Kraków 2018-04-09
Nowa książka:
"Zachęta i Sparta”. (Wrocław 2017) Andrzej Paściak.
Od lat historia lotnictwa wojskowego wzbudza żywe zainteresowanie wśród kolejnych pokoleń Polskiej młodzieży. Nieocenioną rolę w rozniecaniu tego zapału ogrywa dobra literatura, której na Polskim rynku nie brakuje. I dlatego, z nieukrywaną radością przedstawiamy kolejną publikację o tematyce lotniczej.
Nakładem wydawnictwa FOMT (Fundacja Otwartego Muzeum Techniki) z początkiem 2018 roku ukazała się książka Pana Pułkownika rezerwy Andrzeja Paściaka, pod tytułem -
„ZACHĘTA i SPARTA”
Tym razem autor przybliża nam mniej znaną społeczeństwu polskiemu służbę radiolokacyjną. Mniej znaną, bo przez długie dziesięciolecia najbardziej skrytą i tajną. Służbę decydującą o rozpoznaniu potencjalnych zagrożeń mogących nadejść z powietrza. Bez wojsk radiotechnicznych nie możliwe byłoby prawidłowe i bezpieczne wykonywanie zadań przez pułku lotnicze i bezpieczne przeloty samolotów komercyjnych. W dodatku, wojska radiolokacyjne używały najbardziej zaawansowanej techniki, w której także Polski Przemysł Radiotechniczny odnosił nie małe sukcesy.
Książka przede wszystkim przybliża historię 35. batalionu radiotechnicznego we Wrocławiu w latach 1974 – 1998 (JW 1642), ale nie tylko. Znajdziemy w niej wiele interesujących i powszechnie nieznanych informacji na temat służby wojsk radiotechnicznych, ich organizacji, miejsc stacjonowania i użytkowanego sprzętu. Przygotowując się do pisania autor zdobył setki informacji archiwalnych, przeprowadził dziesiątki wywiadów i zebrał dziesiątki indywidualnych wspomnień. I to wspomnień nie tylko oficerów, ale także żołnierzy służby zasadniczej. Autor spędził długie godziny na rozmowach z uczestnikami minionych wydarzeń i przestudiował wiele tomów dawnych dokumentów. Książka zawiera mnóstwo przypisów, co oznacza, że wszystkie informacje są poparte materiałami źródłowymi. Mimo ogromu użytych w tekście specjalistycznych określeń, autorowi udało się użyć takiego stylu, który sprawia, że książkę czyta się niezwykle przyjemnie, tak jak literaturę popularno-naukową. Praca zawiera także bardzo dużo nieznanych i wielce interesujący zdjęć.
Książka nie jest suchą relacją i bezdusznym opisem wydarzeń, sprzętu, czy struktur. Ona żyje ówczesną sytuacją międzynarodową, relacjami z sojusznikami i przeciwnikami, a przede wszystkim codziennymi trudnościami w pełnieniu służby. Nawet takimi, jak brak prawa do sztandaru, który na uroczystości batalionu musiano wypożyczać z 11. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Praca jest niezwykle obiektywna. Autor nie omija trudnych tematów, takich jak choćby relacji między poszczególnymi rocznikami służby, czy samowolne opuszczenia jednostki. Mało też osób w społeczeństwie wie, że dyżury na stacjach radiolokacyjnych to była służba w warunkach bojowych i żołnierze przed rozpoczęciem dyżuru byli zaprzysięgani. Ta książka to kopalnia wiedzy na temat wojsk radiotechnicznych i wszyscy zainteresowani znajdą tutaj coś, co ich wyjątkowo zainteresuje.
Słowo wstępne do książki napisał specjalista wojsk radiotechnicznych Pan Pułkownik dyplomowany w st. spoczynku inżynier Stanisław Słotwiński, który w latach 2004 - 2006 był Szefem Wojsk Radiotechnicznych, najpierw WLOP a po zmianie nazwy również Sił Powietrznych.
Czytelnikowi należy się wyjaśnienie tytułu publikacji „ZACHĘTA i SPARTA”. JW 1642 miał początkowo kryptonim ZACHĘTA. Po zmianie kryptonimów w 1979 roku w Wojsku Polskim batalion określono nazwą SPARTA.
Andrzej Paściak, ppłk rez., dr nauk, ur. w 1956 r. we Wrocławiu, absolwent XII LO, ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1980 - 2008 pełnił zawodową służbę wojskową w różnych jednostkach Wojsk Obrony Powietrznych Kraju i Sił Powietrznych RP, m.in. w 35. brt oraz na Stanowisku Dowodzenia, w sztabie i dowództwie 3. Korpusu Obrony Powietrznej. Obserwator wojskowy w misjach ONZ w Angoli (MONUA, 1998 - 1999), Kuwejcie i Iraku (UNIKOM, 2000 - 2001) oraz w Demokratycznej Republice Kongo (MONUC, 2003 - 2004). Przez kilka lat był nieetatowym, ale licencjonowanym inspektorem „Traktatu o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie” (CFE) i „Traktatu o Otwartych Przestworzach” („Treaty on Open Skies”) biorąc udział w inspekcjach, tak w Polsce, jak i poza jej granicami.
Autor po zakończeniu zawodowej służby wojskowej, w 2010 r. na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego obronił dysertację doktorską przygotowaną pod kierunkiem prof. dr. hab. Jerzego Maronia poświęconą dziejom polskiego lotnictwa wojskowego we Wrocławiu. Współautor książki „3. Korpus Obrony Powietrznej 1957 - 2007” (Wrocław 2007), autor monografii „Lotnictwo wojskowe we Wrocławiu 1911 – 2010” (Wrocław 2014), „Romb – wrocławski zespół pilotażowy 1958 – 1963” (Wrocław 2015) oraz „Zachęta” i Sparta”. Zarys historii 35. batalionu radiotechnicznego we Wrocławiu 1974 – 1998” (Wrocław 2017). Trzy ostatnie książki opublikowane zostały w wydawnictwie FOMT. Jest także autorem kilku artykułów poświęconych dziejom lotnictwa, szczególnie po 1945 r. we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku.
Współpraca autora z Fundacją datuje się od roku 2003, kiedy to służąc w 3. Korpusie Obrony Powietrznej we Wrocławiu współpracował z Fundacją Otwartego Muzeum Techniki przy organizacji Międzynarodowej Konferencji „Lotnictwo. Stulecie Przemiany”.
Opracował Karol Placha Hetman