PKP Gniezno. 2021r.

Gniezno 2021-09-13

Stacja kolejowa w Gnieźnie.

PKP Gniezno. 2019 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Opis zdjęcia: PKP Gniezno. Przy Peronie 2 stoi pociąg EN76-053 przewoźnika PolRegio relacji Gniezno - Poznań. Przy Peronie 3 stoi pociąg InterCity relacji Warszawa - Berlin.

Opis zdjęcia: PKP Gniezno. Na stację wjeżdża pociąg InterCity relacji Poznań - Olszyn z lokomotywą EU07-060. Nad pociągiem widoczny jest wiadukt ulicy Warszawska.

Starania o wybudowanie linii kolejowej w Gnieźnie miejscowe władze pruskie rozpoczęły około 1860 roku. Umowę na budowie linii kolejowej podpisano w dniu 30 listopada 1867 roku. W dniu 26 maja 1872 roku, oddano do użytku linię kolejową, która połączyła Poznań (Poznań Wschód) z Inowrocławiem. Odległość z Poznania do Gniezna wynosi 50 km. Linia była jednotorowa. Przebiegała przez: Pobiedziska, Gniezno, Trzemeszno, Mogilno, Janikowo i Inowrocław. Stałe połączenie osobowe zainaugurowano w dniu 1 lipca 1873 roku. Od Gniezna, w kierunku południowym, poprowadzono rozbudowaną sieć kolei wąskotorowej. Budowę linii kolejowej, która miała połączyć Gniezno z Oleśnicą zatwierdzono 17 czerwca 1872 roku. Odcinek do Czerniejewo, uroczyście otwarto w dniu 30 czerwca 1875 roku. Dalsza budowa tego szlaku natrafiła na trudności. Ostatecznie cała linia powstała dopiero po drugiej wojnie światowej. W 1884 roku, uruchomiono kolejną linię kolejową z Gniezna do miejscowości Nakło nad Notecią, czyli w kierunku północnym.

W okresie 1870 -1872, w Gnieźnie zbudowano pierwszy dworzec kolejowy. Budynek funkcjonował do drugiej wojny światowej. Podczas drugiej wojny światowej dworzec został znacznie zniszczony.

Stacja Gniezno szybko się rozbudowywała. Zbudowano wieżę wodną i dwa żurawie. Zamontowano urządzenia do nawęglania parowozów. Zbudowano plac składowy, magazyny i budynek mieszany dla rodzin kolejarskich. Postawiono budynki warszatowe, a następnie dwie lokomotywownie wachlarzowe. Łącznie miały 24 stanowiska obsługowe. Następnie lokomotywownie rozbudowano i mały łącznie 40 stanowisk obsługowych. Obiekt był intensywnie użytkowany do 70-lat XX wieku. Obecnie lokomotywownia jest nieużywana.

Z początkiem XX wieku, stacja nadal się rozbudowywała. Zbudowano perony i tunel pod peronami dla podróżnych. Zamontowano sieć elektryczną i oświetlenie elektryczne. W tym czasie postawiono dźwig do nawęglania poruszany energią elektryczną.

W wyniku Powstania Wielkopolskiego Gniezno zostało przyłączone do Polski. W 20-latach, przez Gniezno kursowały pociągi PKP oraz pociągi międzynarodowe niemieckie. W 30-latach, stosunki Polsko - Niemieckie, z winy Niemców, uległy pogorszeniu. Pociągi niemieckie kierowano tylko na szlak kolejowy Chojnice - Tczew.

Z początkiem drugiej wojny światowej Gniezno było intensywnie bombardowane. Na stacji kolejowej największe straty przyniósł atak niemiecki wykonany w dniu 6 września 1939 roku. Została zniszczona lokomotywownia, budynek dworcowy, budynki mieszkalne, kilka lokomotyw i wiele wagonów. Uszkodzone zostały tory i system sterowania ruchem. Okupant odbudował stację dostosowując ją do potrzeb prowadzenia dalszej wojny. W kierunku wschodnim rozbudowano torowisko budując stację towarową. Odbudowując domy wzmocniono je, aby mogły wytrzymać bombardowania lotnicze i ataki artyleryjskie. Wszystko zostało zrealizowane w ramach operacji „Otto”. W wyniku działań wojennych, w styczniu 1945 roku, dworzec i znaczna część infrastruktury zostały zniszczone. Zniszczenia wojenne usuwano aż do końca 50-lat.

W okresie 1967 - 1968, zbudowano nowy dworzec w stylu modernistycznym. W 1985 i 1996 roku, budynek poddano remontowi. Malowanie ścian i wymiana stolarki okiennej i drzwi. W okresie 2012 - 2014, budynek dworca został poddany gruntowej przebudowie i ponownie otwarty w 2014 roku. Budynek zyskał nowy wygląd i nieco mniejsza kubaturę. Dostosowano go do potrzeb szybko zmieniającej się kolei i potrzeb podróżnych. Budynek jest dostępny dla osób z ograniczoną możliwością ruchową. W budynku dworca, znajdują się toalety, cukiernia z piekarnią, kiosk, automat ze słodyczami, napojami zimnymi i ciepłymi, a także automat z lekarstwami oraz dwa okienka kas. Założony został monitoring, klimatyzacja i ogrzewanie. Górne piętro budynku jest głównie wykorzystywane na biura.

W 60-latach, kiedy budowano nowy dworzec, również odbudowano perony i wyremontowano wiaty. Także wyremontowano tunel dla podróżnych. Wprowadzono nowe urządzenia starowania ruchem. Wybudowano nową nastawnię kolejową. W okresie 2014 - 2016, wyremontowano perony. Otrzymały one nową nawierzchnie wykonaną z piaskowca. Wyremontowano także wiaty i tunel dla podróżnych.

Jeszcze z początkiem 70-lat stacja kolejowa Gniezno była jedną z ostatnich stacji w której eksploatowano najwięcej lokomotyw parowych w Polsce.

Elektryfikacja węzła kolejowego Gniezno nastąpiła w 70-latach. W dniu 25 listopada 1976 roku, rozpoczęto eksploatację zelektryfikowanego odcinka Września - Gniezno. W dniu 23 grudnia 1976 roku, ukończono elektryfikację odcinka Poznań Wschód – Inowrocław.

Pierwsze lata XXI wieku to systematyczne niszczenie Polskiej Kolei. Likwidacja połączeń osobowych i zmniejszanie się przewozów towarowych. W 2005 roku, zamknięto stację kolejową Gniezno Towarowe. W 2010 roku, zlikwidowano ostatnie pociągi osobowe do Wrześni. W 2011 roku, węzeł kolejowy Gniezno praktycznie był w likwidacji. Stacja kolejowa Gniezno stała się prowincjonalnym przystankiem dla pociągów dalekobieżnych. Rozpoczął się proces rozbierania infrastruktury kolejowej. Przeznaczono do likwidacji grupę torów rozrządowych. W 2015 roku, nastąpiło wstrzymanie procesu likwidacji i powolne przywracanie niektórych połączeń lokalnych, przy pomocy kupionych przez lokalny samorząd szynobusów.

W 2020 roku, oddano do użytku tunel drogowy pod torami między stacją towarową i osobową z ulicą Pod Trzema Mostami.

Obecnie (2019 rok) zachowało się jeszcze wiele dawnych obiektów kolejowych:

Wiaty na peronach są wykonane z żelaza łączonego metodą nitowania. Sam dach jest drewniany zbudowany z krokwi i z pełnym deskowaniem, pokryty blachą.

Wieża wodna stoi pomiędzy dwiema nieczynnymi wachlarzowymi lokonotwowniami. Została zbudowana około 1905 roku. Posiada zbiornik wodny o pojemności 300 m sześciennych. Wieża zasilała cztery żurawie wodne. Zastąpiła ona starą wieżę wodną, która była mało wydajna, bo miała mały zbiornik. Pierwsza, kwadratowa wieża wodna stała na północny - wschód od powyższej. Wybudowana była około 1874 roku. Została rozebrana około 1905 roku. Około 1888 roku, na wschód od budynku dworca wybudowano oktagonalną wieżę, która nie zachowała się do naszych czasów. Została zniszczona w wyniku działań wojennych drugiej wojny światowej.

Nadal stoją dwie nieużywane lokomotywownie wachlarzowe. Zachodnia ma 24 stanowiska. Wschodnia ma 20 stanowisk. Przy zachodniej lokomotywowni stoi nadal ceglany komin systemu ogrzewania obiektu. Przed lokomotywowniami są obrotnice lokomotyw.

Stają budynki mieszalne przy ulicy Składowa. Stają budynki biurowe i warsztatowe. Stoi budynek dawnej nastawni kolejowej z jednym torem prowadzącym do zachodniej budy (lokomotywowni). Jest górka rozrządowe i niektóre tory. Jest dźwig do nawęglania lokomotyw parowych. Skład węgla z którego dźwig brał węgiel jest zarośnięty samosiejkami. Na terenie stacji są różne kanały remontowe i inspekcyjne.

Stacja Gniezno obecnie (2021 rok).

Współrzędne geograficzne: 52°31′46″N 17°36′16″E.

Obecnie w Gnieźnie są trzy stacje kolejowe: Gniezno, Gniezno Winiary, Gniezno Wąskotorowe. Dworzec autobusowy w Gnieźnie dzieli ten sam plac przeddworcowy z dworcem PKP.

Obecnie stacja PKP Gniezno dysponuje trzema peronami:

Peron 1 znajduje się bezpośrednio przy budynku dworca i jest jednokrawędziowy. Ma długość 250 m. Przedłużeniem Peronu 1, w kierunku wschodnim był Peron 1A, z którego rozpoczynały bieg niektóre pociągi w kierunku miejscowości Nakło nad Notecią. Obecnie (2021 rok) peron jest nieużywany.

Peron 2 jest wyspowy, dwukrawędziowy. Ma długość 380 m. Wiata nad peronem ma długość 100 m. Peron obsługuje wszystkie połączenia pociągów dalekobieżnych, w tym pociągi międzynarodowe.

Peron 3 jest wyspowy, dwukrawędziowy. Ma długość 320 m. Wiata nad peronem ma długość 100 m. Peron zwykle obsługuje pociągi jadące w kierunku Jarocina.

Część zachodnia, równi stacyjnej ma długość około 1 500 m. Część wschodnia równi stacyjnej, która była dworcem towarowym ma długość około 1 000 m. Przez stację przebiegają następujące szlaki kolejowe: Linia Nr 281 Oleśnica – Chojnice (obecnie ma długość 310 km i przebiega z południa na północ. Linia Nr 353 Poznań Wschód – Žielieznodorožnyj (obecnie ma długość 340 km i przebiega z Poznania w kierunku północno-wschodnim do Rosji). Linia wąskotorowa Gniezno – Anastazewo.