Kraków 2009-08-12
Lotnisko Płoty-Makowice
Lotnisko Płoty.
Lotnisko leży w Województwie Zachodnio Pomorskim, zaledwie 5 km od centrum Miasta Płoty. Lotnisko było lotniskiem woskowym, ale nie stacjonowała na nim żadna bojowa jednostka lotnicza. W okresie trwania Układu Warszawskiego było to lotnisko zapasowe z częściową infrastrukturą, a obecnie (2009 rok) jest wystawione przez AMW na sprzedaż, bez konieczności zachowania lotniczego charakteru obiektu.
Lotnisko nosiło nazwę Płoty-Makowice. Można także spotkać nazwę Płoty-Maków, co jest nazwą niewłaściwą, gdyż miejscowość nazywa się Makowice, a nie Maków. Miejscowość położona bliżej Miasta Płoty to Makowiska.
Miasto-Gmina Płoty.
Gmina Płoty należy do powiatu Gryfickiego i ma powierzchnię 238,79 km kwadratowych, a zamieszkuje ją 9 214 osób (2004 rok). Według danych z 2005 roku, średni dochód na jednego mieszkańca wynosił 1 773,05 złotych. Do 31.12.1998 roku, miejscowość wchodziła w skład Województwa Szczecińskiego. W gminie czynny jest jeden urząd pocztowy w Płotach (kod 72-310) i jego trzy agencje. Według danych z 2008 roku, Miasto Płoty zamieszkuje 4 094 mieszkańców. Miasto tworzy układ 63 ulic wraz z placem Konstytucji 3 Maja. Miasto ma współrzędne 53,48 N, 15,15 E. Obecnie (2009 rok) ma powierzchnię 4,12 km kwadratowych. Samochody mają tablice rejestracyjne z literami ZGY.
Gmina położona jest na równinach Gryfickiej i Nowogardzkiej. W okolicach miasta znajduje się Rezerwat Przyrody Wrzosowisko Sowno, o powierzchni 39,27 hektarów. Przez gminę i miasto przepływa rzeka Rega, jej odcinek z Płotów do Smolęcina nazywany jest Jeziorem Rejowickim. W okolicach Wyszogóry wypływa z niej rzeka Ukleja. Obie rzeki są dostępne dla kajakarzy. Przez Płoty płynie także rzeczka Potulina. Tereny leśne zajmują 28% powierzchni gminy, a użytki rolne 61%.
Komunikacja.
Miasto Płoty ma dobre połączenia drogowe. Najważniejsza jest Droga Krajowa Nr 6, łącząca Szczecin z Gdańskiem. Do tego dochodzą Drogi Wojewódzkie; Nr 108 na zachód do Gołczewa, Nr 109 na północ do Gryfic, Nr 152 przez Resko do Świdwina.
Miasto Płoty jest także ważnym węzłem kolejowym, choć jego lata świetności już dawno minęły. Niemniej linie kolejowe przychodzą z czterech stron świata. Najważniejszą jest linia kolejowa Szczecin – Kołobrzeg. Historia kolei; Płoty uzyskały połączenie kolejowe w 1882 roku, po otwarciu linii z Goleniowa przez Wyszogórę do Gryfic, kilka miesięcy później wydłużonej do Kołobrzegu. W 1893 roku, zbudowano linię z Wyszogóry do Reska Północnego. W 1909 roku, otwarto kolejną linię z Reska Północnego do Gołczewa Pomorskiego. Trzy lata wcześniej (1906 rok) zbudowano odcinek do Worowa, a w 1910 roku, do Wysokiej Kamieńskiej. W 1945 roku, linia Wyszogóra – Resko Północne została rozebrana. Niemal 50 lat później, w 1992 roku, zamknięta została linia Wysoka Kamieńska – Worowo.
Historia Miasta Płoty.
Płoty znane są także pod nazwą Płoty nad Regą (z niemiecka Plathe an der Rega). Historia obszarów dzisiejszego Miasta Płoty zawsze była związana z Pomorzanami, ludźmi którzy tu zamieszkiwali co najmniej od V wieku. Lud ten przez wiele wieków ciążył ku Koronie. Było to związane z ciągłymi najazdami wojowniczych ludów zamieszkujących dzisiejszą Danię i północne Niemcy. Już w X wieku Pomorze było w granicach Państwa Mieszka I ciesząc się dużą suwerennością. Po słynnym Zjeździe Gnieźnieńskim w 1000 roku, w Kołobrzegu utworzono biskupstwo i obszar ten dostał się pod jego jurysdykcję. Okres Polski Dzielnicowej i duża odległość Pomorza od Wawelu spowodowała, że Rzeczypospolita Polska zaniedbała Pomorze.
Historia samego miasta sięga XII wieku. W 1277 roku, Płoty uzyskały prawa miejskie na prawie zachodnim, Lubeckim. Prawa te nadał jego właściciel rycerz Dobiesław Wetuch, ze wsi Otok, Pomorzanin z krwi i kości. W XIII wieku rycerz ów zbudował drewniany zamek, rozpoczynając zagospodarowanie wzgórza. Jego podstawową rolą była obrona i kontrola odległego o 100 metrów skrzyżowania traktów handlowych. Zamek wybudowany został na planie prostokąta o czterech kondygnacjach. Zamek otoczony był murem obronnym.
W XIV wieku Płoty przechodziły z rąk do rąk, stając się kolejno własnością najbardziej zamożnych i wpływowych rodzin Pomorskich. W 1465 roku, w wyniku zatargu z Kołobrzegiem, mieszkańcy Kołobrzegu palą i niszczą całe miasto wraz z drewnianym zamkiem.
Miasto wielokrotnie nękały pożary: w 1561r., 1612r., 1630r., 1641r., 1660r., 1673r., 1723r., 1860r., kiedy spłonął także Stary Zamek. Najgroźniejszy był pożar z 1612 roku, kiedy doszczętnie spłonęły wszystkie zabudowania razem ze średniowiecznym kościołem.
Płoty długo były własnością prywatną, bo aż do wieku XVIII, konkretnie 1895 roku, kiedy to ostatni z rodu Ostenów zmarł. Płoty przeszły wówczas na krewnych rodu Bismarck-Osten. W czasie wojny trzydziestoletniej w 1638 roku, zaraza zdziesiątkowała mieszczan. Z 480 mieszkańców zmarło 200 osób. W 1659 roku, podczas potopu szwedzkiego w Płotach z wojskiem stacjonował Stefan Czarniecki.
Miasto do połowy XVII wieku, było w granicach Pomorza Zachodniego. Dopiero najazd szwedów na Rzeczypospolitą spowodował utratę suwerenności przez Pomorze Zachodnie. Zostało wówczas ono wcielone siłą do Brandenburgii. Rozpoczął się proces prusyfikacji Pomorzan. Tuż przed pierwszym rozbiorem Rzeczypospolitej Polski prusacy uznali Pomorze za ziemie rdzennie pruskie, a ludność została zniemczona.
Po roku 1870 roku, mieszkańcy miasta, nie zgadzając się na stacjonowanie w mieście szwadronu dragonów armii pruskiej, słali petycje do króla. Płoty nigdy w historii nie były już miastem garnizonowym.
W 1892 roku, w mieście powstała Spółdzielnia Mleczarska. Przyczyniła się ona do wzrostu i rozwoju gospodarczego miasta, przed wielką wojną światową wyroby z płotowskiej mleczarni wysyłane były do Berlina, na dwór cesarski. Na przełomie wieków XIX/XX Płoty stały się miastem nowoczesnym z rozwiniętym przemysłem i administracją. Do Płotów doprowadzona została linia kolejowa. W 30-latach XX wieku miasto było zasobne. W mieście rozwijały się sklepy, rzemiosło, zakłady przemysłowe. Istniały wówczas dwa duże hotele, kawiarnia, cukiernia, oraz dwa sklepy jubilerskie. Przemysł reprezentowały wytwórnia makaronu, dwa tartaki, cegielnia i kopalnia kredy. Rozwój gospodarczy i społeczny miasta trwał do II wojny światowej. W 1939 roku, miasto liczyło 3 653 mieszkańców.
W dniu 5.03.1945 roku, przez Płoty przeszedł 756. pułk 150. dywizji piechoty Gen. Majora Szatiłowa. Kilka godzin później dotarła do miasteczka kompania Polskich Żołnierzy z 3. Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta. Płoty zostały zajęte prawie bez walki. Polscy żołnierze stacjonowali w Nowym Zamku kilka dni.
W 1945 roku, na podstawie umów trójstronnych CCCP-USA-UK, miasto przejęła administracja Polska. Do miasta przyjeżdżało mnóstwo Polskich osadników wygnanych z Kresów Polskich, a z kolei ludność poczuwająca się do korzeni niemieckich wyjechała na zachód. Jak duży był to odpływ niech świadczy spis z 1946 roku, który podaje tylko 1 213 mieszkańców. Zniszczenia Płotów w wyniku działań wojennych nie były duże (22 %), natomiast kolejne miesiące po zakończeniu działań wojennych przyniosły ogromne straty. Zniszczenia, sięgające w 1946 roku, aż 40 %, i były skutkiem rozkradania i niszczenia mienia przez wojska radzieckie i szabrowników.
W dniu 24.04.1945 roku, do miast przyjechał pierwszy transport kolejowy z pierwszymi osadnikami Polskimi. Byli to Polacy zesłani na roboty przymusowe do Niemiec, a pochodzący z Kresów Rzeczypospolitej Polskiej. Od 27.06.1945 roku, władze radzieckie wysiedliły pozostałą ludność niemiecką. Było ich jeszcze 1 400 osób. W budynku ratusza otwarto sklep rozdzielający żywność (w owym czasie przypadało 600 g chleba na osobę i ½ litra mleka). Za wszystko płaciło się samogonem lub spirytusem, a było to skutkiem tego, iż nikt nie otrzymywał w tamtym czasie wypłaty.
Jednak życie musiało tu wrócić. W połowie 1945 roku, były już tutaj czynne 4 sklepy rzeźnicze, 2 obuwnicze, 8 spożywczych, 9 piekarni, 2 restauracje, 5 jadłodajni, 5 zakładów fryzjerskich i 26 warsztatów rzemieślniczych. W połowie czerwca 1945 roku, uruchomiono regularne pociągi dojeżdżające do stacji Płoty. W sierpniu 1945 roku, działał już szpital zakaźny na około 100 łóżek, a niedługo potem swe podwoje otworzyła poczta. Uruchomiono również zakłady przemysłowe: wytwórnie makaronu, mleczarnie i tartak.
W dniu 1.10.1945 roku, zainaugurowano rok szkolny w miejscowych szkołach. Niecały rok później działało już przedszkole miejskie, oraz poświęcono kościół parafialny. Organizowana była straż pożarna. Kolejne lata to równomierny rozwój miasta, powstają nowe budynki, osiedla, zakłady przemysłowe, wzrasta liczba mieszkańców. Reforma administracyjna w 1975 roku, umieściła Płoty w nowym mniejszym Województwie Szczecińskim, a kolejna reforma przeprowadzona w 1999 roku, umieściła miasto w Województwie Zachodniopomorskim w Powiecie Gryfickim.
Minęło sporo lat, zanim nowi mieszkańcy zasymilowali się z nowym miejscem. Niestety władza socjalistyczna Polski zaniedbała sprawy własności, a późniejszy Prezydent Rzeczypospolitej Polski Aleksander Kwaśniewski zawetował ustawę uwłaszczeniową, doprowadzając do napływu tysięcy roszczeń majątkowych wnoszonych przez ludność niemiecką. Obecnie (2009 roku) sprawy własności nie są jeszcze rozwiązane i często są przyczyną osobistych tragedii mieszkańców.
W 1972 roku, miasto Płoty obchodziło 700-lecie nadania praw miejskich. W 2000 roku, liczba mieszkańców osiąga 4 235 osób i od tego roku systematycznie spada.
W Płotach mimo powojennych zniszczeń zachowało się kilka obiektów zabytkowych. Cały obszar Starego Miasta Płot wpisany jest do rejestru zabytków. Wśród zabytków chronionych prawem znajdują się:
Stary Zamek. Początki sięgają XIII wieku. Zamek w swej historii niejednokrotnie ulegał zniszczeniom. Największe zniszczenia przyniósł pożar w 1860 roku, który strawił dużą część zamku. Został on odbudowany dopiero w 1965 roku. Od XVI wieku aż do II wojny światowej zamek pełnił rolę rezydencji pałacowej. Po wojnie zamek przejęły władze Płotów. Obecnie w Starym Zamku mieści się oddział Archiwum Państwowego oraz Miejska Biblioteka Publiczna.
Nowy Zamek. Budowa trwała w latach 1606-1618. Nowy zamek był architektonicznie podobny do starego. Po II wojnie światowej Nowy Zamek stał się najpierw siedzibą Szkoły Rolniczej, później internatu dla dojeżdżających do Zespołu Szkół Rolniczych. W prawym skrzydle zamku mieści się Sala Posiedzeń Rady Miasta i Gminy Płoty oraz Sala Ślubów. Dodatkową atrakcją są gromadzone od stuleci bogate zbiory Biblioteki Pomorskiej, a także cenne okazy monet i kolekcje dzieł sztuki, również w zamku mieści się kolekcja XVII-wiecznych gobelinów.
Miasto Płoty obecnie. 2009 rok.
W mieście znajduje się 1 przedszkole, 2 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum publiczne, a także Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Wincentego Witosa. W mieście (2006 rok) działało 404 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego 344 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Na rzece Redze w Płotach została zlokalizowana mała elektrownia wodna „Płoty”, która osiąga moc 130 kW i średnio w roku produkuje 800 MWh. Zamontowane są w niej dwie turbiny Francisa i jedna Kaplana. W Płotach mieści się zakład produkujący pojemniki i kontenery stalowe. W mieście produkuje się także obuwie, a w pobliskim Sownie materiały budowlane. Oprócz tego w mieście znajduje się: poczta, posterunek policji, ośrodek zdrowia, stacja benzynowa, piekarnia, masarnia, warsztaty, punkty napraw.
Lotnisko Płoty-Makowice.
Pierwsze założenia inżynieryjne lotniska zostały opracowane w latach 1936–1940. Bez wątpienia Lotnisko, a raczej to co w przyszłości miało być lotniskiem, zostało wykonane przez Niemców na potrzeby agresji na Rzeczypospolitą Polskę. Napisaliśmy tak dlatego, bo oprócz wytyczenia drogi startowej nie było tam (w 1939 roku) żadnej infrastruktury. Trzeba pamiętać, że w 1939 roku, odległość miasta Płoty od granicy z Rzeczypospolitą Polską wynosiła blisko 150 km, więc nie mogło być to lotnisko pierwszorzutowe. Nie ma także informacji, czy w czasie ofensywy radzieckiej w 1945 roku, lotnisko było wykorzystywane przez jednostki czerwonej armii.
Kompleks lotniskowy został wybudowany w latach 1962–1972. Dojazd na lotnisko z centrum Miasta prowadzi ulicą 1 Armii Wojska Polskiego, następnie w ulicę Łebską przez most na Redze koło elektrowni wodnej. Dalej przez rondo w ulicę Paderewskiego i dalej cały czas prosto asfaltową szosą. Droga ta dobiega do miejscowości Markowice, które są bezpośrednio przy lotnisku. Droga ta skręca na wschód, wzdłuż północnej strony lotniska, następnie na północ i przez miejscowość Czarne, dochodzi do drogi wojewódzkiej Nr 152. Jeśli chodzi o transport to wszystkie towary dostarczano samochodami, gdyż lotnisko nie posiadało bocznicy kolejowej.
Lotnisko w układzie jest zbliżone do standardowych rozwiązań lotnisk zapasowych, z ograniczoną częścią koszarową i zapleczem socjalnym. Większość budowli stanowią budynki murowane z białej cegły wapiennej. Teren jest częściowo ogrodzony. Nie ma ogrodzenia od strony rzeki, która jest naturalną przeszkodą.
Na lotnisku nigdy nie stacjonowała żadna bojowa jednostka lotnicza. Na pewno lotnisko miało być wykorzystane w sytuacji W (wojny). Od końca 60-tych lat, do niemal 1989 roku, lotnisko było wykorzystywane przez jednostki myśliwskie i myśliwsko-bombowe, jako zapasowe podczas licznych ćwiczeń.
Około 2000 roku, MON zdecydowało się poprzez AMW, Lotnisko Płoty wystawić na sprzedaż, bez konieczności zachowania jego lotniczego charakteru. Dla terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zapisano funkcję nieruchomości jako teren przeznaczony pod elektrownie wiatrowe, przetwórstwo przemysłowo-rolne o małej szkodliwości dla środowiska i usługi agroturystyczne. To ostatnie jest wiązanie z rzeką Regą i spływami kajakowymi. Warunkiem prowadzenia działalności na tym obszarze jest zapewnienie pełnej nieuciążliwości dla środowiska, mieszkańców okolicznych miejscowości oraz funkcji turystycznej.
Powód tego wszystkiego jest bardzo prosty. Wojsko nie potrzebuje tego lotniska. W pobliżu jest kilka innych lotnisk. Do lotniska w Goleniowie jest 33 km, do lotniska w Świdwinie jest 35 km, do lotniska koło Drawska Pomorskiego jest 40 km.
Dokładna lokalizacja lotniska to współrzędne; szerokość geograficzna 53,45 N północna i długość 15,17 E wschodnia. Lotnisko zajmuje powierzchnię 324,23 hektarów. Bezpośrednie sąsiedztwo stanowią tereny rolnicze. Od strony południowej i zachodniej granice terenu wyznacza rzeka Rega. Nie jest wpisane do rejestru lotnisk i jest traktowane jak każde inne lądowisko.
Na nieruchomość założona jest księga wieczysta. Nieruchomość według ksiąg wieczystych składa się z ośmiu działek. Sześciu na terenie Markowic, z których największa ma 299,67 hektarów oraz dwóch na terenie Czarnego, jedna niezabudowana 18,33 hektarów, druga zabudowana 1,88 hektara.
DS o wymiarach 2 300 m x 30 m. Według innych danych DS ma 1 976 m x 30 m. DS jest zorientowana 11/29, czyli jest typowa dla Polski niemal na kierunku wschód – zachód ( E-W ). Nawierzchnia betonowa i asfaltowa. Leży na wysokości 47 metrów nad poziomem morza. Od strony północnej w odległości 120 m równolegle usytuowano DK, o długości także 2 300 m i szerokości 10 metrów. DK mają głównie nawierzchnię asfaltową. Na krańcach DK zlokalizowano dwie płaszczyzny postojowe, wschodnią i zachodnią, każda o powierzchni 10 500 m kwadratowych. Nawierzchnia asfaltowa i betonowa. Z południowej strony DS zlokalizowano strefę rozśrodkowania z kilkoma stanowiskami (stojankami) dla pojedynczych maszyn. Każde otoczono z trzech stron wałami ziemnymi.
Całe pole wzlotów, niemal ze wszystkich stron otoczone jest lasami. Tylko od strony Miejscowości Markowice praktycznie nie ma drzewostanu.
Wewnętrzne drogi dojazdowe są utwardzone z nawierzchnią asfaltową lub betonową z tralinek. Także w południowej części lotniska umieszczono tak zwany bomboskład, czyli magazyn broni.
Na terenie jest 19 budynków o łącznej kubaturze 12 524 m sześciennych i całkowitej powierzchni użytkowej 3 027 m kwadratowych. Skład paliw ma zbiorniki o łącznej pojemności 500 m sześciennych.
Obiekt jest zasilany w energię elektryczną z sieci 15 KW. Jest sieć wodociągowa i częściowa kanalizacyjna z szambami. Niektóre obiekty wyposażono w centralne ogrzewanie. Jest także sieć odwadniająca - melioracyjna.
Zinwentaryzowane 19 budynki; Hydroforownia o kubaturze 83 m sześciennych i pow. użytkowej 22 m kwadratowych. Druga hydroforownia z kotłownią o kubaturze 721 m3 i pow. użytkowa 175 m kwadratowych. Stacja transformatorowa o kubaturze 140 m3 i pow. użytkowa. 28 m2. Druga stacja transformatorowa o kubaturze 87 m3 i pow. użytkowa. 25 m kwadratowych. Trzecia stacja transformatorowa o kubaturze 173 m3 i pow. użytkowa. 42 m2. Koszary o kubaturze 2.464 m3 i pow. użytkowa. 592 m2. Dwa domy mieszkalne o kubaturze 396 m3 i pow. użytkowa. 120 m2 oraz o kubaturze 396 m3 i pow. użytkowa. 128 m2. Cztery garaże; dwa o kubaturze 2 111 m3 i pow. użytkowa. 440 m2, jeden o kubaturze 697 m3 i pow. użytkowa. 155 m2, jeden o kubaturze 188 m3 i pow. użytkowa. 82 m2. Cztery różne magazyny; o kubaturze 580 m3 i pow. użytkowa. 142 m2, o kubaturze 547 m3 i pow. użytkowa. 127 m2, o kubaturze 137 m3 i pow. użytkowa. 25 m2, o kubaturze 89 m3 i pow. użytkowa. 39 m2. Skład paliw z magazynem MPS o kubaturze 422 m3 i pow. użytkowa. 119 m2. Schron o kubaturze 480 m3 i pow. użytkowa. 186 m2. Chlewnia o kubaturze 432 m3 i pow. użytkowa. 140 m2.
Około 2005 roku, dwa budynki z częścią terenu zostały sprzedane. Miały one łączną powierzchnię użytkową 145 m kwadratowych, a grunt to 2,26 hektara. Dlatego cały teren do sprzedania miał wówczas 321,97 hektarów, 17 budynków o powierzchni użytkowej 2 882 m kwadratowe. W tym czasie AMW wyceniła wartość całego obiektu na 4 800 000 złotych. Trzeba zaznaczyć, że cały obiekt jest utrzymany w bardzo dobrym stanie, co świadczy o wysokiej kulturze ludzi sprawujących nad nim piecze. Tym bardziej, że nieznany jest przyszły los tego obiektu.
Obecnie (2009 rok), podobnie jak na innych byłych lotniskach wojskowych, DS i DK są wykorzystywane przez miłośników samochodów i motocykli, którzy często tu przybywają z odległego o 70 km Szczecina. Szczególnie aktywni są posiadacze samochodów z mocnymi silnikami, którzy lubią palić opony swoich aut. Organizują mniej lub bardziej legalne zawody.
Opracował Karol Placha Hetman