Kraków 2025-02-08
Blériot XI
Samolot Blériot XI to jest jeden z pierwszych samolotów, który został zbudowany we Francji przez konstruktorów Louis Blériot i Raymond Saulnier. Samolot został zbudowany w układzie klasycznym; jednosilnikowy, jednopłat, zbudowany z drewna, skrzydła zostały pokryte płótnem. Załoga jest złożona z jednego pilota. Samolot jest napędzany silnikiem spalinowym Anzani, 3-cylindrowy, tłokowy, o mocy 25 KM. Stosowano także inne silniki spalinowe.
Pierwszy lot Blériot XI został wykonany w dniu 23 stycznia 1909 roku, czyli jeszcze przed wielką wojną światową. Samolot był produkowany seryjnie i trafił do lotnictwa wojskowego państw: Argentyna, Australia, Belgia, Bułgaria, Chile, Dania, Francja, Grecja, Gwatemala, Japonia, Nowa Zelandia, Rumunia, Serbia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania, Włochy.
Konstrukcja samolotu; Samolot został zbudowany z drewna dębowego i topolowego. Nie zastosowano lotek, tylko końce płatów miały możliwość elastycznego wychylania się pod wpływem linek połączonych z drążkiem sterowym. Usterzenie ogonowe składało się ze steru wysokości i steru kierunku bez statecznika pionowego. Stałe podwozie kołowe było zamontowane na elastycznych goleniach, co umożliwiało lądowanie w przygodnym nierównym terenie. Tył kadłuba nie został pokryty płótnem, co wpłynęło korzystnie na boczne podmuchy wiatru.
Początkowo napęd stanowił silnik francuskiego pioniera lotnictwa Roberta Esnault-Pelterie, który napędzał cztero-łopatowe metalowe śmigło. Z tego silnika i śmigła zrezygnowano i zamontowano bardzo lekki i prosty w budowie, 3-cylindrowy silnik Anzani, o mocy 25 KM. Silnik już wówczas mógł pracować ciągle przez ponad 1 godzinę.
Samolot powstał w czasie kiedy już wielu konstruktorów budowało swoje latające statki powietrzne. Ale do dużej popularności samolotu Blériot XI przyczynił się udany przelot nad Kanałem La Manche, w dniu 25 lipca 1909 roku. Za pierwszy taki przelot, angielska gazeta Daily Mail ufundowała nagrodę, 1000 funtów szterlingów. Start samolotu Blériot XI nastąpił o godzinie 04;35, czyli o wschodzie słońca, z miejscowości Les Barraques niedaleko Calais. Początkowo lot przebiegał pomyślnie. Jednak z czasem silnik był bardzo gorący i groziło jego zatarcie. Na szczęście zaczął padać lekki deszcz, który schłodził silnik. O godzinie 05;12, po 37 minutach lotu, samolot wylądował po drugiej stronie kanału, w Dover. Przebyty dystans to 22 mile statutowe, czyli około 35 km. Pilot miał do dyspozycji kompas, bo w tym dniu pogoda była mglista i istniała obawa zgubienia trasy. Podczas lądowania nastąpiło uszkodzenie samolotu. Warto wspomnieć, że konkurentem Louisa Blériota był inny pionier lotnictwa Hubert Latham, który dysponował samolotem Antoinette, ale z różnych przyczyn nie stawił się on na starcie. Po sukcesie Louisa Blériota, do września 1909 roku, inżynier otrzymał zamówienia na 101 egzemplarzy samolotów. Wyposażano je w różne silniki. Trzy egzemplarze zostały zbudowane w Warszawie w zakładach Aviata.
W Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie znajduje się replika samolotu Blériot XI, która została zbudowana w 1967 roku, przez Pawła Zołotowa.
Dane T-T Blériot XI: Rozpiętość 7,79 m. Długość 7,62 m. Wysokość 2,69 m. Powierzchnia nośna 14 m2. Masa własna 230 kg. Prędkość maksymalna 76 km/h.
Opracował Karol Placha Hetman