Historia
Zobacz Douglas DC-2.
Samolot DC-2 choć był nowoczesny, nie był wolny od wad. Bardzo szybko okazało się, że pojemność kabiny dla 14 pasażerów jest zdecydowanie za mała. Już wówczas myślano o przelotach z New York do Chicago bez międzylądowania, a tego samolot DC-2 nie zapewniał. Samolot miał problemy z oblodzeniem śmigieł, które nie były odladzane. Z kolejnymi kilometrami lotu, sterowanie lotkami i sterem kierunku stawało się coraz bardziej oporne. Te wady pierwsi dostrzegli piloci linii American Airlines, już jesienią 1934 roku. W tym czasie, firma American Airlines użytkowała 15 samolotów DC-2.
W grudniu 1934 roku, szefowie firmy American Airlines (panowie C.R. Smith i Bill Littlewood) złożyli zamówienie w firmie Douglas na samoloty z szerszym i dłuższym kadłubem. Zażądano większego zasięgu i udźwigu. Po wspólnych rozmowach firm, ustalono, że nowy samolot będzie pokonywał trasę New York – Chicago bez międzylądowania i otrzyma silniki firmy Wright, o mocy 1 000 KM (735 kW).
Douglas DC-3 DST (Douglas Sleeper Transport).
Planowano, że samolot w ciagu jednej nocy, z trzema międzylądowaniami, pokona trasę ze Wschodniego Wybrzeża na Zachodnie Wybrzeże. W takiej sytuacji w kabinie pasażerskiej nie potrzeba foteli tylko kuszetki. Nowy samolot oznaczono Douglas DC-3 DST (Douglas Sleeper Transport). Kadłub poszerzono o 0,66 m. To pozwoliło na umieszczenie 14 kuszetek lub 21 foteli (w układzie 2×1 w siedmiu rzędach). Jeden samolot wyceniono na 82 000 $, przy zamówieniu 5 egzemplarzy. Czym więcej samolotów tym taniej. Jeden samolot za 79 500 $, przy 10 egzemplarzach. Pierwszy samolot miano dostarczyć w dniu 15 lutego 1936 roku.
Prototyp DC-3 DST został oblatany w dniu 17 grudnia 1935 roku, w 32 rocznicę lotu braci Wright. Pilotem byli Carl Cover, wiceprezes firmy Douglas do spraw sprzedaży. Na pokładzie był jeszcze: Ed Stineman (inżynier-pilot), Frank Collbohm (inżynier) i Jack Grant (mechanik). Start odbył się z lotniska Clover Field (Pole kończyny) w Santa Monica. Lot trwał 30 minut. Kolejne loty były bardzo intensywne. Latano niemal codziennie. Do końca roku (1935 rok), samolot spędził w powietrzu 25 godzin i 45 minut. Testowano także nowe hamulce kół, firmy Bendix. W styczniu 1936 roku, w kabinie zamontowano 14 kuszetek.
W dniu 4 czerwca 1936 roku, drugi prototyp DC-3 DST został oblatany. Już w dniu 8 czerwca 1936 roku, samolot ten wykonał rekordowy przelot z Dallas w Teksasie do Chicago. Trzeci prototyp DC-3 miał na pokładzie 21 foteli.
Samoloty DC-3 weszły do służby w dniu 21 czerwca 1936 roku, latając na trasie Chicago – New York. W dniu 18 września 1936 roku, samoloty DC-3 rozpoczęły loty transkontynentalne: Newark – Memphis – Dallas – Tucson – Los Angeles. Firma Douglas otrzymała dziesiątki zamówień na samoloty DC-3, bo to był pierwszy samolot, który przynosił dobre zyski linom lotniczym, od czasu wprowadzenia rządowych opłat pocztowych, kiedy zyski były skromne.
Łącznie powstało 50 samolotów DC-3 DST. Kolejne wersje samolotów oznaczono DC-3 A, DC-3 B, DC-3 C. Otrzymały one silniki mocniejsze, Pratt & Whitney „Twin Wasp”, podwójna gwiazda.
Kolejne wersje Douglas DC-3.
Po przystąpieniu USA do drugiej wojny światowej, przestawiono produkcję DC-3 na wersje potrzebne dla wojska. Powstawały głównie samoloty transportowe. Najpowszechniej używano samolotów transportowych C-47 „Skytrain”, ale były także: C-48, C-49, C-50, C-51, C-68. Samoloty które dostarczono do Wielkiej Brytanii nazywano „Dakota”. Dlatego w Polsce do samolotów przylgnęła nazwa Douglas DC-3 „Dakota”. Samolot był używany także jako bombowiec pod oznaczeniem B-23. Samoloty produkowano nie tylko w Santa Monica, ale także w: Oklahoma City i Long Island. W 1944 roku, w szczytowym okresie produkcji, budowano 13 samolotów dziennie.
Produkcję samolotów DC-3 zakończono w Santa Monica w 1946 roku. Łącznie w USA zbudowano 10 654 samoloty, w CCCP zbudowano ponad 4 000 samolotów Li-2 (1939-1952), oraz w Japonii 485 samolotów.
„Dakota” były najpowszechniej używanym samolotem w czasie całej drugiej wojny światowej. Dla nas, Polaków, był on łącznikiem między okupowanym krajem, a Wolnym Zachodem. W 1944 roku, brały udział w operacji „Widhorn”, nazwanej przez Armię Krajową „Most”.
Douglas DC-3 w CCCP.
W 1937 roku, licencje na samolot DC-3 zakupił CCCP. Samolot przebadano w Instytucie Naukowo-Badawczym CAGI, pod kierunkiem Borysa P. Lisunowa. Samolot przygotowano do produkcji pod kątem technologii stosowanej w CCCP. W grudniu 1939 roku, uruchomiono produkcję seryjną w Chomkach koło Moskwy. Samolot nosił oznaczenie PS-84. W 1942 roku, oznaczenie samolotu zmieniono na Lisunow Li-2. Oznaczenie okazało się mało fortunne bo Borys P. Lisunow popadł w niełaskę u Stalina.
Boris Pawłowicz Lisunow urodził się w 1898 roku w guberni saratowskiej. W 1918 roku, ukończył ośmioklasowe saratowskie gimnazjum nr 2, po czym studiował w Akademii im. Żukowskiego. Od 1926 roku, służył w szwadronie „Ultimatum” jako inżynier-mechanik. Pracował jako główny inżynier Zakładów Lotniczych w Charkowie, a następnie Fabryki Samolotów nr 39. We wrześniu 1936 roku, został wysłany do USA na studia nad konstrukcją samolotów Douglas DC-3. W wyniku rozmów prowadzonych w Santa Monica rosjanie kupili licencję z prawem dokonywania modyfikacji i zmiana nazwy. Boris Pawłowicz Lisunow na podstawie decyzji Ludowego Komisariatu Przemysłu Lotniczego CCCP nr 32 z dnia 27 stycznia 1938 roku, został mianowany dyrektorem technicznym Zakładów Lotniczych nr 84. Na wiele tematów lotniczych miał własne zdanie. W 1943 roku, Boris Pawłowicz Lisunow został aresztowany i zamęczony na Łubiance w 1946 roku.
Konstrukcja
Douglas DC-3 to dwusilnikowy samolot transportowy, opracowany w wielu odmianach i wersjach. Podstawowe to wersje pasażerskie i towarowe. Konstrukcja klasyczna metalowa, dolnopłat wolnonośny.
Skrzydła proste trzyczęściowe. Centropłat na stałe mocowany do kadłuba z gondolami silnikowymi. Zewnętrzne części skrzydeł demontowane. Kadłub o przekroju kołowym. Złożony z trzech części. W przedniej umieszczono kabinę załogi. Część środkowa to przestrzeń ładunkowa. Tylna część podtrzymuje klasyczne usterzenie. Usterzenie klasyczne z podziałem na stery i stateczniki. Podwozie z kółkiem ogonowym stałym. Podwozie główne z pojedynczymi. Podwozie jest chowane do komór w gondolach silnikowych.
Zestawienie
Samoloty Douglas DC-3 "Dakota" w Polsce były używane. Ich wykaz został zamieszczony w Rozdziale Lisunow Li-2.
Opracował Karol Placha Hetman