Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. 2012r.

Dęblin 2012-08-27

Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

Lotnisko Dęblin.

41 Baza Lotnictwa Szkolnego.

4 Skrzydło Lotnictwa Szkolnego.

Muzeum Polskich Sił Powietrznych w Dęblinie.

Muzeum Polskich Sił Powietrznych w Dęblinie to działo generała pilota Andrzeja Błasika, który został zabity w zamachu lotniczym nad Smoleńskiem w dniu 10 kwietnia 2010 roku. Muzeum zostało otwarte w 2011 roku.

Idea utworzenia Muzeum Sił Powietrznych miała wieloletnią tradycję. Już z początkiem 90-lat XX wieku pojawiały się głosy w tym temacie. Wówczas to, na Lotnisku Mierzęcice, obecnie Lotnisko Pyrzowice, utworzono BSL ( bazę sprzętu latającego ), który był zbędny w służbie. Nie bardzo wiedziano, co z tym sprzętem zrobić. Część sprzedano Polskim i zagranicznym kolekcjonerom. Część wywieziono na Poligon Nadarzyce. Część przekazano do Muzeum Lotnictwa Polskiego. Resztę po prostu ze złomowano.

Problem w tym, że wiele unikalnych egzemplarzy utracono bezpowrotnie. A można byłoby je zgromadzić na jednym z likwidowanych lotnisk wojskowych ( Na przykład Lotnisko Sochaczew lub Nowe Miasto nad Pilicą ). Zebrane eksponaty należałoby podzielić na dwie grupy. Pierwszą grupą byłyby maszyny przeznaczone do oglądania. Drugą grupę należałoby zabezpieczyć przed wpływami atmosferycznymi i przeznaczyć w przyszłości na wymianę z innymi ośrodkami muzealnymi na całym świecie. Z planów tych nic nie wyszło.

Oponenci wskazywali, iż powstanie kolejnej placówki muzealnej typu lotniczego jest zbędne. Wszak w Rzeczypospolitej Polskiej doskonale funkcjonuje Muzeum Lotnictwa Polskiego ( byłe Muzeum Lotnictwa i Astronautyki ) w Krakowie. Są także inne tego typu muzea. Tylko, że wszystkie te placówki są już bardzo ograniczone obszarowo, a statki powietrzne wymagają dużej powierzchni ekspozycyjnej.

Zmiana nastąpiła w 2007 roku, kiedy to Dowódcą Sił Powietrznych Rzeczypospolitej Polskiej został generał pilot Andrzej Błasik. Ten wspaniały człowiek, dowódca, ojciec rodziny i patriota, doprowadził do utworzenia Muzeum Sił Powietrznych Rzeczypospolitej Polskiej. Generał pilot Andrzej Błasik mówił – „Lotnicza społeczność od dawna sygnalizowała potrzebę utworzenia muzeum lotnictwa wojskowego. W związku z profesjonalizacją Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, szeroko rozumianym procesem ich restrukturyzacji ( w tym między innymi wymianą sprzętu i uzbrojenia wojskowego ) oraz ważną rolą muzealnictwa wojskowego w systemie wychowania żołnierzy oraz kształtowania w społeczeństwie wizerunku wojska i jego promocji, zwłaszcza wśród Polskiej młodzieży.”

W dniu 3.06.2009 roku, odbyło się w MON posiedzenie Departamentu Wychowania i Promocji Obronności. Podczas tego posiedzenia opracowano „Koncepcję rozwoju muzealnictwa wojskowego w latach 2009 – 2018.”. Porządkuje ona kwestie muzealnictwa wojskowego i przewiduje utworzenie systemu muzeów wojskowych poszczególnych rodzajów sił zbrojnych ( a co za tym idzie i Muzeum Sił Powietrznych ) z wiodącą rolą Muzeum Wojska Polskiego.

We wrześniu 2009 roku, minister Obrony Narodowej zaakceptował ten dokument.

Na tej podstawie generał pilot Andrzej Błasik wydał Rozkaz Nr 196 z dnia 28.10.2009 roku, o powołaniu siedemnastoosobowego Komitetu Honorowego utworzenia Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. W jego skład weszli między innymi gen. gen.: T. Krawczyc, H. Pietrzak, Z. Bielewicz, R. Hać, T. Drewniak, historycy lotnictwa: A. Jezierski, T. Krząstek, J. Zieliński W. Lewicki, oraz S. Włodarczyk, oficerowie z Dowództwa Sił Powietrznych, Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych i przedstawiciele skrzydeł lotniczych, a także lotniczych stowarzyszeń seniorów lotnictwa wojskowego.

Wybór lokalizacji muzeum w Dęblinie był uzależniony od bogatej tradycji lotniczej Garnizonu Dęblin oraz możliwości lokalowych, a także posiadanych już zbiorów. Jego zamiejscowym oddziałem będzie Muzeum Obrony Powietrznej powstałe na bazie sali tradycji w Centrum Szkolenia Sił Powietrznych w Koszalinie.

W dniu 10.12.2009 roku, na wniosek Burmistrza Miasta, pana Stanisława Włodarczyka – odbyła się nadzwyczajna sesja Rady Miasta Dęblin poświęcona koncepcji utworzenia Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Gośćmi Rady byli członkowie Komitetu Honorowego. Podczas spotkania przedstawiono założenia, funkcjonowanie i sposoby finansowania Muzeum. Bez wątpienia wszyscy zebrani wykazali wielkie zainteresowanie i chęć współpracy. Po przedstawieniu koncepcji utworzenia muzeum, jednogłośnie Rada Miasta podjęła uchwałę w sprawie utworzenia w Dęblinie Muzeum Sił Powietrznych. Wybrano również wiceprzewodniczącego Komitetu Honorowego, którym został gen. bryg. pil. Ryszard Hać, były Rektor – Komendant WSOSP.

W dniu 10.04.2010 roku, generał pilot Andrzej Błasik zginął w zamachu Smoleńskim. Na szczęście, dla muzeum, machina ruszyła i placówka powstała.

W dniu 1.02.2011 roku, na potrzeby muzeum wydzielono działkę o wielkości ponad 4 hektarów. W tym miejscu była niewielka wystawa historycznych samolotów i spory lasek. Także w dniu 1.02.2011 roku, ruszyły prace związane z budową muzeum. Skierowano do nich łącznie blisko 50 żołnierzy oraz około 40 pojazdów i maszyn z 16. batalionu remontu lotnisk z Jarocina. Zakończenie prac nastąpiło w lipcu 2011 roku. Zadaniem ekipy było przygotowanie terenu pod ekspozycję plenerową nowo tworzonego muzeum.

W dniu 1.03.2011 roku, Minister Obrony Narodowej powołał komandora rezerwy doktora Waldemara Wójcika, dotychczasowego dyrektora Centralnego Archiwum Wojskowego, na pierwszego dyrektora Muzeum Sił Powietrznych. Formalnie placówka muzealna zaczęła działalność 1.04.2011 roku.

W dniu 26.08.2011 roku, piątek ( na dwa dni przed Świętem Lotnictwa Polskiego ) uroczyście otwarto Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Otwarcie nowego muzeum nastąpiło podczas uroczystości z ceremoniałem wojskowym. Przybyło na nią między innymi wielu weteranów Polskiego Lotnictwa. Zadowolony z otwarcia placówki był pierwszy Polski kosmonauta generał Mirosław Hermaszewski. Wiceminister obrony narodowej Czesław Mroczek podkreślił, że Dęblin, siedziba wojskowej szkoły lotniczej od lat przedwojennych, jest oczywistym miejscem dla placówki muzealnej dokumentującej historię Polskich Sił Powietrznych. Tu jest źródło tej wielkiej tradycji i dumy. Dęblin ma swoją wielką przeszłość, znaczy bardzo dużo obecnie i będzie zawsze znaczył bardzo dużo dla Polskich sił zbrojnych.

Muzeum ma swoją siedzibę w obiektach byłej sali tradycji Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, czyli Szkoły Orląt. W przyszłości muzeum ma przejąć także budynek biura przepustek. Ogółem na cele statutowe muzeum przewiduje się dwa budynki o ogólnej powierzchni ponad 1 000 m kwadratowych. Planowana jest budowa pawilonu przeznaczonego na cele wystawiennicze.

Przedmiotem działania muzeum jest pozyskiwanie oraz zachowanie przedmiotów i sprzętu związanych z historią i tradycjami Sił Powietrznych, należyte ich utrzymanie oraz udostępnianie do celów wychowawczych, dydaktycznych i naukowych, gromadzenie pamiątek i materiałów dokumentacyjnych, ich katalogowanie i naukowe opracowywanie, prowadzenie działalności wystawienniczej, promocyjnej, edukacyjnej oraz popularyzacja wiedzy o historii Polskiego Lotnictwa Wojskowego.

Wystawa wewnętrzna jest podzielona na dwie części: nawiązującą do narodzin lotnictwa i jego rozwoju w latach I i II wojny światowej oraz historii najnowszej po 1945 roku. Widz prowadzony jest chronologicznie przez cały XX wiek. Może obejrzeć; dokumenty, mapy, szkice, fotografie, a także elementy małogabarytowego uzbrojenia i budowy samolotu oraz mundury.

W ramach ekspozycji plenerowej dostępnych jest do zwiedzania około 50 samolotów i śmigłowców oraz kilka innych eksponatów, w tym naziemne stacje radiolokacyjne. Większość samolotów była już zgromadzona i eksponowana na Lotnisku Dęblin. Część eksponatów dostarczono z Lotniska Bydgoszcz i muzeum przy Lotnisku Łódź-Lublinek. W tym ostatnim przypadku muzeum to zostało ograniczone powierzchniowo z powodu rozbudowy drogi startowej.

W 2012 roku, zdecydowano o przeniesieniu eksponatów z terenu Lotniska Radom-Sadków do muzeum w Dęblinie. Była to bardzo dobra decyzja. Po prostu, nie było funduszy na ich konserwację. Pięć samolotów i dwa śmigłowce ( Patrząc od strony centrum miasta Radomia to kolejno I-22 Iryda, śmigłowiec Mi-2 i Mi-24, TS-11 Iskra, MiG-21, MiG-23 oraz Su-22 ), są już w Dęblinie.

Wycieczka do muzeum w Dęblinie to pomysł na spędzenie ciekawego weekendu, dla miłośników Polskiego Lotnictwa. Zwiedzając sale wystawowe poznamy historię Polskiego Lotnictwa. Oglądamy unikalne dokumenty, eksponaty i zdjęcia.

Fragment ekspozycji plenerowej. 2012 rok.

Na ekspozycji plenerowej znajduje się obecnie ( 2012 rok ) około 50 statków powietrznych.

Wykaz eksponatów plenerowych;

• Jak-40 nb 45 nr 9840759. Zbudowany 29.04.1979 roku. Dostarczony do Polski 1979 roku, do 36. SPLTr. Jeden z ostatnich używany w 36. SPLTr. W 2009 roku, wystawiony na sprzedaż, ale ostatecznie został przekazany do muzeum Sił Powietrznych Dęblin ( 2011 rok).

• Jak-18 nb 26.

• TS-8 Bies nb 910.

• PZL 130 TM Turbo Orlik nb 005 prototyp.

• Zlin 42 M rejestracja SP-ALN.

• TS-11 nb 10 nr 1H 10-10 z zespołu Biało-Czerwone Iskry. Samolot zbudowano w 1973 roku.

• PZL I-22 Iryda nb 104 ANP 01-04. Ukończony z końcem 1986 roku. W grudniu 1988 roku, otrzymał cywilne znaki rejestracyjne SP-PWC. Był to pierwszy w pełni ukompletowany samolot I-22 Iryda. Oblatany 13.05.1989 roku. Samolot pomalowano farbą bezbarwną i miał pomarańczowe usterzenie pionowe. W 1995 roku, samolot ten wprowadzono do ewidencji Szkoły w Dęblinie jako stacjonarną pomoc naukową. Na samolocie usunięto pomarańczowy kolor usterzenia pionowego i dodano znaki rozpoznawcze. W następnych latach samolot stał się eksponatem na wolnym powietrzu na terenie szkoły, a od 2011 roku, jako eksponat Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.

• Jak-23 nb 087.

• Lim-2 nb 1980 ( numer fikcyjny, przedstawia rok ).

• Lim-2 nb 307 nr 1B 03-007.

• SB Lim-2 nb 197 ( numer fikcyjny ).

• SB Lim-2 M nb 7039.

• Lim-5 nb 1308 nr 1C 13-08. Służył w Białej podlaskiej, potem jako eksponat w Bydgoszczy.

• Lim-5 nb 1730 nr 1C 17-30. Do 1989 roku, użytkowany w 61. LPSz-B Biała Podlaska.

• MiG-17 PF ( protoplasta Lim-5 P ) nb 948 nr 3624. Jeden z 12 sztuk zakupionych w drugiej połowie 1955 roku, dla eskadry pościgowej. Co najmniej od 1997 roku, w Dęblinie.

• Lim-6 bis nb 414 nr 1J 04-14 Zbudowany w 1963 roku. W dniu 28.03.1963 roku, trafił do 53 PLM-Sz.

• Lim-5 P nb 305 nr 1D 03-05. Zbudowany w 1959 roku. W 2004 roku, eksponat Łódź-Lublinek. Od 2011 roku, w muzeum Sił powietrznych Dęblin.

• Lim-5 nb 408. Zbudowany w 1957 roku. Po zakończeniu służby jako eksponat w Łodzi-Lublinku, a od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• S-75 Wołchow. Przeciwlotniczy zestaw rakietowy.

• MiG-21 F-13 nb 2015 nr 742015. Zbudowany w 1962 roku. Dostarczony do Polski 21.09.1962 roku. Użytkowany w CSL. W dniu 22.10.1962 roku, przekazany do 62. PLM Krzesiny, potem 2. PLM Goleniów. W 1973 roku, przekazany do COSSTWL, a następnie jako eksponat w Lublinku ( 2004 roku ). Otrzymał kamuflaż i biały nb. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-21 PF nb 1702 nr 761702. Zbudowany i dostarczony do Polski w 1965 roku. Użytkowany prawdopodobnie w 1. PLM Mińsk Mazowiecki. Po zakończeniu służby jako eksponat w Lublinku ( 1998r., 2004r. ). Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-21 PF nb 1809 nr 761809. Zbudowany i dostarczony do Polski w czerwcu 1965 roku, na stan 40. PLM Świdwin. Potem w 1. PLM Mińsk Mazowiecki. Po zakończeniu służby jako eksponat w Łodzi-Lublinku ( 1998r., 2004r. ) Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-21 U 66-600 nb 2720 nr 662720. Dostarczony do Polski 13.08.1966 roku. Użytkowany; w 40. PLM, 1. PLM. Zakończył służbę w grudniu 1989 roku. Od 2011 roku, w muzeum Dęblin.

• Su-7 MB nb 03 ( 3117 / 5303 ) Dostarczony do Polski w 1964 roku. Po zakończeniu służby w dniu 4.02.1990 roku, pozostawiony jako eksponat w Bydgoszczy z nb 3117. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin jest Su-7 MB nb 03.

• Su-7 BKL nb 12 nr 6012. Dostarczony do Polski 1966 roku. Po zakończeniu służby przekazany do Łodzi-Lublinka. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Su-7 U nb 702 nr 3702. Dostarczony do Polski w 1974 roku. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Su-20 nb 6255 nr 76305. Zbudowany i dostarczony do Polski w 1976 roku. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Su-20 nb 6265 nr 74416. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Su-20 nb 7125 nr 74105. Samolot zbudowany w 1974 roku. Maszyna ta została dostarczona do Polski w 1977 roku, w zamian za inny utracony Polski samolot Su-20. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Su-22 U nb 305 nr 17532368305. Dostarczony w 1984 roku. Remont główny zakończony 14.04.1993 roku. W 2008 roku, wycofany i przechowywany na lotnisku w Powidzu. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Su-22 M nb 9410 nr 29410 – Użytkowany w Powidzu. Remont 3.06.1996 roku. Wycofany ze służby 2010 roku. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-23 nb 139 nr 0390217139. Dostarczony do Polski 4.06.1979 roku, w pierwszej partii. Wycofany w 1996 roku. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-29 nb 4109. Samolot ex niemiecki. Eksploatowany w 41. ELT Malbork. Samolot w Polsce nie latał, tylko służył jako pomoc dydaktyczna (?). Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Ił-28 nb 65. Samolot dostarczono do Polski w 1955 roku.

• SM-1 nb 1540.

• SM-2 nb 845.

• Mi-2 nb 4710.

• Mi-2 nb 085.

• Mi-8.

• Kilka stacji radiolokacyjnych różnych typów. Na przykład NUR-11.

• Lim-2 nb nieczytelny.

• Lim-2 nb 512 nr 1B 05-012.

• SB Lim-2 nb nieczytelny.

• Lim-6 bis nb 427 nr 1J 04-27 W dniu 29.04.1963 roku, trafił do 53. PLM-Sz. W 2004 roku, w Łodzi ( Lublinek ). Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin. Samolot w kamuflażu.

• Lim-6 bis R nb 637 nr 1J 06-37. Zbudowany w 1964 roku. W 6.03.1964 roku, trafił do 21 PLRT. W 2004 roku, w Łodzi-Lublinku. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-21 MF nb 9113 nr 969113 szkolny. Dostarczony do Polski w 1974 roku. Już w 1997 roku, jako eksponat w Dęblinie.

• MiG-21 M nb 2001 nr 962001. Dostarczony w 1970 roku. Po służbie jako eksponat w Bydgoszczy. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-21 PFM nb 5705 nr 94 A 5705. Dostarczony do Polski w 1967 roku. Od 24.06.1967 roku, na stanie 26. PLM Zegrze Pomorskie. Po zakończeniu służby jako eksponat w Łodzi. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• MiG-21 PFM nb 10 nr 94 ML-10. 4.02.1966 roku. Od lutego 1966 roku, w 40. PLM Świdwin do 1971 roku. Po zakończeniu służby jako eksponat w Łodzi. Od 2011 roku, w muzeum Sił Powietrznych Dęblin.

• Zestaw rakietowy S-125 Newa.

Na terenie Lotniska Dęblin są jeszcze nie używane eksponaty; TS-11 – 2 egzemplarze, PZL An-2 – 2 egzemplarze, MiG-21 PF, Lim-5, SB Lim-2, Mi-2, Mirage III – jedyny nie eksploatowany w Polskim Lotnictwie Wojskowym.

Dane placówki:

Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Ulica Dywizjonu 303 Nr 12. 08-521 Dęblin. Nr tel. 81 551 88 01, kom: 535 645 506. Placówka czynna – Sezon letni (01.04 – 31.10): poniedziałek: nieczynne, wtorek – 10.00 – 15.00 wstęp wolny ( zwiedzanie indywidualne ), środa – sobota: 10.00 – 15.00, niedziela – 10.00 – 18.00. Sezon zimowy (01.11 – 31.03), Muzeum nieczynne. Bilet normalny – 10 zł, bilet ulgowy – 4 zł, bilet rodzinny – 20 zł.

Opracował Karol Placha Hetman