Kraków 2018-05-15
Historia
250b Rozdział 1981 rok. Mil Mi-14.
Rozwój konstrukcji Mil Mi-14.
Prace nad śmigłowcem przystosowanym do długotrwałego operowania nad morzem w zespole Michała Mila rozpoczęto w 1968 roku. Śmigłowiec miał mieć zdolność do lądowania i startu z powierzchni wody. Punktem wyjścia był śmigłowiec Mi-8. Dolną część kadłuba przebudowano, nadając jej kształt bezredanowej łodzi. Po bokach kadłuba umieszczono pojemniki mieszczące napełniane powietrzem pływaki, które zapewniają lepszą stabilność na wodzie. Pod przednią częścią kadłuba umieszczono opływową osłonę, która mieści antenę stacji radiolokacyjnej I-2M.
W śmigłowcu zastosowano czteropunktowe podwozie. Przednie podwójne z pojedynczymi kołami, chowane do kadłuba. Tylne dwugoleniowe z podwójnymi kołami na wspólnej osi, chowane do dodatkowych gondoli, w tył. Pierwsze śmigłowce miały komory podwozia zamykane klapami, z których później zrezygnowano. Uzupełnieniem podwozia jest tylny, resorowany zderzak z niewielkim pływakiem, o pojemności 0,185 m sześciennych. Śmigłowiec może wodować przy stanie morza 2 stopnie w skali Beauforta i przy prędkości wiatru do 10 m/s.
Pierwszy prototyp oznaczony W-14 został oblatany w 1973 roku. Ma on zespół napędowy złożony z dwóch silników TW2-117A. Kolejne prototypy otrzymały już silniki nowej generacji TW3-117M, o mocy nominalnej 2 x 1 435 kW i mocy maksymalnej 2 x 1 635 kW. Nowe silniki wyposażone są w pneumatyczną instalację rozruchową. Składa się ona z APU o oznaczeniu AI-9W, uruchamianego elektrycznie. Sprężone powietrze (gazy) podawane jest do sprężarki silnika TW3-117M i w ten sposób wprawia ją w ruch. Silnik TW3-117 jest lżejszy od silnika TW2-117 i ma masę zaledwie 280 kg. Silnik TW2-117 ma masę 335 kg.
Śmigło ogonowe przeniesiono z prawej strony belki ogonowej na lewą. Z uwagi na większą moc zespołu napędowego opracowano nową przekładnię główną WR-14, nowy wał w belce ogonowej i nową przekładnię ogonową.
Śmigłowiec W-14 pod oznaczeniem Mi-14 skierowano do produkcji seryjnej w 1975 roku. Budowano je w trzech podstawowych wersjach. Pierwszy to Mi-14 PS (поисково-спасательный, poszukiwawczo-ratowniczy) do zadań poszukiwawczo-ratowniczych. Zabiera na pokład 10 sztuk tratw ratunkowych, pneumatycznych, a każda z nich zabiera na pokład 20-osób. Śmigłowiec ma wyciągarkę z koszem, który jednorazowo może zabrać 3-osoby. Na pokład można przyjąć 10 rozbitków. Pozostałych rozbitków można holować na tratwach za śmigłowcem. W tyle kadłuba umieszczono okno dla obserwacji tylnej półsfery za śmigłowcem. W nowszych wersjach liczbę tylnych okien zwiększono trzech.
Drugi to Mi-14 PŁ (protiwołodocznyj) do zawalczenia okrętów podwodnych. Śmigłowiec ma specjalne wyposażenie - system Kalmar. W jego skład wchodzą: Magnetometr APM-60, stacja hydroakustyczna Oka-2, której sonda znajduje się pod tylną częścią kadłuba i belka ogonową. Oba urządzenia do pracy są opuszczane w trakcie lotu na linkach. Komorę bombową umieszczono w spodzie kadłuba między zbiornikami paliwa. Uzbrojenie składa się z bomb lotniczych, bomb głębinowych i torped. Ładownia śmigłowca podzielona jest na dwa przedziały. W przednim umieszczono stanowisko operatora. Jest tam ekran stacji radiolokacyjnej i bloki wyposażenia elektronicznego. W tylnej części umieszczono dodatkowy zbiornik paliwa o pojemności 500 litrów. Jest tam także łódka ratownicza ŁAS-5S. Łódka ta jest na wyposażeniu wszystkich śmigłowców Mi-14.
Trzeci to Mi-14 BT (buksirtralszczik) do zadań holowniczo-trałowych. Śmigłowiec zewnętrznie podobny jest do wersji Mi-14 PS i przeznaczony jest do likwidacji pól minowych. Śmigłowiec ma wyciągarkę, która może holować różne typy trałów. W tylnej części kadłuba umieszczono okno, przez które operator trału obserwuje efekty pracy trału i obsługuje wyciągarkę. Śmigłowiec może być wykorzystany do holowania rozbitków na tratwach ratunkowych lub małych łodzi.
Śmigłowce Mi-14 najpierw weszły na wyposażenie wojska CCCP, a następnie NRD, Bułgarii, Rumuni, Jugosławii, Kuby, Libii i Syrii.
Śmigłowce Mi-14 mają także swoje wady. Są problemy z uszczelnieniem kadłubów przed dostaniem się do wnętrza wody. W związku z tym, wodowanie odbywa się tylko w sytuacjach awaryjnych.
Według dostępnych informacji zbudowano zaledwie 230 sztuk śmigłowców Mi-14. Jednak co parę lat odżywają plany ponownego podjęcia produkcji seryjnej śmigłowców Mi-14.
Mi-14 w Polsce.
W 1981 roku, kupiono śmigłowce Mi-14 dla Wojska Polskiego. Nabyto dwie wersje: Mi-14 PŁ i Mi-14 PS.
Na śmigłowcach Mi-14 PŁ namalowano szachownice biało-czerwone (także od dołu) oraz godło w postaci uskrzydlonego aligatora, który niesie dwie bomby. Na śmigłowcach Mi-14 PS namalowano szachownice biało-czerwone (także od dołu) oraz krzyż maltański, delfin i koło ratunkowe.
Śmigłowce Mi-14 miał lepsze wyposażenie niż Mi-8, które pozwala na lot w trudnych warunkach pogodowych i w nocy. W wyposażeniu jest radiostacja R-842M, radiostacja R-860, radiopółkompas ARK-9, radiopółkompas ARK-2U, radiowysokościomierz RW-3, system nawigacji z dopplerowskim miernikiem prędkości i kąta znoszenia DISS-15, urządzenie zapytująco-odzweowe IFF, rozmównica pokładowa SPU-7.
Stacja radiolokacyjna pozwala wykryć obiekty na powierzchni wody.
Autopilot czterokanałowy, który umożliwia zaplanowanie prostej trasy, a także możliwość zawisu bez udziału pilotów.
Załoga śmigłowca Mi-14 dysponuje specjalnymi kombinezonami, które miały gwarantować utrzymanie człowieka na powierzchni wody minimum 24 godziny bez utraty ciepła, przy temperaturze wody 5 stopni Celsjusza. Mają one pomarańczowy kolor i powszechnie były stosowane w Polsce od 1985 roku.
Na początku XX wieku w Wojsku Polskim (Marynarce Wojennej) było 10 sztuk Mi-14 PŁ oraz 3 sztuki Mi-14 PS.
Oceniono wówczas, że śmigłowce Mi-8, Mi-17, Mi-14, Mi-24 mają wiele wspólnych systemów. Dlatego logiczne byłoby wydłużenie eksploatacji śmigłowców poza 2008 rok, kiedy teoretycznie powinny zostać spisane ze stanu. Będące wówczas na rynku, nowe śmigłowce-amfibie dla naszego kraju były bardzo drogie. W teorii, korzystne byłoby zgromadzenie śmigłowców Mi-14 w jednej bazie. Jednak długość Polskiego wybrzeża jest tak znaczna, że aby nieść pomoc i podjąć działania przeciw agresorowi w rozsądnym czasie, należy mieć trzy bazy: Gdynia, Słupsk i Kołobrzeg. Z różnych względów po przystąpieniu Polski do NATO utrzymano bazy w: Gdyni, Siemirowicach i Darłowie.
Polskie śmigłowce Mi-14 nie były przystosowane do współdziałania z siłami NATO. Trzeba było je odpowiednio doposażyć: 1 łączność jawna i niejawna zgodna z wymogami NATO i ICAO. 2 integracja systemów pokładowych; pilotażowo-nawigacyjno-taktycznych. 3 nowe systemy sterowania uzbrojeniem. 4 zastosowanie systemów nocnego widzenia. 5 doposażenie w systemy ostrzegania i samoobrony.
Konstrukcja Mil Mi-14
Śmigłowce Mi-14 PŁ i Mi-14 PS różną się przede wszystkim wyposażeniem. Jednak są także różnice w płatowcu. Oba śmigłowce mają drzwi wejściowe w lewej burcie, jednak w wersji PŁ są one wąskie, a w wersji PS dużo szersze.
Wirnik nośny śmigłowca Mi-14.
Wirnik nośny śmigłowca Mi-14 został zaadoptowany ze śmigłowca Mi-8. Średnica wirnika to 21,294 m, powierzchnia koła pędnego 356 m kwadratowych. Wirnik pięcio-łopatowy, wykonany ze stopów aluminium. Wirnik nośny składa się z 5 łopat, piasty, tłumików, przegubów oraz instalacji przeciwoblodzeniowej. Łopata ma obrys prostokątny. Elementem nośnym łopaty jest dźwigar wykonany ze stopu aluminiowego w postaci belki, profilu zamkniętego, o stałym przekroju. Na dźwigar nasunięte są sekcje z wypełniaczem ulowym, które w liczbie 21 sztuk tworzą część spływową łopaty. Na końcu łopaty zamocowana jest owiewka. Łopata jest wyposażono w specjalną instalację sygnalizacji uszkodzenia dźwigara. Działa ona na tej zasadzie, że wewnętrzna przestrzeń dźwigara wypełniona jest powietrzem pod ciśnieniem. W przypadku powstania w dźwigarze pęknięcia lub naruszenia szczelności z jakiegokolwiek innego powodu, ciśnienie w jego wnętrzu spada. Powoduje to odkształcenie sprężystego mieszka, który wypycha na powierzchnię łopaty czerwony kołpaczek ostrzegający, widoczny z miejsca pilota. Na krawędzi natarcia łopaty zabudowane są elementy grzejne, wchodzące w skład instalacji przeciwoblodzeniowej śmigłowca. Piasta wirnika nośnego przeznaczona jest do mocowania łopat, przekazywania momentu obrotowego z przekładni głównej na łopaty, jak również do przejmowania i przenoszenia sił aerodynamicznych z wirnika na kadłub śmigłowca. Zasadniczymi elementami piasty są: korpus piasty, jarzma pośredniczące, czopy przegubów przekręceń, korpusy przegubów przekręceń, dźwignie obrotu łopat oraz tłumiki hydrauliczne przegubów odchyleń. Piasta wykonana jest z wysoko-wytrzymałej stali. W środku korpusu piasty wykonany jest otwór z wielowypustem, za pomocą którego łączy się ona z wałem wirnika nośnego. Łopaty mocuje się do piasty za pomocą przegubów wahań, odchyleń i przekręceń. Przeguby umożliwiają łopatom wykonywanie wahań w płaszczyźnie pionowej i płaszczyźnie obrotu wirnika.
Śmigło ogonowe.
Śmigło ogonowe o średnicy 3,908 m. Śmigło ogonowe jest typu ciągnącego, składa się z piasty i trzech łopat. Łopata ma konstrukcję całkowicie metalową, której głównym elementem jest dźwigar wykonany z odkuwki aluminiowej. Część spływową łopaty tworzy pojedyncza sekcja z wypełniaczem ulowym, przyklejona do tylnej ścianki dźwigara. Zewnętrzna powierzchnia takiego elementu oklejona jest dwoma warstwami tkaniny szklanej. Na krawędzi natarcia łopaty naklejony jest element grzejny elektrycznej instalacji przeciwoblodzeniowej.
Dane T-T Mil Mi-14 PŁ:
Długość 18,376 m (59 ft 7 in). Długość całkowita 25,315 m. Szerokość 3,84 m. Wysokość 6,936 m (18 ft 6 in). Wysokość bez śmigła ogonowego 5,332 m. Średnica wirnika nośnego 21,294 m (69 ft 10 in). Powierzchnia wirnika nośnego 356 m² (3,832 ft²). Średnica śmigła ogonowego 3,908 m. Masa własna 7 000 kg. Masa maksymalna 14 000 kg. Masa ładunku zewnętrznego 3 000 kg. Paliwo 2 615 - 3 700 litrów. Prędkość maksymalna 230 km/h. Prędkość przelotowa 220 km/h. Zasięg maksymalny 700 km. Zasięg do przebazowania 1 135 km. Pułap zawisu 1 600 m. Pułap operacyjny 4 000 m. Czas lotu maksymalny 6 godzin.
Zestawienie
W 1981 roku, dla Polskiej Marynarki Wojennej zakupiono wersje Mi-14 PŁ i Mi-14 PS. Na początku XX wieku w Wojsku Polskim (Marynarce Wojennej) było 10 sztuk Mi-14 PŁ oraz 3 sztuki Mi-14 PS.
Opracował Karol Placha Hetman