Kraków 2022-08-23
Lekki śmigłowiec Robinson R44.
Zanim omówimy śmigłowiec Robinson R44 musimy się cofnąć do jego protoplasty, czyli śmigłowca Robinson R22.
Robinson R22.
Lekki śmigłowiec Robinson R22 został opracowany w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej w 1973 roku, przez inżyniera Franka D. Robinsona. Ideą było stworzenie taniego lekkiego śmigłowca dostępnego dla wszystkich. Dlatego do napędu wykorzystano silnik spalinowy tłokowy Textron Lycoming O-320-B2C, o mocy 160 KM (118 kW). Śmigłowiec otrzymał kabinę zaprojektowaną dla dwóch osób; pilota i pasażera.
Śmigłowiec Robinson R22 pierwszy lot wykonał dniu 28 sierpnia 1975 roku. Certyfikat Federalnej Administracji Lotnictwa śmigłowiec R22 uzyskał w marcu 1979 roku. Produkcję seryjną uruchomiono w kwietniu 1979 roku i do 2015 roku wyprodukowano ponad 4 600 egzemplarzy. Produkcję prowadziła firma Robinson Helicopter Company. Jeszcze w 2019 roku, śmigłowiec Robinson R22 był w produkcji seryjnej.
Ze względu na stosunkowo niskie koszty zakupu i eksploatacji, śmigłowiec R22 jest popularny na całym świecie. Głównie jako śmigłowiec szkolny i treningowy. Śmigłowiec nadaje się do rozpoznania, kontroli linii energetycznych i rurociągów, oraz lotów łącznikowych. W USA śmigłowiec jest wykorzystywany także przez hodowców bydła.
Wirnik główny ma dwie łopaty. Sterowanie wirnikiem nośnym odbywa się poprzez mechaniczne popychacze, bez wspomagania hydraulicznego. Taki układ sterowania jest bardzo czuły, ale piloci którzy opanowali R22 są dobrze przygotowani do szkolenia na większych śmigłowcach. Wirnik ma dużą bezwładność, a do jego zatrzymania stosuje się dodatkowy hamulec cierny.
Podstawowa konstrukcja płatowca oparta jest na rurach ze stali chromowo-molibdenowej, łączonej metodą spawania. Przód kadłuba wykonany jest z włókna szklanego i aluminium, a w oknach szyby są z pleksiglasu. Belka ogonowa oraz stabilizatory pionowe i poziome są wykonane z aluminium. R22 posiada zamkniętą kabinę z miejscami siedzącymi obok siebie dla pilota i pasażera.
Śmigłowiec ma podwozie złożone z dwóch płóz. Nie ma wersji z podwoziem kołowym. Do przetaczania śmigłowca jest używany wózek. Istnieje wersja śmigłowca wyposażona w pływaki.
W śmigłowcu zastosowano unikalny drążek sterowy typu „T-Bar”. Główny drążek wychodzi z centralnej konsoli, a nie z podłogi między nogami. Drążek jest dostępny dla pilota z lewej lub prawej strony. Kiedy druga osoba nie ma uprawnień pilota to po jego stronie rękojeść drążka jest zdemontowana. Takie rozwiązanie ułatwia wchodzenie do śmigłowca pilotom i pasażerom. Śmigłowiec R22 ma interkom uruchamiany głosem. W starszych modelach był przełącznik w podłodze uruchamiany nogą.
Silnik Lycoming.
Silnik Lycoming O-320 lub Lycoming O-360, 4-cylindrowy, chłodzony powietrzem przez wentylator, z gaźnikiem. Silnik jest zamontowany płasko. Silnik jest zasilany benzyną lotniczą klasy 100LL. W nowszych silnikach zastosowano automatyczny regulator obrotów. Silnik nie jest doładowany. Moc z silnika przekazywana jest do układu napędowego za pośrednictwem pasów napędowych. Początkowo były cztery osobne paski klinowe. Ale w wyniku zebranych doświadczeń zastosowano dwa podwójne paski klinowe. Zastosowano siłownik naciągu pasków, który powoduje rozłączenie silnika od wału napędowego. Podczas rozruchu silnik jest uruchamiany z luźnymi paskami, co pozwala na pracę silnika bez obracania układu wirnika. Jednokierunkowe sprzęgło sprężynowe jest wbudowane w środek górnego koła pasowego, aby umożliwić układowi wirnika dalsze obracanie się w przypadku awarii silnika, umożliwiając R22 wejście w autorotację i lądowanie w kontrolowany sposób.
Dane T-T Robinson R22:
Długość 28 ft 8 in (8.74 m). Wysokość 8 ft 11 in (2.72 m). Średnica wirnika 25 ft 2 in (7.67 m). Średnica wirnika ogonowego 3 ft 6 in (1.1 m). Masa własna 880 lb (399 kg). Masa startowa 1,370 lb (621 kg). Prędkość maksymalna 190 km/h. Pułap praktyczny 14,000 ft (4 300 m). Zasięg maksymalny 209 nmi (241 mi, 387 km). Zapas paliwa 16.9 US gal (14 imp gal; 64 l).
Robinson R44.
Sukces śmigłowca Robinson R22 spowodował, że firma Robinson Helicopter Company zdecydowała się na budowę większego śmigłowca dla 4 osób. Pierwszy lot R44 wykonał w dniu 31 marca 1990 roku. Śmigłowiec uzyskał certyfikat FAA w grudniu 1992 roku. Produkcję seryjną uruchomiono w 1993 roku. Śmigłowiec R44 jest od 1999 roku najlepiej sprzedającym się na świecie śmigłowcem lotnictwa ogólnego (GA). Śmigłowiec R44 w okresie 2001 – 2020 został zbudowany w liczbie 5 941 egzemplarzy.
Śmigłowiec R44 jest napędzany silnikiem Lycoming IO-540-AE1A5, 6-cylindrowych, o przeciwległych cylindrach, o mocy 183 kW.
Śmigłowiec R44 jest oparty na konstrukcji śmigłowca R22. Jedną z ciekawostek jest iż kierunek ruchu tylnego wirnika został zmieniony w stosunku do R22 dla poprawy kontroli jego odchylenia.
W trakcie produkcji dokonano kilku modyfikacji. W lipcu 2002 roku, wprowadzono śmigłowiec Robinson Raven II, który oferuje bardziej zaawansowany silnik z wtryskiem paliwa i szersze łopaty wirnika, co pozwala na zwiększenie masy całkowitej i pułapu.
Firma Robinson Helicopter Company opracowała także śmigłowiec R66, który jest napędzany silnikiem turbinowym. Śmigłowiec zabiera na pokład 5 osób.
Konstrukcja Robinson R44.
Robinson R44 to czteromiejscowy lekki śmigłowiec produkowany przez Robinson Helicopter Company od 1993 roku. Oparty na dwumiejscowym Robinsonie R22 firmy. Śmigłowiec R44 jest wyposażony w hydrauliczne wspomaganie sterowania lotem. Śmigłowiec R44 to jednosilnikowy śmigłowiec z półsztywnym dwu-łopatowym wirnikiem nośnym, dwu-łopatowym śmigłem ogonowym i płozowym podwoziem. Maszyna posiada zamkniętą kabinę z dwoma rzędami siedzeń obok siebie dla pilota i trzech pasażerów. W lipcu 2002 roku, Robinson zaprezentował R44 Raven II, wyposażony w mocniejszy silnik z wtryskiem paliwa i szerszymi łopatami, co pozwoliło uzyskać wyższą masę całkowitą i lepsze osiągi na wysokości.
Dane T-T Robinson R44:
Średnica wirnika nośnego 33 ft (10 m). Długość 38 ft 3 in (11.66 m). Wysokość 10 ft 9 in (3.28 m). Średnica wirnika ogonowego 3 ft 6 in (1.1 m). Masa własna 1,505 lb (683 kg). Masa startowa 2,500 lb (1 134 kg). Prędkość maksymalna 130 kn (150 mph, 240 km/h). Prędkość przelotowa 109 kn (125 mph, 202 km/h). Pułap praktyczny 14,000 ft (4,300 m). Zasięg maksymalny 300 nmi (350 mi, 560 km). Zapas paliwa 31.6 US gal (26 imp gal; 120 l). Paliwo 100 octane low lead (100LL) fuel or 100/130 octane. Zużycie paliwa 15 gallons per hour (12 imp gal/h; 57 l/h. Silnik Lycoming IO-540-AE1A5 6-cylinder air-cooled horizontally-opposed piston engine, 245 hp (183 kW).
Robinson R44 w Polsce.
W dniu 9 lipca 2018 roku, Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie podpisała umowę na zakup dwóch śmigłowców R44 do akademickiego ośrodka szkolnego z firmą JB Investments. Obie kupione maszyny trafiły do Dęblina w dniu 14 listopada 2018 roku.
Śmigłowce Robinson R44 zostały również w dniu 31 lipca 2018 roku, wybrane przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe w przetargu na dostawę dwóch śmigłowców szkolno-treningowych.
Straż Graniczna otrzymała pierwszy śmigłowiec R44.
W dniu 11 kwietnia 2019 roku śmigłowiec R44 został odebrany przez Straż Graniczną. Maszyna jest wykorzystywana między innymi do szkolenia personelu latającego i treningu, a przede wszystkim do kontroli granic państwowych. O zakupie nowego śmigłowca dla Straży Granicznej mówiło się już w połowie 2018 roku. MSWiA ogłosiło przetarg na zakup śmigłowca wielozadaniowego, z liczbą co najmniej 4 miejsc siedzących, który ma służyć do wykonywania przez lotnictwo Straży Granicznej lotów operacyjnych (patrolowo-rozpoznawczych) i dyspozycyjnych nad obszarem lądowym. Cena za jeden śmigłowiec R44 wyniosła 3 175 000 złotych. Przetarg został rozstrzygnięty w dniu 16 listopada 2018 roku.
Śmigłowiec Robinson R44 Raven II dla Straży Granicznej ma nowoczesną awionikę cyfrową (glass cockpit), zdwojony układ sterowania i czteromiejscową kabinę. Napęd stanowi sześciocylindrowy silnik Lycoming IO-540-AE1A5, o mocy startowej 245 KM, co pozwala osiągnąć prędkość 234 km/h i zasięg około 560 km bez zbiorników dodatkowych, które można umieścić pod fotelami pasażerów.
W dniu 11 kwietnia 2019 roku (czwartek), wicepremier Beata Szydło, Joachim Brudziński, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji przekazali Straży Granicznej pierwszy śmigłowiec R44. Kapelan Straży Granicznej dokonał poświęcenia nowej maszyny. Wydarzenie miło miejsce w Bazie Lotniczej przy ulicy Węgierskiej 188 w Nowym Sączu. W 2019 roku formacja Straży Granicznej wzbogaciła się o śmigłowiec Airbus Helicopters typu H135 wart ponad 46 mln zł, w 2020 roku do Straży Granicznej trafiły dwa samoloty Let Aircraft Industries typu L 410 UVP E-20.
Opracował Karol Placha Hetman