Kraków 2009-04-21
Mikojan i Guriewicz MiG-21 U, US, UM.
193b Rozdział 1965-05-18. Polska. Naddźwiękowy samolot szkolno-treningowy używany w Wojsku Polskim.
Konstrukcja MiG-21 U.
MiG-21 U to była pierwsza wersja szkolna kupiona przez Polskę. Samolot jest oparty na konstrukcji samolotu MiG-21 F-13. Do Polski trafiły dwie odmiany tych samolotów; pierwsza 400, druga 600. Różnią się one usterzeniem pionowym (mniejsza i większa powierzchnia) i miejscem umieszczenia spadochronu hamującego (pod lub nad dyszą wylotową silnika).
Kabina posiada oszklenie złożone ze stałego wiatrochronu z trzema oknami (przednie pancerne) i dwóch osobnych owiewek. Każdy pilot ma oddzielną. Owiewki odchylane są ręczne na prawą stronę.
Samolot pozbawiono stałego uzbrojenia strzeleckiego i nie ma tych charakterystycznych wypukłości na dolnej części kadłuba. Pozostawiono mu jednak możliwość przenoszenia uzbrojenia strzeleckiego w postaci zasobnika z karabinem maszynowym typu A-12,7, podwieszanego pod kadłubem lub skrzydłami. Zwykle zasobnik podwieszano pod skrzydłami, bo pod kadłubem montowano dodatkowy zbiornik paliwa. Karabin maszynowy A-12,7 kaliber 12,7 został opracowany przez N. M. Afanasjewa i przyjęty na uzbrojenie w 1953 roku, trafiając do uzbrojenia śmigłowców ( Mi-4, Mi-6 ) i wersji szkolno-bojowych samolotów myśliwskich (UTI MiG-15) i wszystkie szkolno-bojowe samoloty MiG-21.
Podstawowe dane A-12,7; masa broni 28 kg, masa naboju 0,125 kg, masa pocisku 0,049 kg szybkostrzelność 800 – 1 100 strzałów na minutę, prędkość początkowa 835 m/s, wersja zmodernizowana A-12,7P ma większą szybkostrzelność 1 400 strzałów na minutę. Automatyka A-12,7 polega na poborze gazów z bocznego otworu w lufie. Zamykanie przewodu lufy dokonuje się przy pomocy specjalnego klina przesuwanego w pionie. Wysoką szybkostrzelność osiągnięto poprzez zastosowanie mechanizmu przyśpieszającego dosyłanie taśmy z amunicją.
Jako stałe wyposażenie samolotu MiG-21 U montowano fotokarabin. Egzemplarz prezentowany w Czyżynach ma aż dwa fotokarabiny zamontowane na stałe pod skrzydłami, mniej więcej w miejscu gdzie od wersji bojowej MiG-21 R montowano drugą parę zaczepów pod skrzydłami.
Konstrukcja MiG-21 US.
MiG-21 US to była druga wersja szkolna kupiona dla Polski. Odmiana MiG-21 US należy do drugiej generacji samolotów MiG-21. Wersja szkolno-bojowa dla samolotów z instalacją nadmuchu powietrza na klapy skrzydłowe SPS. Oprócz instalacji i odpowiedniego silnika samolot otrzymał w pierwszej kabinie fotel wyrzucany KM-1 U, a w drugiej KM-1I; otwierany peryskop dla instruktora KKO-5; powiększony zbiornik nad-kadłubowy, pojemność całkowita to 2 450 litrów. Zmianie uległo także wyposażenie.
Konstrukcja MiG-21 UM.
MiG-21 UM to była trzecia odmiana szkolna kupiona dla Polski. Jest to samolot przystosowany do szkolenia pilotów trzeciej i czwartej generacji bojowych MiG-21. Główne zmiany w stosunku do poprzedniej odmiany polegały na zastosowaniu nowego wyposażenia.
W samolocie MiG-21 UM można było imitować następujące uszkodzenia:
Za pomocą PIO-155. a) uszkodzenie autopilota w kanale podłużnym charakteryzujące się gwałtowną zmianą kąta pochylenia na wznoszenie lub nurkowanie (w wyniku wymuszenia ruchu trzonu urządzenia sterowniczego RAU w skrajne położenie odpowiednio na wznoszenie lub nurkowanie + odpowiednią zmianę położenia mechanizmu trymerowego); b) uszkodzenie mechanizmu trymerowego w kanale podłużnym na wznoszenie lub nurkowanie przy włączonym zakresie "Stabilizacja" AP; c) uszkodzenie autopilota w kanale poprzecznym charakteryzujące się gwałtowną zmianą kąta przechylenia (w wyniku wymuszenia ruchu trzonu urządzenia sterowniczego RAU w skrajne położenie w lewo lub w prawo) przy włączonym zakresie "Stabilizacja" AP; d) uszkodzenie autopilota polegające na zerwaniu sztywnego sprzężenia zwrotnego osobno w kanale pochylenia i przechylenia, pociągające za sobą wzbudzenie nietłumionych kołysań w tych kanałach.
Za pomocą IP-K. a) uszkodzenie wskaźnika prędkości lub jednoczesne uszkodzenie wskaźnika prędkości, wysokościomierza i wariometru; b) uszkodzenie sztucznego horyzontu; c) uszkodzenie układu kursowego; d) uszkodzenie radiokompasu.
Jeśli chodzi o silnik to na pewno wersja MiG-21 UM była wyposażona w silniki R-13. Jednak nie wiemy czy wszystkie, czy tylko samoloty z drugiej dostawy, czyli z okresu 1980-1981.
Opracował Karol Placha Hetman