Warszawa 2019-05-12
PZL Świdnik SW-4 Puszczyk.
290b Rozdział 26.10.1996 rok.
Konstrukcja śmigłowca PZL SW-4 Puszczyk.
PZL SW-4 to śmigłowiec lekki zbudowany w układzie klasycznym (Sikorsky), z wirnikiem nośnym trój-łopatowym i śmigłem ogonowym dwu-łopatowym. Zespół napędowy stanowi jeden silnik turbinowy.
Kabina SW-4 w wariancie podstawowym przystosowana jest do przewozu 5 osób (pilot + 4 pasażerów). Z przodu umieszczono dwa fotele, z tyłu zaś trzy. Wszystkie z nich przystosowane są do pochłaniania energii w przypadku awaryjnego lądowania i posiadają pasy bezpieczeństwa. Wyposażona jest w system ogrzewania oraz wentylacji, opcjonalnie możliwy jest też montaż klimatyzacji.
Kadłub śmigłowca o konstrukcji mieszanej jest metalowo-kompozytowa. Szkielet pół-skorupowy wykonano ze stopów aluminium. Pokrycie w przedniej części wykonano z kompozytów szklano-epoksydowych. Długość kabiny wynosi 2,340 m, szerokość 1,403 m, wysokość 1,250 m. Ściany kabiny wyłożono izolacją cieplno-akustyczną. Kabina jest bogato oszklona. W oknach zastosowano szkło organiczne (pleksiglas). Kabina została wyposażono w przednie drzwi na obu burtach otwierane sposobem samochodowym o wymiarach 0,65 m x 1,15 m oraz tylne odsuwane drzwi o wymiarach 0,82 m x 1,15 m. Szyby w oknach tylnych drzwi są wypukłe, dla poprawy widoczności. Pomiędzy drzwiami przednimi i tylnymi nie ma słupka, co ułatwia załadunek. W tylnej części kadłuba umieszczono bagażnik o pojemności 0,83 m sześciennych przeznaczony na 150 kg ładunku, a także przedział na wyposażenie radiowo-nawigacyjne.
Pod kadłubem śmigłowca możliwa jest instalacja podwieszenia zewnętrznego On Board System Talon LC o udźwigu 650 kg. Stosuje się go na przykład do zadań przeciw-pożarowych.
Belka ogonowa o konstrukcji metalowej pół-skorupowej. W jej końcowej części umieszczono przekładnię śmigła ogonowego. Wał napędowy śmigła ogonowego biegnie nad belką ogonową i okryty jest osłoną.
SW-4 wyposażono w typowe dla lekkich śmigłowców podwozie płozowe. Wykonano je ze stopów duraluminium ze stalowymi nakładkami. Dla transportu śmigłowca w hangarze i płaszczyznach postojowych, używa się dodatkowych kółek.
Napęd śmigłowca SW-4.
Napędem SW-4 jest jeden silnik turbinowy Rolls Royce Model 250 C20/R-2(SP), o mocy 336 kW (456 KM).
Silnik Model Allison 250, obecnie znany jako Rolls-Royce Model 250 (Amerykańskie oznaczenia wojskowe T63 i T703) to bardzo udana rodzina silników turbowałowych, pierwotnie opracowana przez firmę Allison Engine Company, na początku lat sześćdziesiątych. W 1995 roku, koncern Rolls-Royce przejął firmę Allison.
W 1958 roku, Allison została wybrana przez armię USA dla opracowania nowego silnika turbinowego, który miał napędzać niewielkie samoloty wojskowe. W początkowym etapie USAF nie była pewna, czy silnik ma być turboodrzutowy, czy turbośmigłowy. Dlatego firma Allison prowadziła prace w obu wariantach. W 1960 roku zdecydowano, że silnik ma być turbo-śmigłowy, bo to umożliwi budowę samolotów w modnej wówczas konfiguracji startu pionowego. Powstał nawet samolot z obrotowym płatem i doczepionymi do niego silnikami. Tak powstał silnik oznaczony YT63-A-3, który najpierw wykorzystano do napędu śmigłowca Bell 47, który oblatano w 1961 roku. Wkrótce opracowano wersję silnika oznaczoną YT63-A-5, w którym wylot spalin skierowano do góry. Chodziło o unikniecie pożarów traw podczas lądowania w terenie nieprzygotowanym do startów i lądowań śmigłowców. Silnik ma moc 250 KM i tak powstała cała rodzina silników Model 250. Dla Modelu 250 firma Allison zastosowała konfigurację z odwróconym przepływem powietrza. Gazy w silniku dwukrotnie zmieniają kierunek przepływu; o 180 stopni i 90 stopni. Silnik składa się ze sprężarki osiowej z ostatnim stopniem odśrodkowym, komory spalania, 2-stopniowej turbiny (we wczesnych modelach 1-stopniowej) oraz z 2-stopniowej wolnej turbiny, która generuje moc wału dla śmigła lub wirnika nośnego. Wylot gazów jest skierowany w bok w dwa kanały wylotowe, które tworzą kształt litery V. Ważną cechą silnika Model 250 jest jego modułowa konstrukcja, która znacznie upraszcza czynności konserwacyjne i naprawcze. Również unikalna konstrukcja przepływu wstecznego zapewnia łatwość utrzymania gorącej sekcji.
Zbudowano około 30 000 sztuk silników Model 250, z których około 16 000 jest nadal eksploatowanych. Silnik Model 250 był i jest budowany w około 48 wersjach, napędza 16 typów samolotów i 28 typów śmigłowców.
Wcześniejsze wersje silnika Model 250 mają 7-stopni osiowych sprężarki zamontowanych na wale HP (wysokiego ciśnienia) oraz 1-stopień promieniowy. Spręż wynosi 7,2 : 1, przy przepływie powietrza 3,45 lb / s (1,8 kg / s), z mocą wyjściową na wale, 420 KM (310 kW). W nowszych wersjach stosunek ciśnienia wynosi 9,2 : 1, przy przepływie powietrza 6,1 funta / s (2,8 kg / s) i rozwija na wale moc, 715 KM (533 kW). Podstawowe wymiary; długość 1,03 m, maksymalna szerokość 0,57 m, masa 62 kg. Maksymalna temperatura przed turbiną wynosi 985 stopni Celsjusza. Silnik może pracować na różnych typach paliw lotniczych dla silników turboodrzutowych (nafta lotnicza) (JP-4-kerozyna, JP-1, JP-5). Silnik ma własny układ smarowania z pompą, zbiornikiem i układem filtrującym. Sterowanie silnika elektroniczne. Silnik wyposażony został w instalację przeciwpożarową. Wlot powietrza może być wyposażony w filtr przeciwpyłowy oraz rozpraszacz gazów wylotowych dla obniżenia śladu termicznego.
Zbiornik paliwa SW-4 ma pojemność 478 litrów, co przy zużyciu paliwa na poziomie 98-120 l/h pozwala na maksymalnie 5 godzin lotu. Wykonano go z takich materiałów, aby był odporny na zgniecenie w przypadku przymusowego lądowania. Zbiornik umieszczono w centralnej części kadłuba pod komorą przekładni głównej.
Wirnik nośny SW-4 śmigłowca SW-4 jest trzy-łopatowy, przegubowy. Łopaty wykonano z kompozytu szklano-epoksydowego.
Śmigło ogonowe SW-4 wykonano w takiej samej technologii ja wirnik nośny. Śmigło jest dwu-łopatowe.
Wyposażenie SW-4. Układ sterowania śmigłowcem SW-4 opiera się na systemie linkowo-popychaczowym. W układzie zastosowano wspomaganie hydrauliczne. Zastosowano sterownice klasyczne, które w wariancie szkolnym zostały zdwojone. Wyposażenie pilotażowo-nawigacyjne SW-4 stanowi zestaw przyrządów pokładowych firmy Bendix-King, umożliwiających loty z widocznością ziemi VFR (Visual Flight Rules) oraz oświetlenie kabiny przystosowane do użycia przez załogę gogli NVG. Ponadto awionika może być rozszerzona o przyrządy umożliwiające loty bez widoczności ziemi IFR (Instrument Flight Rules), a także specjalistyczne wyposażenie pilotażowo-nawigacyjne i trójosiowego autopilota.
Zestawienie śmigłowców SW-4.
Wojsko Polskie otrzymało 24 śmigłowce PZL Świdnik SW-4 Puszczyk, które uzupełniły śmigłowce PZL Mi-2. Są używane głównie do szkolenia pilotów śmigłowców.
1 Seria Produkcyjna: SW-4 Nr 600101 – prototyp do testów statycznych. SW-4 Nr 600102 – prototyp do testów naziemnych. SW-4 Nr 600103 SP-PSW – pierwszy lotny prototyp. SW-4 Nr 600104 SP-PSZ – drugi lotny prototyp.
2 Seria Produkcyjna: 01 SW-4 Nr 660201 (poprzednio Nr 0201) Nb 6601, 2005 rok, użytkownik 1. OSzL. 02 SW-4 Nr 660202 Nb HL9402, SP-PSY, 2006 rok, użytkownik Kim´s Solution , PZL Świdnik. 03 SW-4 Nr 660203 (poprzednio Nr 0202) Nb 6603, 2006 rok, użytkownik 1. OSzL. 04 SW-4 Nr 660204, Nb 6603 (poprzednio Nr 0204) Nb 6603, 2006 rok, użytkownik 1. OSzL. 05 SW-4 Nr 660205, Nb 6605 (poprzednio Nr 0205) Nb 6604, 2006 rok, użytkownik 1. OSzL.
3 Seria Produkcyjna: 01 SW-4, 2008 rok, Nr 660301, Nb 6605. 02 SW-4, 2008 rok, Nr 660302, Nb 6606. 03 SW-4, 2008 rok, Nr 660303, Nb 6607. 04 SW-4, 2008 rok, Nr 660304, Nb 6608. 05 SW-4, 2008 rok, Nr 660305, Nb 6609. 06 SW-4, 2008 rok, Nr 660306, Nb 6610. 07 SW-4, 2008 rok, Nr 660307, Nb 6611, był odebrany przez wojskowego w dniu 11 sierpnia 2008 roku. 08 SW-4, 2008 rok, Nr 660308, Nb 6612. 09 SW-4, 2008 rok, Nr 660309, Nb 6613. 10 SW-4, 2009 rok, Nr 660310, Nb 6614. 11 SW-4, 2009 rok, Nr 660311, Nb 6615. 12 SW-4, 2009 rok, Nr 660312, Nb 6616. 13 SW-4, 2009 rok, Nr 660313, Nb 6617. 14 SW-4, 2009 rok, Nr 660314, Nb 6618. 15 SW-4, 2009 rok, Nr 660315, Nb 6619. 16 SW-4, 2009 rok, Nr 660316, Nb 6620. 17 SW-4, 2009 rok, Nr 660317, Nb 6621. 18 SW-4, 2009 rok, Nr 660318, Nb 6622. 19 SW-4, 2009 rok, Nr 660319, Nb 6623. 20 SW-4, 2009 rok, Nr 660320, Nb 6624. 21 SW-4, 2009 rok, Nr 660321, Nb 6625. 22 SW-4, 2009 rok, Nr 660322, UR-SASW, prywatny. 23 SW-4, 2009 rok, Nr 660323, Nb 6626. 24 SW-4, 2009 rok, Nr 660324, SP-SWV, PZL Świdnik.
Opracował Karol Placha Hetman