Łask 2008-01-08
10 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego .
1944r. - 1946r.
10 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego w Łasku.
1968r. –1999r.
Formowanie 10. PLM.
W planach sowieckich, w czasie drugiej wojny światowej, było utworzenie Polskiego Związku Lotniczego jako 3. Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego. Z powodu braku odpowiedniego sprzętu przystąpiono do formowania 3. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego w składzie trzech pułków myśliwskich, którym nadano oznaczenia 9. PLM, 10. PLM, 11. PLM. Podstawą był rozkaz operacyjny Naczelnego Dowództwa Armii Radzieckiej z dnia 7 września 1944 roku, oraz Zarządzenie Wykonawcze Sztabu Generalnego Armii Radzieckiej, w którym była mowa o powołaniu 1. Mieszanego Korpusu Lotniczego. Miejscem formowania była osada Karłówka na Ukrainie, okolice miast Charków i Kazań. Korpus utworzono w okresie od września 1944 roku do stycznia 1945 roku.
W skład korpusu wchodziła 3. DLM (dywizja lotnictwa myśliwskiego). Jej formowanie rozpoczęto w dniu 20 września 1944 roku, na bazie 10. BSz-T (brygady szkolno-treningowej) z 2 AL. ( armii lotniczej ). W skład 3. DLM weszły następujące pułki; 9. PLM, 10. PLM ( bohater tego rozdziału ), 11. PLM. Pułki te początkowo stacjonowały w Karłówce, około 100 km na południowy-zachód od Charkowa. Otrzymały one samoloty myśliwskie z 248. PLM z Krasnogrodu, który w tym czasie, miał niepełny stan osobowy. Dowódcą dywizji mianowano ppłk Wasyla Dobraszowa. Od dnia 17 września 1944 roku, na lotnisku Krasnogród rozpoczęto szkolenie pilotów z 9. PLM, a na lotnisku Karłówka pilotów z 10. PLM i 11. PLM. Podstawowym samolotem był myśliwiec Jak-1. Gotowość do rozpoczęcia działań wojennych osiągnięto z początkiem 1945 roku, a w dniu 20 stycznia 1945 roku, przystąpiono do przebazowania dywizji na teren Polski, chociaż rozkaz Dowódcy Lotnictwa CCCP został wydany dopiero w dniu 24 stycznia 1945 roku.
Moskale bardzo dbali o to, aby Polacy nie walczyli na terenach Wschodniej Rzeczpospolitej, a do walki przystąpili dopiero po przekroczenie linii rzeki Bug. 3. DLM otrzymała rozkaz stacjonowania na lotnisku węzła kutnowskiego. Rejon Sochaczewa i Kutna. Przebazowanie przeprowadzono w kilku rzutach powietrznych i kołowych, a zakończono w marcu 1945 roku. Następnie pułki przeniesiono na zachód bliżej frontu. 10. PLM brał czynny udział w walkach o Berlin.
Jeszcze nie umilkły walki, a już 3. Brandenburska DLM ze swoimi trzema Pułkami (9. PLM, 10. PLM, 11. PLM) otrzymały rozkaz powrotu do Polski poprzez przebazowanie na węzeł kutnowski. Po pewnym czasie 10. PLM został przebazowany do Krakowa na lotnisko Czyżyny.
W 1946 roku, pułki; 9. PLM, 10. PLM, 11. PLM zostały podporządkowanie bezpośrednio Dowództwu Wojsk Lotniczych i już w dniu 24 stycznia 1946 roku. Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP została powołana do życia 1. Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego ze składem; 1. PLM w Warszawie, 2. PLM w Krakowie ( poprzedni 10. PLM ), 3. PLM ( poprzedni 11. PLM ).
Reaktywacja 10. PLM w Łasku. 1968r. – 1999r.
Na początku 1968 roku, nastąpiła kolejna reorganizacja lotnictwa wojskowego. Połączono Lotnictwo Operacyjne z Inspektoratem Lotnictwa tworząc DWLot (dowództwo wojsk lotniczych) z siedzibą w Poznaniu. W związku z tym, nastąpiły przesunięcia pułków i powołanie nowych. Był to także okres w Wojsku Polskim, w którym powracano do numerowania i nazywania jednostek lotniczych „czasu pokoju” w powiązaniu z jednostkami lotniczymi „czasu wojny”, aby nie było wątpliwości, co do radzieckich korzeni Polskiej Ludowej Armii.
Właśnie w połowie 60-lat, 2. PLM w Czyżynach, z powodu swojej lokalizacji, pomiędzy dwoma wielkimi miastami Krakowem, a Nową Hutą, zaczął być uciążliwi dla wielkiej aglomeracji. Na fali przemian w Lotnictwie Polskim został rozformowany, a sprzęt i personel przeniesiony na lotnisko w Łasku. Tam rozpoczęło się formowanie nowej jednostki, która odziedziczyła tradycje i nazwę 10. PLM okresu wojny.
W 1968 roku, 10. PLM był już w pełni sformowany. Bazował na lotnisko w Łasku, jako jednostka JW. 1158. Podlegał pod Dowództwo WOPK i był w strukturach 1. Korpusu razem z 1. PLM z Mińska Mazowieckiego, 13. PLM z Łęczycy oraz 42. Eskadry Lotniczej Łącznościowo-Transportowej.
W 1972 roku, z 1. Korpusu usunięto 13. PLM z Łęczycy, który został rozformowany. Powodem jego rozformowania było liczne już wprowadzenie do służby śmigłowców. Na lotnisku Łęczycy zaczęły bazować jednostki wyposażone w śmigłowce.
W takim składzie 1. Korpus OPK ( 1. PLM, 10. PLM, 42. ELŁ-T ) przetrwał aż do 1999 roku, kiedy to Polska wstąpiła do NATO i zorganizowano nową strukturę lotnictwa. W 2000 roku, 10. PLM stał się 10. ELT (eskadrą lotnictwa taktycznego).
Samoloty w Łasku.
Podstawowym typem myśliwca użytkowanym w Łasku był MiG-21. Poniżej przedstawiamy samoloty które na pewno użytkowano w 10. PLM w Łasku: PF 1506 / 761506, 1965 rok. Od kwietnia 1968 roku, na stanie 10. PLM w Łasku. PF 1608 / 761608, 1965 rok. Od kwietnia 1968 roku, na stanie 10. PLM w Łasku. PF 1610 / 761610, 1965 rok. Od kwietnia 1968 roku, na stanie 10. PLM w Łasku. PF 1614 / 761614, 1965 rok. Od kwietnia 1968 roku, na stanie 10. PLM w Łasku. PF 1708 / 761708, 1965 rok. Od kwietnia 1968 roku, na stanie 10. PLM w Łasku. PF 1712 / 761712, 1965 rok. Od kwietnia 1968 roku, na stanie 10. PLM w Łasku. Było 6 samolotów MiG-21 PF. Samoloty wersji PF służyły w 10. PLM w Łasku najdalej do 1989 roku.
Znane samoloty MiG-21 PFM w 10. PLM w Łasku: PFM 4013 / 94 A 4013 5.08.1966r. Użytkowany w 40 PLM Świdwin lub 41 PLM Malbork. Od 1987r. w 10 PLM w Łasku. PFM 4106 / 94 A 4106 5.08.1966r. Użytkowany w 40 PLM Świdwin lub 41 PLM Malbork. Użytkowany w 10 PLM, a później 10 ELT w Łasku. Po zakończeniu służby w muzeum na Poznańskiej Cytadeli. PFM 4203 / 94 A 4203 5.08.1966r. Od 1987r. w 10 PLM w Łasku. PFM 7810 / 94 N 7810 1968-1969r. Służyły w 2 PLM w Goleniowie. Od 1989r. w 10 PLM w Łasku. PFM 7811 / 94 N 7812 1968-1969r. Służyły w 2 PLM w Goleniowie. Od 1989r. w 10 PLM w Łasku. PFM 7812 / 94 N 7812 1968-1969r. Służyły w 2 PLM w Goleniowie. Od 1989r. w 10 PLM w Łasku. PFM 0702 / 94 A 0702 1968r. Użytkowany w 10 PLM Łask.
W dniu 15 stycznia 1990 roku, razem z kilkoma innymi samolotami MiG-21 PFM, został pocięty na złom w towarzystwie fotoreporterów, w ramach jednostronnej redukcji zbrojnej. Samoloty tej wersji służyły w 10. PLM w Łasku najdalej do 1998 roku.
Znane samoloty MiG-21 M: M 1810 / 961810, 1970 rok. Służbę ukończył w 10. ELT ( PLM ) w Łasku. Jako eksponat trafił do miejscowości Żarnów i stoi przy drodze nr 74 przed Żarnowem w pobliżu stacji paliw. (2005 rok). M 1901 / 961901, 1970 rok. Użytkowany w 26. PLM w Zegrzu Pomorskim. Od 1985 roku, w 10. PLM w Łasku. Samolot nosi godła 1 PLM "Warszawa" z Mińska Mazowieckiego oraz 41. PLM z Malborka. W obecnym miejscu, przy centrum handlowym u zbiegu ul. Północnej z trasą krajową nr 2 Warszawa - Terespol, pojawił się w 2003 roku lub 2004 roku. (2007 rok). M 1913 / 961913, 1970 rok. Użytkowany w 26. PLM w Zegrzu Pomorskim. Od 1985 roku, w 10. PLM w Łasku.
Znany samolot MiG-21 UM 9311 / 516999311, 28.07.1980r. W 26. PLM Zegrze Pomorskie. Później w 10. ELT w Łasku w kamuflażu.
Znane samoloty MiG-21 MF: MF 6804 / 966804 1973r. Użytkowany w 10 PLM ( 10 ELM ) Łask i tam koniec służby w 2003r. MF 7809 / 967809, 1973r. Użytkowany w 10 PLM ( ELT ) w Łasku z kolorowym kamuflażem. Jednym z pilotów był ppłk Jan Śliwka. MF 7907 / 967907, 1973r. Jako pierwszy otrzymał w 10 ELT Łask malowanie dwubarwne ( kamuflaż ), który z czasem stał się wzorem dla pozostałych samolotów eskadry. W takich barwach klucz 4 MiG-21 M/MF wykonał pożegnalny lot, podczas Air Show w Radomiu w 2002r. MF 7913 / 967913 1973r. Samolot po zakończeniu służby znajduje się na terenie stacji kontroli pojazdów w miejscowości Lipicze. Na samolocie zamalowano godło 10. PLM. Na ogonie widoczne jest miejsce po godle 2 Eskadry tej jednostki ( 2007r. ). MF 9010 / 969010 26.03.1974r. Użytkowany w 26 PLM Zegrze Pomorskie. Następnie w 10 PLM w 2 eskadrze w Łasku. Potem trafił do WZL nr 3 w Dęblinie skąd jako eksponat do miejscowości Przylep. Następnie za granicę, chyba Holandia ( 2007r. ). MF 9011 / 969011 26.03.1974r. Użytkowany w 26 PLM Zegrze Pomorskie. Później w Łasku ( 2002r. ). MF 9107 / 969107 1974r. Użytkowany w 10 PLM, a później w 10 ELT w Łasku. Samolot w kolorze złotym stał się wizytówką jednostki i osobistym samolotem dowódcy ppłk dypl pilota Dariusza Packa. W 2007r. trafił do muzeum w Czyżynach.
Łącznie w 10. PLM było co najmniej 24 samoloty MiG-21, w różnych wersjach. Samoloty typu MiG-21 zakończyły służbę w Łasku w 2003 roku.
W 1991 roku, na stanie 10. PLM było; 22 myśliwce MiG-21 PFM / M / MF i 5 szkolno-bojowych MiG-21 UM.
Przez cały okres istnienia 10. PLM w Łasku Pułk posiadał na stanie wersje MiG-21 PF / PFM / M / MF / U / UM, czyli 7 wersji z 10 jakie zakupiła Polska.
W 10. PLM w Łasku, były użytkowane myśliwce Lim-2, Lim-5. Na marginesie, w 1970 roku, w 9 pułkach lotniczych w WOPK, w 5 pułkach LO i w 4 pułkach szkolnych, było jeszcze 257 myśliwców Lim-2, 202 myśliwców Lim-5, 81 myśliwców Lim-5 P oraz 200 szkolno-bojowych Lim-1 / 2. W 10. PLM użytkowano samoloty szkolno-treningowe TS-11 Iskra.
Łask Lotnisko.
Lotnisko znajduje się w odległości około 5 km na południowy-wschód od miasta Łask. Leży pomiędzy drogami Nr 44, a Nr 483 we wsi Brodnica. Współrzędne geograficzne 51,33 N, 19,10 E, na wysokości (elewacja) 193 m. Posiada pas o nawierzchni betonowej, o wymiarach 2 500 m x 60 m, o orientacji 11/29.
Opracował Karol Placha Hetman