Kraków 2015-08-23
Lotnisko Nowy Targ. Aeroklub Nowotarski.
Lotnisko Nowy Targ.
Lotnisko w Nowym Targu należy do lotnisk typu sportowego. Jego gospodarzem jest Aeroklub Nowy Targ (Nowotarski). Działają tutaj sekcje; modelarska, spadochronowa, szybowcowa i samolotowa.
Opis zdjęcia: Cessna 172 rejestracja SP-ANT nazwana "Kanarek" startuje w Nowym Targu. Samolot Aeroklubu Nowotarskiego przeznaczony do lotów widokowych. Taką rejestrację nosił samolot An-2 użytkowany wiele lat temu przez Wojsko Polskie i Aeroklub Polski.
Historia Miasta Nowy Targ.
Początki osadnictwa na Podhalu sięgają XIII wieku. Wówczas to z Jędrzejowa przybyli cystersi i założyli klasztor w Ludźmierzu. Otrzymali oni prawo zakładania nowych osad na Podhalu. Osady stanęły na szlaku handlowym ze Śląska na Węgry. W tym czasie został zbudowany Nowy Targ, który wówczas nosił nazwę Novum Forum. Został on założony na prawie Zachodnioeuropejskim. Parafia istniała tutaj już w 1326 roku. Kazimierz Wielki przejął od cystersów Podhale i w ten sposób stało się ono królewskie. Wówczas to zdecydowano przenieść osadę na lepszy grunt i Kazimierz Wielki powtórnie dał Miastu przywilej lokacji (22.06.1346 roku). W ten sposób powstało nowe Miasto z rynkiem i kościołem parafialnym pod wezwaniem św. Katarzyny. Nowy Targ otrzymał wiele przywilejów królewskich co sprzyjało jego rozwojowi. Kwitł handel i rzemiosło. Za zezwoleniem królewskim, każdego roku, w dniu 25 listopada w św. Katarzyny, odbywał się ogromny jarmark. Jarmark ten trwał osiem dni. W 1487 roku, Król Kazimierz Jagiellończyk zezwolił na drugi doroczny jarmark w dniu 25 lipca w św. Jakuba, który także trwał osiem dni. Potem zezwolono na co tygodniowe jarmarki w czwartki, które trwają do chwili obecnej. W 1521 roku, król Zygmunt Stary pozwolił rajcom miasta na zbieranie myta z przejazd drogami Podhala, w zamian za ich utwardzenie i utrzymanie w należytym stanie. Kupcom, którzy przejeżdżali przez Podhale nie wolno było omijać Miasta. W XVI wieku, w Nowym Targu istniały już cechy skupione w Cechu Rzemiosł Różnych. Najwięcej było jednak kuśnierzy, którzy później utworzyli własny cech. Król Jan Kazimierz zezwolił na trzeci wielki jarmark w ciągu roku; pierwsza niedziela po Wielkanocy. Miasto w XV wieku liczyło około 500 mieszkańców, a w XVI wieku około 800 mieszkańców. W 1601 roku, Miasto strawił pierwszy wielki pożar. Pożar spalił niemal całe Miasto, w tym kościół, szpital, ratusz, dwór. Podatki płacone przez Miasto były znaczną pozycją w budżecie królewskim. O ile mieszczanom i rzemieślnikom w Nowym Targu wiodło się dobrze, to chłopom było znacznie gorzej. Starostowie co rusz wprowadzali nowe daniny i robocizny. Niezadowoleni mieszkańcy Podhala słali skargi, wygrywali sprawy w sądzie, a mimo to ich sytuacja materialna wciąż się pogarszała. Dochodziło do buntów, a nawet ataków na zamek w Czorsztynie. Były one jednak krwawo tłumione. Mimo to Podhalanie wzięli udział w powstaniu przeciwko szwedom, którzy w 1656 roku, złupili Miasto i wymordowali większość mieszkańców.
W 1772 roku, nastąpił I Rozbiór Rzeczypospolitej i Miasto przeszło pod administrację austriacką. Od końca XVII wieku, datuje się powolny upadek Miasta. Jedną z przyczyn były kolejne pożary; 1673r., 1696r., 1710r., 1719r., i 1784r. Do tego trzeba doliczyć epidemie i prześladowania okupantów. Pod administracją austriacką Podhale zostało włączone do Galicji. Majątek starostwa został skonfiskowany i sprywatyzowany. Chociaż władze austriackie zachowały przywileje Nowego Targu, to Miasto musiało płacić wysokie daniny dla okupanta i dawać rekruta. Po ostatnim wielkim pożarze (1784 rok) Miasto odbudowano na nowym planie siatki ulic, bez uwzględnienia byłych budynków i rozmieszczenia parcel. Rynek został znacznie powiększony. W 1840 roku, Miasto miało już 2 000 mieszkańców. Po Wiośnie Ludów na Podhalu zniesiono pańszczyznę. Później Galicja otrzymała autonomię, a Nowy Targ stał się siedzibą powiatu i sądu. Z końcem XIX wieku Nowy Targ miał szkołę, młyny, tartaki, browar, elektrownię i wiele zakładów rzemieślniczych. Od 1881 roku, funkcjonuje straż pożarna zwana wówczas strażą ogniową. Murowany ratusz wybudowano w 1884 roku, i w takim stanie istnieje do chwili obecnej. W 1899 roku, oddano linię kolejową Chabówka-Zakopane. Rozwijało się szkolnictwo oraz Towarzystwo Gimnastyczne Sokół. Przed Wielką Wojną Światową Nowy Targ liczył 9 000 mieszkańców.
W trakcie Wielkiej Wojny Światowej mieszkańcy Podhala walczyli po stronie Austriaków. Wynikało to z korzeni większości rekrutów. Pod koniec 1914 roku, moskale zostali pokonani pod Limanową, a potem pod Gorlicami (maj 1915 roku) i wycofali się na wschód. W nocy 31 październik / 1 listopad 1918 roku, Nowy Targ opanowało Wojsko Polskie. W walkach brali udział cywilni mieszkańcy i gimnazjaliści.
W II Rzeczypospolitej Miasto się rozwijało systematycznie. Powstały nowe ważne obiekty; cegielnia, kolejny tartak, a w 1930 roku, lotnisko.
Po agresji armii niemieckiej Nowy Targ został zajęty przez nowego okupanta już w dniu 1.09.1939 roku, około godziny 16;30 bez walki, wkraczając z terenu Słowacji. Podczas okupacji całe Podhale stało się jednym wielkim punktem oporu. To z ludności Podhala wywodzili się kurierzy, łącznicy i przewodnicy pomiędzy okupowaną Rzeczypospolitą Polskę (Państwem Podziemnym), a Rządem na emigracji w Londynie. Niemcy rozpoczęli na Podhalu akcję germanizacji, próbując udowodnić, że górale pochodzą od Gotów tak jak rasa niemiecka. Niewielki jednak procent ludności Podhala poszedł na współpracę. W 1941 roku, w Nowym Targu działała już duża siatka walki z okupantem. Wydawano pisma podziemne, nawet w języku niemieckim. Jednak w 1942 roku, siatka została rozbita. Wiele osób straciło życie podczas szybkich egzekucji lub trafiła do obozów zagłady („pomników cywilizacji niemieckiej”). Część członków siatki zbiegła, a wśród nich Józef Kuraś „Ogień”. W dniu 29.01.1945 roku, Miasto zostało zajęte przez Rosjan, którym drogę wskazał oddział „Ognia”. Niemcy byli tak zaskoczeni, że uciekli w popłochu, bez walki.
W nowej rzeczywistości władzę objęli komuniści. Na czele UB (powiatowego urzędu bezpieczeństwa publicznego) miał stanąć Józef Kuraś „Ogień”. Miał stawić się w Krakowskim UB, ale zawrócił z drogi i powrócił „do lasu”. W Nowym Targu stawiono symbole komunistyczne; muzeum Lenina, pomnik żołnierzy rosyjskich (dwukrotnie wysadzany). Dopiero w 1951 roku, udało się ukończyć kościół, którego budowę rozpoczęto w II Rzeczypospolitej Polskiej. W 1955 roku, uruchomiono Nowotarskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Podhale”, które w latach świetności zatrudniały 10 000 pracowników. Powstały nowe osiedla mieszkalne. W 1979 roku, na Lotnisku mszę świętą odprawił św Jan Paweł II Wielki. W 1979 roku, rozpoczęto budowę nowego szpitala, którą ukończono w 2008 roku.
Historia Lotniska w Nowym Targu.
W XIX wieku, obszar na którym znajduje się obecnie Lotnisko należał do Miasta Nowy Targ i był zarządzany przez rajców miejskich. W 80-latach XIX wieku, za zgodą rajców miejskich, teren 8 działek o powierzchni około 165 mórg (1 morga to 0,5598 hektara) został wydzierżawiony wojsku austriackiemu na potrzeby założenia poligonu artyleryjskiego. Poligon powstał jako miejsce ćwiczeń wojsk artyleryjskich Twierdzy Kraków i Twierdzy Przemyśl. Za pieniądze z dzierżawy jaką płaciło wojsko z początkiem XX wieku w Nowy Targu wybudowano nową świątynię. Z czasem wokół poligonu powstał pas ochronny ziemi o powierzchni ponad 200 mórg, za który wojsko płaciło odszkodowanie z powodu utrudniania użytkowania tych terenów. Na potrzeby poligonu – strzelnicy postawiono kilka baraków pełniących rolę magazynów sprzętu, żywności i amunicji. Żołnierze spali w prywatnych kwaterach lub w namiotach. Uciążliwość poligonu dla Miasta musiała być duża, gdyż na poligonie używano najcięższych dział będących w dyspozycji wojska austriackiego. Mimo to opinie mieszkańców o przebywaniu żołnierzy w Nowym Targu były bardzo rozbieżne. Od bardzo pozytywnych, przejawianych w chęci utworzenia w Nowym Targu garnizonu (koszary, kasyno, magazyny, stajnie i wozownie itp.), po zdecydowanie wrogie (aby wojsko opuściło zupełnie Podhale). Jednak dyskusja ta okazała się bezprzedmiotowa, bo wybuchła Wielka Wojna Światowa. W trakcie wojny wzniesiono kolejne obiekty murowane, których ruiny możemy oglądać. Nadal prowadzono tutaj ćwiczenia.
W 1918 roku, Rzeczypospolita Polska odzyskała niepodległość, w całej ojczyźnie Polacy przejmowali obiekty wojskowe, koszary, magazyny, lotniska itp. Również w Nowym Targu żołnierze i legioniści Polscy przejęli poligon i magazyny. Obiekty te stały się bazą do sformowania 1. Pułku Artylerii Górskiej, który brał udział w wojnie z bolszewicką Rosją. W wyniku reorganizacji Wojska Polskiego, w 1926 roku, zlikwidowano garnizon w Nowym Targu. Teren i obiekty przekazano rajcom Nowego Targu.
Lotnisko od początku swojego rozwoju dotyczyło terenów, które charakteryzowały się szczególnie trudnymi warunkami terenowymi i pogodowymi. Są to obszary wyjątkowe, wymagające i niebezpieczne, a jednocześnie przynoszące wymierne korzyści oraz dostarczające dodatkowych mocnych wrażeń. Dlatego w II Rzeczypospolitej Polskiej powstały znane do chwili obecnej lotniska w; Aleksandrowicach koło Bielska Białej, Międzybrodziu Żywieckim kolo Żywca, czy wreszcie w Nowym Targu. Pasmo Karpat stworzyło lotnikom, zwłaszcza szybownikom, bardzo korzystne warunki termiczne dla uprawiania tego typu sportu, jak również doskonalenia uzyskanych już umiejętności. Nasze góry, Tatry są niewielkim masywem górskim wchodzącym w skład Karpat, o typie alpejskim. Dlatego dają jeszcze większe wymagania dotyczące pilotażu.
Zanim Tatry zagościły lotników pilotujących samoloty pojawiły się tutaj wolne balony. W dniu 23.06.1905 roku, załoga balonu „Venus” złożona z poruczników Z. Zaruba i L. Parethauera z Oddziału balonowego przy 2. Pułku Artylerii Fortecznej stacjonującej w Twierdzy Kraków, szczęśliwie przeleciała pasmo Tatr. Start nastąpił o godzinie 11;00 z poligonu położonego koło Nowego Targu. Balon wzniósł się na wysokość około 2 500 m i został popchany północno – wschodnim wiatrem. Lądowanie nastąpiło 4 km od Białej Spiskiej na terenie Słowacji, około godziny 13;30. Były także inne przeloty balonami ale słabo udokumentowane. Natomiast znana jest bardzo dobrze niedokończona próba wzlotu balonu stratosferycznego „Gwiazda Polski” z 1938 roku, którego próby wzlotu pokrzyżował wybuch II wojny światowej.
Po likwidacji poligonu w 1926 roku, rajcowie miejscy zastanawiali się pod jakie cele przeznaczyć odzyskany teren. Był to czas „Przewrotu majowego”, w którym czynny udział wzięło lotnictwo. Lotnictwo zyskiwało znaczenia, zwłaszcza w zakresie transportu poczty. Przyjmuje się, że Lotnisko Nowy Targ zostało założone w 1930 roku. Inicjacją była decyzja Komitetu Powiatowego Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej, o utworzeniu pierwszego w Rzeczypospolitej Polskiej Lotniska Turystycznego. Finansowo wspomagał Komitet Wojewódzki.
Kiedy w 1934 roku, Zakopane zostało odcięte od reszty kraju przez wielką powódź, jedyną drogą komunikacji stała się droga powietrzna. Na Lipkach urządzono prowizoryczne lądowisko. Samoloty dostarczały lekarstwa i pocztę. Przylatywały z Lotniska Rakowice – Czyżyny lub z Nowego Targu. Lotnisko w Nowym Targu musiało także stanowić lotnisko zapasowe, kiedy warunki pogodowe w Zakopanym nagle pogarszały się.
Od 1957 roku, na Groniku funkcjonuje Wojskowy Ośrodek Kondycyjny, gdzie prowadzi się trening kondycyjny dla lotników wojskowych. Warto w tym miejscu wspomnieć, o śmigłowcach w Tatrach, choć jest to temat na osobny artykuł. W 1963 roku, w Tartach przeprowadzono pierwszą udaną akcje ratunkową, którą przeprowadził śmigłowiec SM-1 pilotowany przez Tadeusza Augustyniaka. Później w górach zagościł Mi-2, a od 1992 roku, PZL Sokół. W 1975 roku, obok szpitala w Zakopanym utworzono lądowisko dla śmigłowców i od tej pory w górach stale można spotkać śmigłowce.
Z początkiem 70-lat o możliwość lotów w górach upomniało się Wojsko Polskie. Z uwagi na brak odpowiednich regulacji prawnych sprawa oparła się o najwyższe władze partyjne. Od 1975 roku, Aeroklub Tatrzański w Nowym Targu stał się lotniskiem poligonowym dla jednostek śmigłowcowych Wojska Polskiego. Pierwsze ćwiczenia odbyły się latem 1975 roku, z udziałem śmigłowców Mi-2 i Mi-8. Oprócz lotów w górach, załogi wykonały lądowania na szczytach i w kotlinach. Tak rozpoczęła się wojskowa historia Lotniska Nowy Targ. Co roku, a czasami kilkukrotnie w ciągu roku Wojska Lotnicze Polski odbywają tutaj ćwiczenia. Ćwiczyły tutaj załogi śmigłowców Mi-2, Mi-4, Mi-8, Mi-24, PZL-Sokół. Odbywały i odbywają one loty dzienne i nocne. Loty solowe i zespołowe. Ćwiczą lądowania na w kotlinach i na niewielkich płaskich szczytach. W treningu są także symulowane ataki na cele naziemne. Na Podhalu i w samych wysokich górach żołnierze nie używają ostrej amunicji.
W 1957 roku, na Lotnisku został założony Aeroklub Tatrzański, który w 2001 roku, zmienił nazwę na Aeroklub Nowy Targ. Obecnie w aeroklubie funkcjonują cztery sekcje: modelarska, szybowcowa, samolotowa i balonowa. Aeroklub specjalizuje się w organizowaniu lotów widokowych samolotami, szybowcami i balonami na ogrzane powietrze. Aeroklub dysponuje stosownymi certyfikatami. W 2013 roku, aeroklub uzyskał certyfikat AOC w zakresie wykonywania przewozów pasażerskich. Od siedmiu lat Aeroklub Nowotarski jest organizatorem Nowotarskiego Pikniku Lotniczego, czyli regionalnego Air Show.
Św. Jan Paweł II Wielki.
Wizyta Papierza św. Jana Pawła II w Nowy Targu była związana z pierwszą pielgrzymką Jego Świątobliwości do Ojczyzny. Nowy Targ znalazł się na trasie pierwszej pielgrzymki. Papież pozostając wierny zawołaniu „Totus Tuus – Cały Twój” pragnął odwiedzić sanktuarium maryjne w Ludźmierzu. Władze komunistyczne nie wyrażały na to zgody, bojąc się nadmiernego wzrostu kultu Ludźmierza. Kompromis jaki wypracowały władze państwowe i kościelne przewidywał wizytę w Nowym Targu i mszę świętą na lotnisku. W dniu 8.06.1979 roku, na Lotnisku, Papierz odprawił mszę świętą, w której uczestniczyło ponad 1 000 000 wiernych z Polski, Słowacji i Węgier (według danych Kościoła). Władze komunistyczne początkowo unikały podania ilości uczestników, a później tę liczbę znacznie zaniżały. Karol Wojtyła, późniejszy Papierz był wielkim miłośnikiem turystyki i piękna górskiej przyrody. Obecnie, w Nowym Targu, w Muzeum Podhalańskim jest ekspozycja poświęcona św. Janowi Pawłowi II. Z kolei, przy ulicy Szaflarskiej 160 jest Kościół pod wezwaniem św. Jana Pawła II, gdzie znajdują się relikwie świętego, największego z Rodu Polaków. Na Lotnisku Nowy Targ znajduje się pomnik św. Jana Pawła II Wielkiego, który został odsłonięty w 2001 roku, w 22-rocznicę wizyty i mszy świętej Papierza w Nowym Targu. Pomnik ufundowało małżeństwo Marzena i Grzegorz Handzel, mieszkający w Chicago. Poświecenia pomnika dokonał kardynał Franciszek Macharski.
Infrastruktura Lotniska Nowy Targ.
Lotnisko położone jest na południowy – wschód od Nowego Targu. W linii prostej około 3 km od centrum Miasta. Wygodny dojazd na lotnisko zapewnia Droga Krajowa NR 49 (Nowy Targ – przejście graniczne Jurgów), a dalej asfaltowa, wąska ulica Lotników prowadząca na same Lotnisko. Lotnisko otoczone jest polami uprawnymi, a od strony południowo-zachodniej lasem. W pobliżu Lotniska, od strony zachodniej przepływa rzeka Biały Dunajec. Obszar Lotniska kształtem zbliżony jest do krzyża, co sprzyja utrzymaniu dwóch krzyżujących się RWY. Obszar ma maksymalną długość około 1 700 m, i maksymalną szerokość 800 m. Całkowita powierzchnia wynosi około 125 hektarów.
Główny kompleks obiektów umieszczony jest w północnej części. W chwili obecnej składa się z jednego hangaru i dwóch pokaźnych budynków. Hangar o konstrukcji murowano-stalowej ma w podstawie około 30 m x 40 m. Dach łukowaty, dwuspadowy. Drzwi do hangaru są zamykane sześcioma przesuwnymi skrzydłami. Główny budynek administracyjny jest parterowy, postawiony na planie litery T z dodatkową centralną nadbudówką (kioskiem). Trzeci obiekt to okazały, jednokondygnacyjny budynek wielkości hangaru. W jednej części ma nadbudówkę. Ma w podstawie około 30 m x 30 m. W obecnej chwili (2015 rok) obiekt jest do wynajęcia. Tuż obok, z zachodniej strony są ruiny obiektu, który jest prawdopodobnie pozostałością po obecnym tu poligonie artyleryjskim. Z kolei ze wschodniej strony, w pobliżu hangaru jest stalowy szkielet, który jest pozostałością dużej hali. Ma w podstawie około 80 m x 25 m. W pobliżu hangaru umieszczona jest stacja paliw. Pomiędzy hangarem, a budynkiem administracyjnym znajduje się pomnik św. Jana Pawła II Wielkiego.
Dane Lotniska Nowy Targ.
Gospodarz: Aeroklub Nowy Trag lub Aeroklub Nowotarski, Aeroklub Tatrzański (taki napis widnieje na hangarze). Oznaczenie: EPNT. Współrzędne: N49°27’46.2" E20°03’02.4". Elewacja: 2 060 ft, 627 m npm. Przeznaczenie: Głównie sportowo-rekreacyjne. Radio: Nowy Targ-Radio 122.3 oraz 122.7 MHz. Telefon: +48 182646616. Adres: ul. Lotników 1, 34-400 Nowy Targ.
RWY: Tylko o nawierzchni gruntowej (trawa) kierunek122/302 (12/30), wymiary 1 680 x 120 m, współrzędne N49°27’46.2" E20°03’02.4"". Drugi RWY kierunek 095/275 (09/27), długość 750 m, współrzędne N49°27’55.0" E20°02’51.1".
Lotnisko oferuje paliwo lotnicze. Co ciekawe jest to najtańsze paliwo oferowane na Polskich Lotniskach; 6,75 złotych za litr paliwa lotniczego typu AVGAS 100 LL (stan na 4.08.2015r.). Na lotnisku nie jest oferowane paliwo do silników turbinowych typu JET A-1. Telefon obsługi stacji paliw: + 48 730307837.
Opracował Karol Placha Hetman