Kraków 2011-12-29
58 Lotniczy Pułk Szkolny
1958r. – 2000r.
Historia
W 1958 roku, rozpoczął się nowy etap reorganizacji szkolnictwa lotniczego w Polsce. Nowy, nowoczesny sprzęt wymagał innego, znacznie rozbudowanego systemu zaopatrzenia i zabezpieczenia. W nowych założeniach podchorąży w czasie 3-letniego szkolenia miał uzyskać większy niż dotychczas nalot. Oficer miał opuszczać mury uczelni z łączmy nalotem 215 godzin; 115 godzin na samolotach szkolnych i 100 godzin na samolocie bojowym.
Wobec tego, postanowiono na bazie dotychczas funkcjonujących Eskadr Szkolnych (w dwóch Szkołach w Dęblinie i Radomiu), utworzyć Lotnicze Pułki Szkolne. Dlatego ukazał się Rozkaz ministra obrony narodowej Nr 075/org., wydany w dniu 31.12.1957 roku. Rozkaz nakazywał do 15.03.1958 roku, utworzyć na bazie eskadr Lotnicze Pułki Szkolne i Szkolno-Bojowe. I tak w ramach:
W ramach Szkoły w Dęblinie (im. Janka Krasickiego) powołano;
58 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Dęblinie, dowódca major pilot Piotr Rojek, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
59 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Białej Podlaskiej, dowódca major pilot Edward Sochaj, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
52 Lotniczy Pułk Szkolny w Radzyniu Podlaskim, dowódca major pilot Stefan Czarnecki, samoloty TS-8 Bies, Jak-11.
23 Eskadra Szkolna Nawigatorów w Dęblinie, dowódca major pilot Grzegorz Winter.
24 Eskadra Szkolna Pilotów Rezerwy w Ułężu, dowódca kapitan pilot Ryszard Mierzwiński.
25 Eskadra Szkolna w Podlodowie-Krzewicy, dowódca kapitan pilot Stanisław Piekara.
W ramach szkoły w Radomiu ( im. Żwirki i Wigury ) powołano;
60 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Radomiu, dowódca major pilot Feliks Skrzeczkowski, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Nowym Mieście nad Pilicą, dowódca major Józef Kowalski, samoloty; MiG-15, UTIMiG-15, Lim-1, CS-102.
63 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy w Tomaszowie Mazowieckim, dowódca major pilot Kazimierz Ciepiela, samoloty MiG-15, UTIMiG-15, Jak-11.
64 Lotniczy Pułk Szkolny w Przasnyszu, dowódca major pilot Bolesław Andrychowski, samoloty TS-8 Bies, Jak-11.
Każdy z nowo sformowanych pułków składał się z dwóch eskadr, zgodnie z etatem 20/452. W lotniczym pułku szkolno-bojowym miało być 40 pilotów-instruktorów, 40 maszyn typu MiG-15, 18 samolotów UTIMiG-15 oraz 10 samolotów TS-8 Bies, których produkcję właśnie uruchomiono. Chwilowo do szkolenie używano maszyn Junak-3 i Jak-11.
Trzeba pamiętać, że lotnicze pułki szkolno-bojowe w sytuacji „W” byłyby drugo-rzutowymi jednostkami bojowymi. Większości tych pułków po kilku latach została rozformowana. 58 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy stał się ewenementem wśród tego typu jednostek i przetrwał aż do 31.12.2000 roku. Pułk 58 LPSzk-B był cały czas związany ze Szkoły Orląt. Od 1957 roku, 58 LPSzk-B eksploatował samoloty typu Lim-1/2 (MiG-15).
Pułk wielokrotnie brał udział w różnych pokazach i defiladach, szczególnie w 60-tych latach. Do najważniejszych pokazów lotniczego kunsztu należały: Defilada powietrzna zorganizowana 16.08.1964 roku, nad miejscowością Studzianki Pancerne, z okazji 20-rocznicy bitwy stoczonej przez I Brygadę Pancerną im. Bohaterów Westerplatte. Defilada XX-lecia w 1964 roku, w której uczestniczyło 36 samolotów w szyku „jodełka”. Defilada lotnicza w 1966 roku, podczas obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego, w której uczestniczyły 43 samoloty Lim-2 w szyku "1000". W 1958 roku, na wyposażenie 58 LPSz-B zaczęto wprowadzać samolot TS-8 Bies.
W 1964 roku, na wyposażenie 58 LPSz-B wprowadzono pierwszy Polski, z napędem turboodrzutowym, samolot szkolno-treningowy konstrukcji Tadeusza Sołtyka TS-11 Iskra.
W 1979 roku, w ramach Dęblińskiej Szkoły utworzono Centrum Doskonalenia Lotniczego ( CDL ). Był to powrót do byłego Centrum Szkolenia Lotniczego działającego na Lotnisku Modlin na przełomie 50-tych i 60-tych lat. Zadaniem CDL było podwyższanie kwalifikacji personelu lotniczego. W CDL organizowano kursy oficerskie różnych specjalności i szczebli. Między innymi; Wyższy Kurs Doskonalenia Oficerów, Kurs Doskonalenia Oficerów, Kurs Przekwalifikowania Oficerów. Korzystano ze sprzętu będącego na wyposażeniu 58 LPSz-B.
Od 70-tych lat, w szkole zdobywali widzę piloci z państw ościennych. W Dęblinie wyszkolonych zostało ponad 200 pilotów z takich państw jak Syria, Irak, Libia czy Algieria. Piloci ci większość swoich lotów odbywali w ramach 58 LPSzk. 58 LPSzk w 1981 roku i 1982 roku, przekroczył 9 000 gadzin nalotów, co było dużym osiągnięciem. W kolejnych latach zawsze przekraczano 8 000 godzin nalotu.
W 1989 roku, 58 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy został przekształcony w 58 Lotniczy Pułk Szkolny. Zmiana nie maiła wpływu na system szkolenia, lecz Pułk nie był już przewidywany do użycia w sytuacji „W”. Na wyposażeniu Pułku były samoloty TS-11 Iskra, których na stanie (1991 rok) było 66 egzemplarzy. Taką samą ilość maszyn posiadał siostrzany 60 Lotniczy Pułk Szkolny bazujący na Lotnisku Radom.
1991 rok.
W 1991 roku, Szkoła Orląt dysponowała następującymi podległymi jednostkami lotniczymi;
23 Lotnicza Eskadra Szkolna: miejsce bazowania Dęblin, samoloty: 8 An-2,
47 Szkolny Pułk Śmigłowców: miejsce bazowania Nowe Miasto nad Pilicą, śmigłowce: 46 śmigłowców Mi-2,
58 Lotniczy Pułk Szkolny: miejsce bazowania Dęblin, samoloty: 66 samolotów TS-11,
60 Lotniczy Pułk Szkolny: miejsce bazowania Radom-Sadków, samoloty: 66 samoloty TS-11,
61 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy: miejsce bazowania Biała Podlaska, samoloty: 42 samoloty TS-11.
Instruktorzy-piloci z Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego z własnej inicjatywy zorganizowali zespół akrobacyjny na samolotach TS-11 Iskra. Początkowo były 4 samoloty, a zespół nazwano Rombik. Pierwszy duży pokaz zespół dał podczas Air Show w 1991 roku, na Lotnisku Ławica. Samoloty miały wówczas nowy biało-czerwony kamuflaż. Dzięki temu zespół otrzymał nazwę Biało-Czerwone Iskry. Zespół występował niemal na wszystkich imprezach lotniczych w Rzeczypospolitej Polskiej, jak również za granicą.
W 80-tych latach, Polski Przemysł Lotniczy prowadził kilka projektów samolotów mających służyć Wojsku Polskiemu. Jedną z konstrukcji był PZL-130, samolot który wykorzystując napęd tłokowy miał mieć własności pilotażowe zbliżone do samolotów z napędem turboodrzutowym.
W drugiej połowie 80-tych lat, Wojsko Polskie zamówiło krótką serię PZL-130 Orlik, z silnikami tłokowymi i z opcją na łącznie 25 sztuk. Pierwszy PZL-130 nr 005 otrzymał silnik tłokowy AI-14. Pierwszy lot był w dniu 19.02.1988 roku. MON jednak po próbach zrezygnowało z przyjęcia tych samolotów. Samolot otrzymał w 1990 roku, silnik turbośmigłowy Walter. Oznaczenie PZL-130 TM. Samolot były wykorzystywany do lotów łącznikowych w 23 EL (eskadrze lotniczej) w Dęblinie i 45 ELD (eskadra lotnicza doświadczalna) w Modlinie.
Poprawiony Turbo Orlik PZL-130 został wprowadzony w pokaźnej liczbie na uzbrojenie Wojska Polskiego. Łącznie zbudowano 52 sztuki.
Z czasem wszystkie samoloty PZL-130 Orlik z Dęblina na stałe przebazowano do Radomia. Samoloty TS-11 Iskra i PZL-130 Orlik były ostatnimi samolotami używanymi w 58 LPSz-B.
Polski Przemysł Lotniczy prowadził także bardzo poważny program innego samolotu mającemu zstąpić doskonałe, ale już przestarzałe samoloty TS-11 Iskra. Większość zainteresowanych wielkie nadzieje pokładała w programie I-22 Iryda. Samolot miał ogromne szanse wejść na uzbrojenie Polskiego Lotnictwa Wojskowego już w 1988 roku. Jednak decydenci wciąż podnosili wymagania wobec tej konstrukcji. W rezultacie doszło do absurdu, samolot I-22 miał dorównywać amerykańskim F-16. Samolot opracowany pod WTT z połowy 70-tych lat nie mógł tego spełnić.
Dokładnie w dniu 24.10.1992 roku, odbyła się uroczystość symbolicznego przekazania wojsku dwóch pierwszych egzemplarzy do eksploatacji w Wyższej Oficerskie Szkole Lotniczej w Dęblinie. Oba samoloty znalazły się w ewidencji 58 Lotniczego Pułku Szkolnego w Dęblinie. Kilka tygodni później dostarczono trzeci samolot. Wówczas w Dęblinie były samoloty I-22 M-91 nb 103, 104, 105.
Szkolenie na samolotach PZL I-22 Iryda przerwano w 1994 roku. W 1996 roku, samoloty wycofano z Pułku. Loty w Pułku nadal wykonywano na samolotach PZL-130 Orlik i TS-11 Iskra. W dniu 12.03.1999 roku, Rzeczypospolita Polska przystąpiła (razem z Czechami i Węgrami) do paktu NATO. Fakt ten potwierdził kierunek polityczny ku USA, ku Wolnemu Światu. Mimo iż 58 LPSzk niezmiennie wchodził w skład Szkoły Orląt, rozkazem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 083/Org z dnia 09.08.1999 roku, dniem 01.01.2000 roku, 58 LPSzk został przeformowany w 1 Ośrodek Szkolenia Lotniczego. Jego patronem został mjr pil. Eugeniusz Horbaszewski. Miało to zapewnić lepszą efektywność w realizacji głównego zadania jednostki, jakim od lat pozostawało szkolenie lotnicze podchorążych.
Dowódcy 58 Lotniczy Pułk Szkolno-Bojowy.
ppłk pil. Piotr ROJEK 1958 – 1963
ppłk pil. Zbigniew RÓŻOWICZ 1963 – 1969
płk pil. Janusz KOWALSKI 1969 – 1971
płk pil. Zenobiusz BIENIAŚ 1971 – 1973
płk pil. Stanisław KONOPIŃSKI 1973
ppłk pil. Edmund GORZKOWSKI 1973 – 1976
płk pil. Józef ZDUŃCZYK 1976 – 1979
ppłk pil. Piotr SZAŁAŚNIK 1979 – 1980
ppłk pil. Jan FRYTA 1980 – 1982
płk pil. Krzysztof ŻUK 1982 – 1985
ppłk pil. Andrzej WINIEWSKI 1985 – 1987
płk pil. Maciej NOWACZYK 1987 – 1989.
Opracował Karol Placha Hetman