Cessna UC-78 Bobcat
Historia
W tym rozdziale opisaliśmy rodzinę dwusilnikowych, kilkuosobowych samolotów Cessna, począwszy od modelu T-50, a na modelu UC-78 kończąc. Wersja Cessna UC-78 Bobcat była użytkowana w Polsce.
W styczniu 1934 roku, inżynier Clyde Cessna, ponownie otworzył swoją fabrykę na Pawnee Road w Wichita. Nazwa firmy to Cessna Aircrafr Corporation. Do inżyniera Clyde Cessny dołączyli jego dwaj siostrzeńcy; Dwight Wallace jako sekretarz-skarbnik i Dwane Wallace jako kierownik zakładu. W 1935 roku, inżynier Clyde Cessna sprzedał swoje udziały swoim siostrzeńcom i przeszedł na emeryturę.
W 1938 roku, w firmie Cessna opracowano dwusilnikowy samolot przeznaczony do małego transportu. Konstruktorem samolotu był inż. Tom Selter. Samolot oznaczono Cessna T-50. Ogólnie był on podobny do samolotu Lockheed L-10 Electra. W dniu 26 marca 1939 roku, samolot Cessna T-50 Bobcat odbył swój dziewiczy lot. Był to pierwszy samolot firmy Cessna z chowanym podwoziem i z dwoma silnikami. Produkcja rozpoczęła się w grudniu 1939 roku. Samolot nie znalazł wielu klientów. Zamówienia na samolot Cessna T-50 wpłynęły na przykład od linii lotniczych Pan American Airways. Jednak szefom firmy Cessna udało się przekonać Królewskie Kanadyjskie Siły Powietrzne (RCAF), że samolot T-50 będzie idealny do szkolenia pilotów dużych samolotów bombowych. Propozycja została przyjęta i powstała wersja Cessna AT-8, którą kupiły wojska Kanady, a wkrótce USAF. Samolot doskonale wypełnił lukę między samolotem jednosilnikowym, a wielosilnikowym. Po roku wprowadzono poprawioną wersję AT-17.
Samolot Cessna AT-17 jest napędzany dwoma silnikami gwiazdowymi (promieniowymi) Jacobs R-755-9. Mimo nowoczesnej sylwetki samolot budowano głównie z drewna i rur stalowych. W skrzydłach wykorzystano płótno, jako pokrycie. Dzięki temu samolot okazał się tani w produkcji.
Kiedy Stany Zjednoczone przystąpiły do drugiej wojny światowej przyszły kolejne zamówienia i to w setkach egzemplarzy.
Wersję samolotu Cessna AT-17 produkowano w wielu odmianach wyposażenia. Najnowsze wersje miały udźwig użyteczny 1 150 kg, który był stosunkowo duży. Dzięki temu opracowano wersję transportową, która otrzymała oznaczenie C-78. Ta wersja była produkowana dla USAF. W 1943 roku, jej oznaczenie zmieniono na UC-78. Samolot był zbudowany w licznie 1 354 egzemplarzy. Produkcję zakończono w 1944 roku. Łącznie zbudowano 2 042 (według innych danych 5 422) samolotów Cessna T-50/AT-8/AT-17/UC-78 wszystkich wersji.
Po drugiej wojnie światowej wiele samolotów wojskowych doprowadzono do standardów cywilnych i sprzedano na zasadzie demobilu do wielu krajów na całym świecie.
Samoloty Cessna AT-17/UC-78 używano w Brazylii, Kandzie, Kostaryce, Etiopii, Francji, Gwatemali, Haiti, Nikaragui, Jemenie, Chinach, Paru, USA, a także w Polsce.
Cessna UC-78 w Polsce.
Po drugiej wojnie światowej Polska kupiła 21 samolotów Cessna UC-78. Wszystkie sprowadzone Cessny pochodziły z produkcji wojennej. Samoloty były znacznie zużyte. Do stanu użyteczności doprowadzono 14 egzemplarzy, reszta służyła jako magazyny części zamiennych.
Firma PLL LOT eksploatował Cessny Bobcat do 1949 roku, kiedy to samoloty skreślono ze stanu. Jedyny nie skasowany samolot Cessna UC-78 SP-LEM przekazano Instytutowi Lotnictwa, gdzie otrzymał rejestrację SP-GLC i był użytkowany do 1962 roku. W lipcu 1953 roku, wykonano z jego pokładu rekordowe skoki spadochronowe. W 1967 roku, samolot Cessna UC-78 Bobcat SP-GLC został przekazany do zbiorów Muzeum w Krakowie.
Konstrukcja
Cessna AT-17/UC-78 to samolot dwusilnikowy, dolnopłat z chowanym podwoziem. Samolot na pokład zabiera pilota i do czterech pasażerów lub 1 150 kg ładunku.
Konstrukcja skrzydła została zbudowana z laminowanych belek świerkowych, świerkowych kratownic i żeber ze sklejki. Krawędzie natarcia i końców skrzydeł wykonano ze sklejki. Skrzydła wyposażono w lotki i klapy. Klapy są uruchamiane elektrycznie. Lotki i stery poruszane mechanicznie układem linowo-popychaczowym.
Podwozie trójpunktowe z kołem ogonowym. Podwozie główne jest chowane do gondoli silnikowych układem elektryczno-mechanicznym. Jednak koła nie całkowite chowają się do komór i opony trochę wystają, co ułatwia awaryjne lądowanie bez wysuniętego podwozia. Stałe koło ogonowe nie jest sterowalne i całkowicie obrotowe, ale można je zablokować w stałym położeniu środkowym. Podczas kołowania skręcanie jest realizowane różnicowo hamulcami.
Napęd to dwa silniki gwiazdowe (promieniowe) Jacobs L-4MB, o mocy maksymalnej 225 KM i chwilowej 245 KM. Śmigła Curtiss Reed o stałym skoku zostały następnie zastąpione przez napędzane hydraulicznie śmigła Hamilton Standard 2B-20-213, o stałej prędkości obrotowej. Śmigła nie były odladzane. Od 1943 roku, stosowano śmigła o zmiennym kącie natarcia.
Samolot AT-8 dla USAF otrzymał silniki Lycoming R-680 o mocy 290 KM. W kadłubie samolotu zmieniono okna na większe. W dachu umieszczono astro-kopułkę.
Standardowo samoloty miały dwa silniki Jacobs R-755-9, gwiazdowe (promieniowe), siedmio-cylindrowe, chłodzone powietrzem, o mocy 2 x 245 KM (2 x 183 kW).
Dane T-T UC-78:
Rozpiętość 41 ft 11 in (12.78 m). Długość 32 ft 9 in (9.98 m). Wysokość 9 ft 11 in (3.02 m). Powierzchnia nośna 295 sq ft (27.4 m2). Masa własna 3,500 lb (1 588 kg). Masa startowa 5,700 lb (2 585 kg). Masa maksymalna 6,062 lb (2 750 kg). Prędkość maksymalna 169 kn (195 mph, 314 km/h). Prędkość przelotowa 152 kn (175 mph, 282 km/h). Prędkość wznoszenia 5,8 m/s. Pułap użytkowy 22,000 ft (6 700 m). Zasięg 650 nmi (750 mi, 1 210 km). Rozbieg 200 m. Dobieg 430 m.
Zestawienie
W Polsce w PLL LOT od 1945 roku do 1949 roku, kupiła 21 samolotów Cessna UC-78. Użytkowano 14 samolotów. Ostatni samolot przekazano do Instytutu Lotnictwa i eksploatowano do 1962 roku. W 1967 roku, samolot Cessna UC-78 SP-GLC został przekazany do Muzeum w Krakowie.
Opracował Karol Placha Hetman