1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego w Mińsku Mazowieckim. 1943r.-2000r. 2008r.

Mińsk Mazowiecki 2008-02-08

1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego w Mińsku Mazowieckim.

1943r.-2000r.

Ciąg dalszy.

Pierwszy publiczny pokaz. 22 lipiec 1951 roku.

W czerwcu 1951 roku, piloci z 1. PLM przeszkoleni w lotach na samolotach Jak-23 rozpoczęli cykl treningów do mającej się odbyć w dniu 22 lipca 1951 roku, defilady. Miała to być pierwsza publiczna prezentacja samolotu myśliwskiego Jak-23. Zamierzano pokazać przelot 15 maszyn w kolumnie pięciu trójek.

Jak-23 nb 16. 2008 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
Jak-23 nb 16. 2008 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

W przeddzień defilady, po odbytym treningu i odtworzeniu gotowości bojowej samolotów, zapadła decyzja o zaplombowaniu zbiorników rozchodowych paliwa we wszystkich ( 15 ) samolotach Jak-23 biorących udział w defiladzie. W tym celu technikom polecono założyć plomby na gardzielach wlewowych. Ponieważ nie było tam żadnych otworów lub innych mocowań, aby przewlec drucik, polecono technikom wywiercić otwory na korku i gardzieli. Jeden z techników kapral Wiatrowski obsługujący samolot ppor. J. Radonia uczynił to nieprawidłowo, czego efektem było uszkodzenie zbiornika. Przez nieuwagę wiertło ześlizgnęło się niżej i powstał otwór w zbiorniku. Wybuchła wielka afera. Powołano komisję, były przesłuchiwania i meldunki. Zorganizowano ekipę złożoną z najlepszych specjalistów, która miała naprawić uszkodzenie. Po całonocnej pracy usterkę naprawiono, samolot zmontowano i poddano kilku naziemnym próbom. Nie była to jedyna niespodziewana sytuacja związana z tą pierwszą defiladą samolotów Jak-23.

W dniu 22 lipca 1951 roku, od samego rana wahały się losy powietrznej defilady z powodu niestabilnej pogody. Jednak w miarę zbliżania się godziny startu pogoda się trochę poprawiła i podjęto decyzję o rozpoczęciu lotów. Przelot samolotów miał się odbyć w ugrupowaniu kolumn różnych rodzajów lotnictwa nad Placem Bankowym, który komuniści przemianowali na Plac Feliksa Dzierżyńskiego. Ugrupowanie lotnictwa myśliwskiego na nowych samolotach Jak-23 miało lecieć jako ostatnie i stanowić najmocniejszy akcent całego przelotu. Prowadzącym kolumny trójek był dowódca 1. PLM sowiet podpułkownik Bystrow. Już podczas dolotu do granic miasta okazało się, że dokonano niewłaściwych obliczeń nawigacyjnych lub prowadzący pomylił się i nie utrzymał nakazanych reżimów pilotażowych, w wyniku czego grupa samolotów turboodrzutowych lecąca z prędkością około 500 km/h dogoniła samoloty szturmowe Ił-10. Należało szybko wykonać manewr, aby uratować sytuację. Bystrow, po uprzedzeniu obniżył lot swojej trójki o 100 metrów. Za nim podobny manewr wykonały wszystkie pozostałe samoloty Jak-23. W wyniku tego samoloty odrzutowe doszły samoloty szturmowe dokładnie nad Placem, lecz lecąc o 100 metrów niżej. Wszyscy widzowie byli przekonani, że był to efekt zamierzony. Wszystko skończyło się dobrze i samoloty powróciły na lotnisko w Bemowie bez przygód.

Podczas tej defilady w powietrzu pokazano także po raz pierwszy w Polsce myśliwce MiG-15. Samoloty te pilotowali piloci sowieccy. Ocenia się, że defiladę oglądało około 200 000 widzów.

Pokaz z okazji Święta Lotnictwa. 26 sierpień 1951 roku.

Z okazji święta lotnictwa w dniu 26 sierpnia 1951 roku, po raz pierwszy pokazano dokładniej samolot Jak-23 publicznie. Pokaz zorganizowano nad lotniskiem Okęcie. Wśród zademonstrowanych samolotów przeleciał wówczas szyk samolotów Jak-23, a na zakończenie pokazów major Stanisław Tanana, major Stanisław Więcek i kapitan Kazimierz Tanana wykonali zespołowo pokaz wyższego pilotażu na tych samolotach.

Pokaz w Warszawie oglądało wiele tysięcy widzów, a podobne imprezy zorganizowano w Łodzi, Lublinie, Olsztynie i Białymstoku.

Samoloty MiG-15 w 1. PLM. 1951 rok.

Wrzesień 1951 rok, był dla 1. PLM znamienny. Pułk jako pierwszy w Polsce osiągnął gotowość bojową na samolotach z napędem turboodrzutowym.

Na początku sierpnia 1951 roku, zgodnie z planem, Rozkazem DWL nr 064/org przystąpiono do formowania w 5. DLM kolejnego 13. PLM. Baza stała się kadra z 1. PLM. Na dowódcę 13. PLM wyznaczono majora pilota Stanisława Więcka, a na dowódców eskadr; kpt. pilota Kazimierza Tananę, por pilot Wiktor Iwonia, por pilot Bolesław Smolika. Z dniem 9 sierpnia 1951 roku, do nowego pułku z 1. PLM przekazano 13 samolotów Jak-23 nr 713, 715, 718, 723, 724, 725, 801, 810, 819, 820, 905, 909, 1002 i samolot szkolny Jak-17 W nr 3120127.

To przekazanie samolotów typu Jak-23 było związane z rozkazem przejścia 1. PLM na samoloty typu MiG-15 / UTI MiG-15. Na początku listopada 1951 roku, 1 PLM miał na stanie 30 samolotów MiG-15, 2 samoloty UTI MiG-15 i ani jednego Jak-23. Wszystkie pozostałe Jak-23 przekazano do 2. PLM.

W 1951 roku, 1. PLM skończył jako pierwszy w kraju całkowite przezbrojenie i wyszkolenie na samoloty odrzutowe. Kolejny 1952 rok, pułk spędził na intensywnym szkoleniu nowych pilotów, którzy korzystali z najbogatszego doświadczenia lotników z jednostki w Bemowie.

1 PLM otrzymał samoloty PZL Lim-1. 1952 rok.

W Mielcu, w połowie 1952 roku, uruchomiono produkcję seryjną licencyjnych samolotów MiG-15 pod nazwą Lim-1 ( Licencyjny Myśliwiec ). Pierwsza partia samolotów liczyła 6 egzemplarzy i była wykonana z części dostarczonych z CCCP. Samoloty zbudowano w ramach szkolenia załogi. Samoloty otrzymały numery fabryczne od 1A 01-001 do 1A 01-006. We wrześniu 1952 roku, samoloty te przekazano wojsku, dostarczając je na lotnisko w Bemowie. Tutaj wykonano na nich serię testów lotniczych, aby wychwycić ewentualne błędy, a także wprowadzić pewne modyfikacje. Kolejne Lim-1 trafiały już do pozostałych jednostek lotniczych. Na zakończenie 1952 roku, 1. PLM osiągnął pełny stan maszyn w licznie 36 samolotów MiG-15 / Lim-1 oraz 2 samoloty UTI MiG-15.

PZL Lim-1 nb 712. 2010 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
PZL Lim-1 nb 712. 2010 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Pokazy lotnicze. 20 lipiec 1952 rok.

W dniu 20 lipca 1952 roku, na warszawskim lotnisku Okęcie zorganizowano pokazy lotnicze z udziałem samolotów tłokowych i odrzutowych. W pokazach po raz kolejny wziął udział 1. PLM z Bemowa, który zademonstrował w powietrzu myśliwce MiG-15 już z Polskimi załogami.

Pokazano także przelot samolotów Zlin-26, w szyku tworzącym litery ZMP (komunistyczna organizacja – Związek Młodzieży Polskiej). Prowadzący; Michał Goszczyński, Henryk Kozłowski, Edward Kowalczyk. Był także pokaz akrobacji zespołowej na dziesięciu szybowcach typu Mucha oraz masowy desant skoczków spadochronowych.

Bezpieczeństwo lotów.

Szybkie tempo przeszkalania nowych-młodych pilotów na nowoczesne samoloty MiG-15 / Lim-1, przy jednocześnie znikomej liczbie wersji dwumiejscowych, doprowadziło do pogorszenia stanu bezpieczeństwa lotów. W kwietniu i maju 1952 roku, doszło do dwóch katastrof lotniczych samolotów MiG-15, a w drugim półroczu w innych jednostkach lotniczych, doszło do kolejnych dwóch katastrof na samolotach Jak-23. Szkolenie w 1. PLM będącym pułkiem bojowym było niewystarczające. Dlatego już od 1951 roku, w Radomiu, obok szkoły w Dęblinie Nr 4, powołano OSL (Oficerską Szkołę Lotniczą) Nr 5, z bogatszym programem nauczania i 3-letnim okresem nauki. Jej pierwsi absolwenci zostali promowani w 1953 roku.

Jednak chyba ważniejszą sprawą było utworzenie na terenie lotniska Poznań-Krzesiny 62. PLM-Szk, gdzie zgromadzono większość samolotów szkolno-treningowych UTI MiG-15. Teraz każdy nowo promowany pilot myśliwski, zanim trafił do jednostki bojowej, przechodził cykl szkolenia w Krzesinach. Jednym słowem, do 1. PLM nie trafiali już niedoszkoleni piloci, ale piloci z konkretnym, około 30 godzinnym nalotem na samolotach typu MiG-15 / UTI.

Instytut Lotniczy. 1953 rok.

Wprowadzenie na uzbrojenie Polski nowoczesnych samolotów myśliwskich z napęd turboodrzutowym, wymagało od całego państwa Polskiego dużego wysiłku. Sztab generalny Wojska Polskiego widział potrzebę stworzenia Lotniczej Stacji Badawczej, która zajęłaby się rozwiązywaniem problemów związanych z eksploatacją nowego sprzętu latającego. Podjecie produkcji seryjnej myśliwców Lim-1, problemy te co najmniej podwoiły. W tych warunkach utworzenie Lotniczej Stacji Badawczej okazało się inicjatywą zbyt skromną. Po długich dyskusjach, prowadzonych w VIII Oddziale Sztabu Generalnego WP, zapadła decyzja o utworzeniu Instytutu Naukowo-Badawczego Wojsk Lotniczych ( INBWL ). Podstawą prawną stał się rozkaz organizacyjny nr 042/org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 czerwca 1953 roku. Siedzibą Instytutu stał się tymczasowo hangar Nr 6 na terenie lotniska Bemowo.

Zasadniczym tematem prac Instytutu, stało się podnoszenie gotowości bojowej i bezpieczeństwa lotów. Powstały stanowiska hamowni silników. Prawdziwym poligonem dla Instytutu stały się problemy związane z wprowadzeniem do służby myśliwców Lim-1. Należało wówczas wyjaśnić wiele nowych zjawisk towarzyszących lotom z prędkościami okołodźwiękowymi. Wyniki tych prac zawarto w broszurze pt. – „Niektóre osobliwości w locie samolotu Lim-1”, co bardzo pomogło pilotom i służbom technicznym.

W 1953 roku, przeprowadzono pierwsze próby polskiego ogumienia oraz klocków hamulcowych do samolotów Lim-1. Latem 1953 roku, rozpoczęto w Instytucie próby w locie, jako Państwowe Próby Kontrolne seryjnych samolotów Lim-1. Stały się one praktycznym sprawdzianem opracowanych metod oraz aparatury pomiarowej, pokładowej i naziemnej.

W dniu 18 marca 1954 roku, poprzez zarządzenie Ministra Obrony Narodowej, Instytut ( INBWL ) otrzymał status placówki naukowej. Jednocześnie przeniósł się do nowych obiektów przy ulicy Księcia Janusza na Warszawskim Kole. Napisaliśmy o tym dlatego, że na Bemowie zaczynało robić się ciasno, co nie sprzyja prawidłowemu wykonywaniu zadań przez 1. PLM.

W dniu 28 grudnia 1953 roku, na mocy Rozkazu MON, 1. PLM otrzymał zaszczytną nazwę „Warszawa”. Ten fakt jest jeszcze istotniejszy gdy spojrzymy, że jeszcze tylko 4. PLSz z Bydgoszczy otrzymał nazwę własną „Kraków”.

W dniu 2 czerwca 1954 roku, Rozkazem MON wprowadzono w lotnictwie tytuł i odznakę Załogi Wyborowej. Było to efektem wprowadzenia w lotnictwie współzawodnictwa. Pierwsze takie tytuły i odznaki zdobyli piloci z 1. PLM Warszawa. Widocznym wyróżnikiem zdobytego tytułu była namalowana na kadłubie samolotu czerwona błyskawica.

Także w 1954 roku, 1. PLM „Warszawa” brał udział w pokazach i defiladach lotniczych. W dniu 22 lipca 1954 roku, zorganizowano defiladę w Lublinie z udziałem lotnictwa wojskowego i oddziałów desantowych, z okazji 10-Lecia PRL. 1. PLM Warszawa pokazał samoloty MiG-15. Natomiast w dniu 29 sierpnia 1954 roku, w Łodzi zorganizowano pokazy w wykonaniu pilotów sportowych i wojskowych. Również w tym pokazie brały udział samoloty z 1. PLM Warszawa. Pokaz ten oglądało 200 000 osób.

Z końcem 1954 roku, do 1. PLM przybyły pierwsze myśliwce PZL Lim-2. Następne tego typu samoloty trafiły do jednostki w maju i czerwcu 1955 roku, a do końca 1955 roku, Pułk nie miał już na stanie samolotów typu MiG-15 i Lim-1. Wszystkie samoloty to były Lim-2.

PZL Lim-2 nb 201. 2012 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
PZL Lim-2 nb 201. 2012 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

MiG-17 PF i 21. Samodzielna Eskadra Myśliwska. 1955 rok.

Tyle co zakończono wojnę w Korei, a już w 1955 roku, na nowo zaogniła się sytuacja w świecie. Do NATO przyjęto RFN. Odpowiedzą Moskwy było powołanie do istnienia Układu Warszawskiego. W ślad za tym, Moskwa postanowiła jeszcze bardziej unowocześnić satelitarne armie. W drugiej połowie 1955 roku, do Polski dostarczono pierwszą partię 12 myśliwców MiG-17 PF. Samoloty te posiadały pokładowe celowniki radiolokacyjne, które zapewniały przechwycenie celów w każdych warunkach atmosferycznych.

Jeszcze w 1955 roku, do CCCP udała się grupa wybranych pilotów celem przeszkolenia się na nowe samoloty MiG-17 PF. W gronie tym byli między innymi piloci; kpt. Czajka, por. R Operacz, por. S Radziejowski, por S Nyc. Szkolenie odbywało się w Lipiecki i Taganrogu. Po powrocie do kraju, na lotnisku Bemowo utworzono z tych pilotów i z samolotów MiG-17 PF, 21. Samodzielną Eskadrę Myśliwską w ramach Układu Warszawskiego. Jednostka przechwytująca działała przy 1. PLM Warszawa. Na dowódcę wyznaczono kpt. Czajkę.

Tymczasem druga grupa kilkunastu pilotów rozpoczęła przeszkalanie w Lipiecku na rocznym kursie, na samoloty MiG-17 PF. Byli to; S Wdowczyk, H Michałowski, S Kowal, M Polech, Czesław Tanana, Garczyński, Graczyk, Kozik, Skibicki, Lewiński, Padlewski, Czajkowski, Zieleziński. W roku następnym (1956 rok) trzecia grupa 9 pilotów przeszła szkolenie w CCCP. Byli tam; W Hermaszewski, A Dobrzeniecki, T Matras, S Zaniewski.

21 Samodzielna Eskadra Myśliwska w 1957 roku, została wcielona w struktury 1. PLM.

MiG-17 PF nb 948. 2012 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
MiG-17 PF nb 948. 2012 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

1 PLM. 1956 rok.

Piloci pułku należeli do twórców wielu nowych ewolucji i szczególnie trudnych szyków pilotażowych na samolotach z napędem turboodrzutowym. W tym okresie, wielu z nich było uczestnikami licznych pokazów lotniczych. Już w 1956 roku, kpt. Zygmunt Dębowski, kpt. Jerzy Figurski i kpt. Ryszard Grundman, jako pierwsi piloci wykonali na odrzutowcach zespołowo figury wyższego pilotażu. Zespół ten brał udział w pokazach nad lotniskiem Okęcie, a następnie w pokazach lotniczych w NRD w Cottbus i Junchwalde. Wysoko ocenił ten pokaz jeden z sowieckich generałów, mówiąc – „To już nie jest latanie, to wirtuozerstwo”.

W kolejnych latach „Trójka” rozrosła się do „Piątki”, „Delty” (6 samolotów), „Dziewiątki” i „Trzynastki”. Przez wiele lat zespół zachwycał niesłychaną precyzja lotu, złożonością i pięknem. Liczni piloci pułku wzięli udział w 1959 roku, i 1960 roku, w słynnej tafli 64 myśliwców.

W 1956 roku, w Mielcu uruchomiono produkcję licencyjną MiG-17 pod oznaczeniem Lim-5. Na początek zbudowano serię próbną złożoną z trzech maszyn o numerach od 1C 00-01 do 1C 00-03. W dniu 28 listopadzie 1956 roku, maszyny te przekazano wojsku i przebazowano na lotnisko w Bemowie. I znowu, lotnisko to stało się miejscem przeszkalania Polskich pilotów na ten typ samolotu. W maju 1957 roku, samoloty te zaczęto oficjalnie przyjmować na stan 1. PLM.

W lipcu 1956 roku, 1. PLM Warszawa otrzymał sztandar ufundowany przez Radę Państwa.

Już w 1956 roku, podjęto ostateczne decyzje o przeniesieniu 1. PLM Warszawa i 21. Samodzielną Eskadrę Pościgową do Mińska Mazowieckiego. W lipcu 1957 roku, pułk ostatecznie przebazowano na lotnisko w Janowie koło Mińska Mazowieckiego.

Jesienią 1957 roku, 3. Eskadra 1. PLM Warszawa stała się zalążkiem nowego pułku lotnictwa myśliwskiego w Babimoście, oznaczonego jako 45. PLM.

W kwietniu 1960 roku, na stan Pułku wpisano klucz (4) myśliwców Lim-5 P. W lipcu 1960 roku, te i inne samoloty z Pułku wzięły udział w paradzie lotniczej nad polami Grunwaldu.

Lotnisko w Mińsku Mazowieckim.

Nowe lotnisko dla 1. PLM Warszawa wybudowano na wschód o Warszawy w odległości około 40 km i na wschód od Mińska Mazowieckiego w odległości około 4 km. Miejscowość Janów przy drodze krajowej Nr 2. Lotnisko położone jest na współrzędnych geograficznych 52,11 N 21,39 E, na wysokości (elewacja) 184 m. Lotnisko otrzymało jeden pas startowy z nawierzchnią betonową, o wymiarach 2 500 m x 40 m, który ma orientację 09/27, czyli niemal idealnie wschód-zachód. Przez cały okres swego istnienia w latach 1957 – 2000 i dalej lotnisko pełniło tylko funkcje wojskowe.

MiG-21 dla 1. PLM „Warszawa”.

1 PLM „Warszawa” z Mińska Mazowieckiego jako jeden z pierwszych pułków otrzymał na uzbrojenie samoloty MiG-21. W dniu 29 września 1961 roku, do Polski w wielkiej tajemnicy sprowadzono pierwszy samolot myśliwski MiG-21 F-13 nr 741217 nb 1217 i umieszczono go w Modlinie, gdyż tam zorganizowano Centrum Szkolenia Lotniczego. Natomiast w listopadzie 1961 roku, do CCCP posłano pierwszą grupę 16 (15) pilotów celem przeszkolenia na ten typ samolotu. W tej grupie znalazło się pięciu pilotów z 1. PLM „Warszawa” z Mińska Mazowieckiego. Pierwszymi byli major Edmund Bogusz i kpt. Ryszard Styczeń. Piloci ci pierwsze loty na MiG-21 F-13 wykonali w Krzesinach w 62. PLM.

Kolejne 8 samolotów MiG-21 otrzymaliśmy we wrześniu 1962 roku, i rozpoczęto szkolenie kolejnej grupy wybranych pilotów z pułków bojowych. W grupie tej byli także piloci z Mińska Mazowieckiego. Do Mińska Mazowieckiego pierwsze samoloty naddźwiękowe trafiły w połowie września 1963 roku, niemal jednocześnie z 62. PLM i 11. PLM. Było to 6 egzemplarzy MiG-21 F-13, które wpisano na stan 1. Eskadry.

MiG-21 F-13 nb 809. 2007 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
MiG-21 F-13 nb 809. 2007 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

W 1964 roku, pułk otrzymał pierwsze maszyny MiG-21 PF wyposażone w stacje radiolokacyjne RP-21. Do końca 1964 roku, na stanie Pułku było już 8 samolotów MiG-21 PF. Samoloty te zastąpiły użytkowane do tej pory w pułku MiG-17 PF oraz MiG-21 F-13, które przekazano innym jednostkom. Dzięki rotacji sprzętu, głównie z 11. PLM, w 1965 roku, 1. Eskadra 1. PLM posiadała 12 egzemplarzy MiG-21 PF i 2 samoloty MiG-21 U. Jesienią 1965 roku, 16 pilotów z 2. Eskadry rozpoczęło przeszkolenie na samoloty naddźwiękowe. W dniu 30 czerwca 1966 roku, wydarzyła się w Pułku pierwsza katastrofa na samolocie typu MiG-21 (PF). Niestety; porucznik pilot Władysław Betka zginął.

Jak się okazało samoloty MiG-21 PF zagościły w pułku niezwykle długo, bo do 1989 roku, kiedy to zostały zastąpione przez samoloty MiG-21 M ze zlikwidowanego pułku z Goleniowa.

MiG-21 PF nb 0615. 2012 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
MiG-21 PF nb 0615. 2012 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Z dniem 15 maja 1966 roku, Pułk został przeformowany na nowy etat Nr 6/461, w wyniku czego powstał 22. Dywizjon Dowodzenia Lotami i 56. Batalion Zabezpieczenia. W 1966 roku, Pułk razem z pilotami z 3. PLM, w ramach obchodów 1000-Lecia Polski, uformował ugrupowanie pod nazwą Grot-Centrum złożone z 16 maszyn MiG-21 PF. W 1968 roku, wyznaczone załogi Pułku wzięły dział w strzelaninach kierowanymi pociskami rakietowymi na poligonie na terenie CCCP. W styczniu 1971 roku, na stan przyjęto partię 10 samolotów MiG-21 PF z rozformowanego 13. PLM w Łęczycy. Jesienią 1971 roku, na terenie lotniska w Mińsku Mazowieckim wznowiono rozgrywanie zawodów lotniczych, tym razem o tytuł Mistrza Walki Powietrznej. W 60-latach i 70-latach jednostka kilkakrotnie, z powodu remontu w Mińsku Mazowieckim, przenosiła się na lotnisko zapasowe w Szczytnie; Lotnisko Szymany. Z końcem 70-lat, Pułk przejął 11 egzemplarzy MiG-21 PF, z 39. PLM. Następnie w 1982 roku, kolejne 6 samolotów MiG-21 PF z innych jednostek. W tym czasie 12 pilotów przeszło przeszkolenie na samoloty MiG-21 PFM.

W 1983 roku, pod dwuletniej przerwie, wznowiono rozgrywanie Zawodów Lotniczych Użyteczno-Bojowych, o mistrza Walki Powietrznej. Drugie miejsce zajął kpt. Jerzy Moryc z 1. PLM. W 1987 roku, w takich zawodach w konkurencji zespołowej, pierwsze miejsce zajął zespół z 1. PLM. W 80-latach główne szkolenie było skierowane na zwalczanie celów powietrznych pojedynczych i grupowych na małych wysokościach we współpracy z rakietowymi środkami OPL w warunkach osłony myśliwskiej i radioelektronicznej nieprzyjaciela.

W 1988 roku, w wyniku rozformowania 39. PLM, wszystkie pozostałe samoloty MiG-21 PF przejął 1. PLM, który dzięki temu miał na stanie 36 egzemplarzy MiG-21 PF i 7 egzemplarzy MiG-21 U. W kolejnych latach na stanie 2. Eskadry pojawiły się samoloty MiG-21 M, PFM, gdyż 1. Eskadra otrzymała MiG-29, a samoloty MiG-21 PF w 1989 roku, skasowano.

W lutym 1989 roku, na terenie CCCP, operując z lotniska w Baranowiczach, 1. PLM razem z jednostką sowiecką wykonały wspólne ćwiczenia. Jednym z głównych zadań było strzelanie pociskami S-5 do celów naziemnych.

MiG-29 i przemiany społeczno-ustrojowe. 1989 rok.

Druga połowa 80-lat, stała się początkiem dużego kryzysu w wojskach lotniczych, którego końca jeszcze w 2000 roku, nie było widać. W tych warunkach, postanowiono choćby nieznacznie poprawić ten stan rzeczy i Polska zdecydowała się na zakup minimalnej liczby jedynych dostępnych dla nas myśliwców pola walki (frontowych) MiG-29. W lutym 1989 roku, w Pułku przeprowadzono selekcję wśród personelu latającego pod kątem przeszkolenia na nową technikę lotniczą. Wybrano 12 pilotów i grupę personelu zabezpieczenia technicznego i nawigacyjnego, i wysłano ich do Frunze w CCCP. Szkolenie przeprowadzono w okresie marzec – maj 1989 roku.

Kupując samoloty MiG-29, Polska stała się 10 na świecie państwem użytkującym ten typ myśliwca. Pierwsze 4 maszyny MiG-29 ( 9.12 ) i 3 samoloty MiG-29 UB pojawiły się w Polsce na przełomie lipca / sierpnia 1989 roku. (1 lipiec 1989 roku). Umieszczono je w Mińsku Mazowieckim w 1. PLM „Warszawa”. Numery seryjne MiG-29 ( 9.12 ) ns; 35070, 35111, 35114, 35115, MiG-29 UB ns; 14615, 14664, 14670.

MiG-29 nb 105. 2009 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman
MiG-29 nb 105. 2009 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Kolejne 5 egzemplarzy MiG-29 ( 9.12 A ) przyleciało do Polski w dniu 2 października 1990 roku. Numery seryjne; 26365, 26367, 26383, 26389, (?). Były one pilotowane przez pilotów sowieckich. Towarzyszył im samolot transportowy An-12 z ekipą techniczną. Tylko ona miała prawo obsługiwać samoloty do czasu oficjalnego ich przekazania w dniu 30 października 1990 roku, stronie Polskiej. Samoloty były fabrycznie nowe i wyposażone w stacje radiolokacyjną RS-2 M.

W sumie, te 12 maszyn pozwoliło na przezbrojenie 1. Eskadry, ale były siłą symboliczną i nie mogły przewartościować potencjału militarnego. 2. Eskadra posiadała na wyposażeniu samoloty MiG-21 M przebazowane z Goleniowa w miejsce MiG-21 PF.

Pierwszych pilotów-instruktorów Polskich wyszkolono w CCCP. Do grona pierwszych należy zaliczyć; kpt. pil. inż. Marian Zięba, por. pil. Inż. Jacek Wojtaszczyk, por. pil. inż. Wiesław Rec, por. pil. inż. Waldemar Łobowski. Piloci pułku w rekordowym czasie i po mistrzowsku opanowali technikę latania na nowym sprzęcie.

W 1989 roku, Polscy piloci nowych myśliwców mówili, że przesiadka z MiG-21 do MiG-29 to jak przesiadka z małego fiata do mercedesa. Po raz pierwszy otrzymali myśliwiec z tak dużym nadmiarem ciągu. Możliwość przechwycenia z odległości 100 km. Samolot bardzo trudno wprowadzić w korkociąg ( twierdzono, że nawet jest to niemożliwie ), ale także bardzo trudno z niego wyprowadzić. Doskonała widoczność z kabiny. Pilot otrzymuje więcej precyzyjnych informacji. Skokowo wzrosło bezpieczeństwo załogi.

W dniu 13 stycznia 1992 roku, po blisko 3-letnim okresie szkolenia podstawowego i taktycznego, 1. eskadra 1. PLM „Warszawa” z Mińska Mazowieckiego rozpoczęła dyżury w systemie obrony powietrznej Polski. Ze względu na newralgiczne położenie Mińska Mazowieckiego, jako najbliżej położona baza granicy wschodniej i braku środków ostrzegania nad wschodnią granicą, spowodowały nałożenie na MiG-29 dyżurów w sposób nietypowy dla pułków Polskich Sił Powietrznych, tzn. są one gotowe do startu 24 godziny na dobę. Takiej decyzji domagał się Sejm RP. W okresie 3-lat wykonano kilka ćwiczeń w ostrym strzelaniu z działek i pociskami rakietowymi na poligonie morskim Ustka.

Wprowadzenie nowych samolotów zbiegło się ze zmianami społeczno-ustrojowymi w Polsce. Dzięki temu w lotnictwie rozpoczął się powrót do kultywowania przedwojennych, lotniczych tradycji 1. Pułku Lotniczego. Pojawiły się nowe odznaki, nalepki i naszywki nawiązujące do chlubnych tradycji.

Lotnisko w Janowie stało się miejscem wielu zagranicznych wizyt różnych szczebli, tym razem z całego świata. Ich stałym elementem stał się pokaz pilotażu na MiG-29 wykonywanych przez mjr pilota H. Chołuja i mjr pilota J. Wojtaszczyka. Szczególne bliskie kontakty dotyczyły współpracy wojskowej lotnictwa Polskiego z lotnictwem państw zachodnich.

Najbardziej owocnym przykładem jest zawarcie współpracy polsko-francuskiej. Nastąpiło to w czerwcu 1993 roku, podczas wizyty 1. PLM „Warszawa”, w 102. Bazie Lotniczej w Dijon – Longvic. Nasi piloci w obecności Szefa Sztabu Generalnego WP gen broni Tadeusza Wileckiego i dowódcy WLIOP gen dyw. Jerzego Gotowały w dniach 14-16 czerwiec 1993 roku, przebywali w Dijon. Polacy po raz pierwszy w praktyce mieli okazję skonfrontować swoją wiedzę, umiejętności pilotażowe i możliwości maszyn z obcym dotychczas modelem Zachodnim. Jesienią 1993 roku, z rewizytą przebywali w Mińsku Mazowieckim francuzi z dwoma samolotami typu Mirage 2000. Z kolei w 1994 roku, nasze MiG-29 gościły w bazie 2 eskadry lotnictwa myśliwskiego Francji w Dijon.

W połowie czerwca 1993 roku, 1. PLM przejął dziedzictwo historyczne jednostek lotniczych II Rzeczypospolitej i imię generała brygady pilota Stefana Pawlikowskiego.

Kolejne samoloty MiG-29. 1995 rok.

W pierwszej połowie 90-lat, Czechy wystawiły na sprzedaż swoje myśliwce MiG-29, w liczbie 10 egzemplarzy. Rząd Polski skorzystał z okazji i pozyskał te maszyny na przełomie grudnia 1995 roku, a stycznia 1996 roku Transakcja polegała na wymianie maszyn za 11 egzemplarzy nowych śmigłowców PZL W-3 Sokół. Symboliczne przekazanie maszyn nastąpiło w dniu 19 lutego 1996 roku, w Mińsku Mazowieckim. Od tego momentu 1. PLM posiadał na stanie 22 samoloty MiG-29, (nadal jako jedyny w kraju, do czasu pozyskania samolotów MiG-29 z germani).

W dniu 23 grudnia 1995 roku, na terenie lotniska w Mińsku Mazowieckim odbyła się uroczystość przejęcia przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego (komunisty) zwierzchnictwa nad Polską Armią.

W nowy 1998 roku, Pułk wszedł jako jednostka 2. Korpusu OPK. Na uroczystości zmiany podporządkowania obecny był dowódca 2. Korpusu OPK generał brygady pilot Jerzy Konieczny. W marcu 1998 roku, w ramach praktycznej realizacji postanowień dokumentu wiedeńskiego, w Pułku przebywała delegacja OBWE. Latem 1998 roku, Pułk brał udział w ćwiczeniach koalicyjnych w ramach programu Partnerstwo Dla Pokoju – Cooperative Chance-98 oraz Amber Express-98. W dniu 1 marca 1999 roku, na lotnisku w Mińsku Mazowieckim zademonstrowano pierwsze 4 samoloty MiG-29 przystosowane do wykonywania zadań w ramach Sił Natychmiastowego Reagowania NATO oraz 6 pilotów przeszkolonych w tym zakresie. W połowie marca 1999 roku, na terenie lotniska odbyły się główne uroczystości wojskowe związane z przyjęciem Polski do struktur NATO, a samoloty rozpoczęły dyżurowanie bojowe w ramach sił sojuszniczych.

1 styczeń 2000 roku.

Z dniem 1 stycznia 2001 roku, na skutek restrukturyzacji Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej w miejsce 1. PLM powołane zostały dwie jednostki: – 23. Baza Lotnicza – jednostka logistyczna, która przejęła mienie gospodarcze 1. PLM oraz 1. Eskadra Lotnictwa Taktycznego – jednostka liniowa, która przejęła tradycje 1. PLM.

Samoloty używane przez 1. PLM:

Jakowlew Jak-1,
 Jakowlew Jak-9,
 Polikarpow PO-2, Iliuszyn Ił-2,
 Jakowlew Jak-17 W,
 Jakowlew Jak-23,
 Mikojan i Guriewicz MiG-15, WSK Lim-1 / 2, Mikojan i Guriewicz MiG-17 PF,
 WSK Lim-5,
 WSK Lim-5 P,
 Mikojan i Guriewicz MiG-21 F-13 / PF / PFM / M / U,
 Mikojan i Guriewicz MiG-29 9.12 / UB,
 PZL TS-8 Bies, PZL TS-11 Iskra,
 PZL Mi-2,
 PZL Antonow An-2.

Dowódcy:

Kpt. pilot Wasył Gaszyn: 23.03.1945 – 24.10.1945. Ppłk pilot Tadeusz Wicherkiewicz: 24.10.1945 – 20.12.1947. Mjr pilot Michał Bujewicz: 20.12.1947 – 15,05.1949. Ppłk pilot Wasyl Bystrow: 15.05.1949 – 15.02.1951. Mjr pilot Tadeusz Krepski: 16.02.1951 – 11.05.1953. Mjr pilot Stefan Płoszański: 12.05.1953 – 7.10.1955. Ppłk pilot Lucjan Kałkus: 8.10.1955 – 20.01.1963. Mjr pilot Stanisław Mielczarek: 22.01.1963 – 27.06.1964. Mjr pilot Ryszard Grundman: 28.061964 – 11.08.1973. Mjr pilot Roman Harmoza: 11.08.1973 – 21.12.1977. Ppłk pilot Henryk Agnieszczak: 22.12.1977 – 2.01.1984. Ppłk dypl. pilot Czesław Biszkowiecki: 2.01.1984 – 10.10.1988. Ppłk dypl. pilot Zenon Kida: 8.10.1988 – 11.01.1991. Ppłk dypl. pilot Lech Majewski: 11.01.1991 – 30.09.1993. Ppłk dypl. pilot Sławomir Dygnatowski: 30.09.1993 – 15.02.1998. Ppłk dypl. pilot Włodzimierz Usarek: 15.02.1998 – 31.12.2000.

Opracował Karol Placha Hetman