługi broni lufowej. Dodatkowym wymogiem była możliwość działania w terenie skażonym bronią ABC.
Z góry przyjęto, że pojazd będzie bazował na podwoziu gąsienicowym GM-575. Było to podwozie opracowane dla czołgu pływającego PT-76. Jako broń lufowa wykorzystano holowany zestaw artyleryjski ZU-23-2, który miał dwie armaty AZP-23 sprzężone, kalibru 23 mm. Jako celownik wykorzystano radar z paraboliczną anteną do śledzenia celów. Naprowadzanie, obliczenie parametrów lotu celu i strzelanie odbywało się w pełni automatycznie. Sposób odnalezienia celu, określenia jego położenia i aktualnej prędkości, odbywało się przy pomocy pokładowego radaru typu 1RL33 / RPK-2 Toboł. Radar funkcjonuje w mikrofalowym paśmie Ku, o zakresie od 14,6 do 15,6 GHz. Radar jest zdolny wykryć cel z odległości 20 000 m i śledzić go na dystansie do 6 000 m. Wykorzystano przelicznik typu 1A7, który jest urządzeniem elektromechanicznym. Przelicznik jest zasilany zmiennym prądem elektryczny. Układem wykonawczym są elektrohydrauliczne siłowniki. Na wypadek awarii pozostawiono sterowanie ręczne. Armaty są chłodzone układem wodnym. Armaty są automatyczne, przeładowywane energią gazów prochowych odprowadzanych przez boczny otwór w lufie i ryglowane zamkiem klinowym, poprzez jego ruch pionowy. Armaty są zasilane pociskami z taśmy, o rozdzielanych ogniwach. Górne armaty mają zapas nabojów po 550 sztuk, a dolne po 450 sztuk. Ogień w kierunku celów można prowadzić z pozycji stojącej oraz w marszu, do prędkości 25 km/h. Zalecane jest strzelanie krótkimi seriami.
Turbina gazowa zapewnia zasilanie układów pojazdu, za wyjątkiem trakcji. Gazy spalinowe z turbiny są bardzo gorące i nie wolno stać za pojazdem bliżej niż 15 m. Zwykle pojazdy działają w ugrupowaniach, zachowując między sobą odległość około 200 m i będąc w odległości 400 m od chronionego obiektu.
Pojazdy ZSU-23-4 weszły do uzbrojenia armii czerwonej w 1964 roku, a później także na wyposażenie innych armii Układu Warszawskiego, w tym Wojska Polskiego, oraz państw arabskich. Pojazdy zostały użyte bojowo pierwszy raz w 1967 roku, podczas wojny sześciodniowej. Obecnie (2025 rok), wozy są powszechnie używany po obu stronach konfliktu wojennego na Ukrainie. W Polsce pojazdy ZSU-23-4 „Szyłka” są prezentowane w muzeach, na przykład Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Pojazd ZSU-23-4MP „Biała”.
Pojazd ZSU-23-4MP „Biała” powstał w Polsce na bazie pojazdu ZSU-23-4. Prototyp został opracowany w 2000 roku, przez Ośrodek Badawczo Rozwojowy w Tarnowie, przy współudziale 4. Okręgowych Warsztatów Technicznych w Żurawicy. Postanowiono wykorzystać systemy i urządzenia opracowane przez Polski Przemysł Obronny. Pojazd PLOT przeszedł pozytywnie testy poligonowe. Produkcję rozpoczęto w 2005 roku. W grudniu 2005 roku, wydano rozkaz Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, o przyjęciu wozów ZSU-23-4MP Biała na uzbrojenie wojska. Kontrakt obejmował modernizację do 70 egzemplarzy, w tempie 3-4 wozy w ciągu roku. Pojazd reklamowano, jako tańsza alternatywa dla pojazdów PLOT w porównaniu do konstrukcji zagranicznych. Zbudowane pojazdy weszły na uzbrojenie 10. Brygady Kawalerii Pancernej. Były plany modernizacji kolejnych 7-10 pojazdów. Zapadły decyzje, o modernizacji 20-30 pojazdów ZSU-23-4 „Szyłka”, do standardu ZSU-23-4MP Biała, do 2020 roku.
Pojazd wyposażony jest w 6-cylindrowy silnik wysokoprężny, 4-suwowy W-6R, o mocy 280 KM (210 kW), przy 2 000 obrotów na minutę oraz zespół prądotwórczy PANDA 18 NE, 18,7 kW. Zastosowano przekładnię mechaniczną. Pojazd jest obsługiwany przez 3 żołnierzy. Pojazd jest opancerzony. Pancerz wykonano z płyt stalowych, o grubości 8,3-9,2 mm, łączonych spawaniem. Uzbrojenie główne to są armaty 4×23 mm AZP-23 chłodzone cieczą. Zapas amunicji 2 000 naboi. Uzbrojenie dodatkowe 4 zestawy przeciwlotnicze typu Grom. Z amunicją pod kalibrową zasięg skutecznego ognia wzrasta o 500 m.
Dane T-T pojazdu PLOT ZSU-23-4MP Biała: Długość 6,54 m. Szerokość 2,95 m. Wysokość 2,25 m. Masa bojowa 20 500 kg. Prędkość maksymalna 50 km/h. Zasięg 450 km.
Pojazd jest bogato wyposażony do działania w różnych warunkach terenowych i pogodowych. Noktowizory: TWNO-2 oraz TKN-1T. Reflektor podczerwieni PG-125. Radiostacja łączności R-123. Telefon pokładowy R-124. Nawigacja typu TNA-2. Urządzenie ochrony przed bronią ABC. System przeciwpożarowy. Układ wentylacji. Celownik SKO z układem automatycznego śledzenia celu w dzień i w nocy.
Dzięki urządzeniom noktowizyjnym pojazd może być użytkowany w nocy. Kierowca dysponuje noktowizorem typu TWNO-2, o zasięgu 60-100 m. Dowódca wozu dysponuje noktowizorem typu TKN-1T, o zasięgu 200-250 m. Teren jest podświetlany przez reflektor podczerwieni PG-125. Pojazd wyposażono w aparaturę nawigacyjną typu TNA-2. Pozostawiono sowiecką radiostację łączności R-123 oraz pokładowy telefon R-124.
Wóz posiada optoelektroniczny System Kierowania Ogniem (SKO) z układem automatycznego śledzenia celu w dzień i w nocy. Praca tego systemu jest niewykrywalna przez przeciwnika. Uzbrojenie lufowe pozostawiono bez zmian. Natomiast dodano zestaw rakiet przeciwlotniczych Grom, w ilości 4 egzemplarzy. Zasięg tych rakiet wynosi 5 500 m.
Pojazd jest obsługiwany przez 3 żołnierzy. Wóz jest opancerzony. Pancerz wykonano z płyt stalowych, o grubości 8,3-9,2 mm, łączonych spawaniem. Podwozie GM-575 jest zespawane z płyt pancernych. Kadłub wozu jest podzielony na trzy części. W przodzie jest stanowisko kierowcy-mechanika. W środkowej części jest przedział dla dwóch pozostałych członków załogi. Przedział tylny jest przeznaczony dla silnika, przekładni, turbiny i zbiorników paliwa.
Opracował Karol Placha Hetman