Mielec 2012-03-20
Lotnisko w Mielcu.
Miasto Mielec.
Miasto Mielec to miasto powiatowe w północno-zachodniej części Województwa Podkarpackiego. Położone jest w dolinie rzeki Wisłok, w Kotlinie Sandomierskiej. Historycznie należy do Małopolski. W 2010 roku, Miasto liczyło 61 178 mieszkańców. Ma powierzchnię 46,89 km kwadratowych.
Pierwsze wzmianki na temat miejscowości o nazwie Mielec pojawiają się w XIII wieku w bulli papieża Grzegorza IX z 1229 roku. W II połowie XIV wieku, istniała już parafia mielecka. Jest ona wymieniana w spisach świętopietrza.
Miasto Mielec powstało 17.03.1457 roku, kiedy król Kazimierz Jagiellończyk wydał zezwolenie na lokację miasta pod nazwą Nowy Targ. Jednak z niewiadomych przyczyn Jan Mielecki, który to zezwolenie otrzymał, nie założył Miasta. Dokonali tego jego dwaj synowie, Jan i Bernardyn aktem z dnia 18.12.1470 roku. W 1522 roku, powstała najstarsza organizacja cechowa – cech kowalski, a następnie powstały cechy: krawiecki, szewski, garncarski, sukienniczy i tkacki. Ród Mieleckich był właścicielem miasta Mielec aż do bezpotomnego wygaśnięcia rodu w 1771 roku. Kolejnymi właścicielami Miasta byli Ossolińscy i Morsztyni.
Od 1772 roku, dla Polski nastał czarny okres. Także dla Mielca. W 1772 roku, Mielec zalała wiosenna wieka powódź. Spowodowała ona ogromne straty. Następnie Rzeczypospolita została rozebrana. Mielec dostał się pod zabór austriacki.
W 1775 roku, Anna Osolińska poślubiła Jana Pieniążka, wnosząc w posagu odziedziczoną część Miasta. Następnym właścicielem został Ignacy Suchorzewski poślubiając córkę Pieniążków Paulinę. Suchorzewski odsprzedał dobra Mieleckie Ludwikowi Starzeńskiemu w 1847 roku, który następnie pozbył się ich dziesięć lat później na rzecz żydowskiej rodziny Gross. Ostatnimi właścicielami Mielca była rodzina Oborskich w 1891 roku. W 1853 roku, Mielec został Miastem powiatowym obejmującym obszar, na którym znajdowało się 106 osad i 91 gmin kastralnych. W 1892 roku, przy ulicy Kościuszki powstał budynek Rady Miejskiej oraz koszary żandarmerii.
W 1896 roku, rozwój powiatowego Miasta przerwał ogromny pożar, który strawił 3/4 obszaru miasta. Katastrofa ta była podstawą do zwrócenia się o państwową pożyczkę w wysokości 12 koron, a jej otrzymanie spowodowało odbudowę i szybki rozwój Miasta. Na początku XX wieku, mielecki rynek otoczony był rzędem murowanych kamieniczek. W 1902 roku, wzniesiono gmach sądu, utworzono i zbudowano, w 1912 roku, gimnazjum oraz siedzibę Rady Powiatowej. Rozwój Miasta został przerwany przez wybuch wielkiej wojny światowej, wszczętej przez Niemcy i Austrię. Wojna była przyczyną wielu zniszczeń materialnych. Miliony ludzi straciło życie. Ale wielka wojna światowa przywróciła Rzeczypospolitej Polskiej niepodległość. Z końcem 1918 roku, w Mielcu funkcjonowały już Polskie władze.
W latach międzywojennych wybudowano w Mieście wiele brukowanych ulic, zakładów rzemieślniczych, placówek handlowych i uruchomiono prywatną elektrownię. W 1934 roku, region mielecki nawiedziła największa powódź, która zniszczyła ponad 11 000 gospodarstw domowo-rolnych.
Dalekowzroczność Polskiego Rządu spowodowała podjecie inicjatywy powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego. W 1936 roku, Miasto Mielec znalazło się w składzie Centralnego Okręgu Przemysłowego i właśnie w 1936 roku, powstała wytwórnia samolotów. ( Opis w osobnym artykule ).
W dniu 1.09.1939 roku, zaraza niemiecka napadła na Rzeczypospolitą Polskę rozpoczynając drugą wojnę światową. Miasto i fabryka zostały zajęte przez podłego okupanta. W okresie 1939 – 1944, fabryka pracowała na rzecz armii niemieckiej produkując podzespoły do samolotów bojowych.
Latem 1944 roku, do Mielca wkroczyły oddziały sowieckie. Fabryka została zajęta przez sowietów na potrzeby produkcji wojennej. Zraza sowiecka zwróciła zakład narodowi Polskiemu dopiero w 1946 roku.
Powołano do istnienia na terenie przedwojennych zakładów lotniczych Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego PZL Mielec. Zakład ten był podstawowym źródłem zatrudnienia dla osób na terenie Mielca i okolicznych miejscowości oraz ośrodkiem kształtującym życie w Mieście.
Ważnym faktem było istnienie w Mielcu prężnego ośrodka sportowego, którego wizytówką była drużyna piłkarska Stal Mielec, odnosząca wiele sukcesów na krajowej i zagranicznej arenie sportowej. Rozwój infrastruktury budowlanej zwrócony był głównie na budownictwo osiedli mieszkaniowych, budynków administracji publicznej oraz sieci dróg w mieście i okolicach.
Mielec jest jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych na mapie Województwa Podkarpackiego. PZL Mielec i kilka innych mieleckich firm wchodzi w skład Doliny Lotniczej. W Mielcu swoją siedzibę ma Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC, która w głównej mierze przyczyniła się do dywersyfikacji przemysłu w Mieście i ustabilizowania się sytuacji gospodarczej. Wewnątrz strefy ulokowanych jest wiele firm prywatnych, głównie przemysłu lekkiego. Obecnie tworzony jest też Mielecki Park Przemysłowy.
Miasto Mielec obecnie. 2012 rok.
Miasto Mielec leży na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych w Rzeczypospolitej Polskiej. Do Miasta prowadzą tylko drogi wojewódzkie; Nr 875 z Kolbuszowej. Nr 983 z Lisiej Góry ( k. Tarnowa ) przez Radomyśl Wielki. Nr 984 z Sadkowej Góry. Nr 985 z Tarnobrzega przez Baranów Sandomierski. Nr 985 z Dębicy.
Ponadto projektowana jest budowa trasy Kielce – Staszów – Połaniec – Mielec – Kolbuszowa – Rzeszów, w ramach inwestycji powstać ma nowy most na Wiśle w okolicach Połańca. Około 30 km na południe od Mielca ma przebiegać autostrada A4. Jednak ten odcinek powstanie przypuszczalnie po 2015 roku. Z Mielca do; Tarnowa jest 50 km, Rzeszowa jest 60 km, Tarnobrzegu jest 42 km, Krakowa jest 135 km, Warszawy jest 260 km.
W Mielcu działają dwa duże przedsiębiorstwa liniowej komunikacji autobusowej. Spółka Miejska Komunikacja Samochodowa Sp. z o.o. pokrywa zapotrzebowanie na przewóz ludzi w obrębie miasta i jego najbliższych okolic. Także PKS Veolia Mielec, której pojazdy odjeżdżają z dworca przy ul. Jagiellończyka, obsługuje linie podmiejskie i dalekobieżne. Ponadto swoje połączenia prowadzi kilka mniejszych firm przewozowych.
Do Mielca doprowadzono kolei w 1887 roku. Dworzec kolejowy Mielec, podobnie jak dwie małe stacje w osiedlach Rzochów i Wojsław, leżą na trasie linii kolejowej nr 25, na odcinku Dębica – Tarnobrzeg. W ostatnich latach transport szynowy w Mielcu wyraźnie stracił na znaczeniu. Linia kolejowa jest w złym stanie technicznym, w 2009 roku, został wstrzymany ruch pociągów osobowych oraz pospiesznych. Około 15 km na północ od Mielca przebiega Linia Hutnicza Szerokotorowa ( linia kolejowa nr 65 ) o rozstawie toru 1 520 mm ( zgodnym ze stosowanym w krajach byłego CCCP ). Terminal przeładunkowy w Woli Baranowskiej umożliwia wymianę ładunków pomiędzy koleją szerokotorową a normalnotorową oraz ciężarówkami. O kolei w Mielcu napisaliśmy w ososbnym artykule.
PZL Mielec.
Zakłady PZL Mielec zostały opisane w osobnym Rozdziale.
Lotnisko Mielec, historia.
Początki istnienia lotniska w Mielcu sięgają 1927 roku, w którym to najważniejszym wydarzeniem w Mielcu było lądowanie na podmiejskich łąkach samolotu pilotowanego przez rodowitego mielczanina, sierżanta Stanisława Działowskiego. Kiedy w następnym roku ( 1928 rok ) Stanisław Działowski wraz ze swoim bratem Mieczysławem wygrali na samolocie własnej konstrukcji II Krajowy Konkurs Avionetek. Rozentuzjazmowani i zakochani już w lotnictwie mielczanie, za zgodą magistratu, utworzyli Społeczny Komitet Budowy Lotniska. Władze Miasta przydzieliły odpowiedni teren na lotnisko i opłaciły roboty niwelacyjne. Niezwykle szybko, bo jesienią 1928 roku, powstało w Mielcu mogące przyjmować samoloty lądowisko, a już po niespełna trzech latach, w dniu 5.11.1931 roku, dokonano uroczystego otwarcia Lotniska Turystycznego w Mielcu. Fakt ten oraz twórcze i wizjonerskie działania Władz Miasta, stały się przysłowiowym kamieniem węgielnym i przyczyniły się do powstania w Mielcu Zakładów Lotniczych zbudowanych w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Od 1938 roku, Lotnisko Mielec jest zawiązane z zakładami PZL Mielec. Pierwsze loty na korzyść PZL Mielec wykonano w 1938 roku.
Po drugiej wojnie światowej, w sierpniu 1946 roku, niegasnący lotniczy entuzjazm mielczan spowodował, że powołano do życia Aeroklub Mielecki. Natychmiast przystąpiono do prac i czynem społecznym rozpoczęto remont bardzo zdewastowanego przez wojnę hangaru lotniczego. Jego uroczyste przekazanie do Aeroklubu Mieleckiego odbyło się 1.08.1948 roku.
W związku z rozpoczęciem produkcji samolotów bojowych w 1951 roku, przystąpiono do budowy twardej ( betonowej ) RWY. Początkowo miała ona wymiary 1 900 m x 40 m. Nie zbudowano systemu Dróg Kołowania, tylko jedną drogę wiodącą przez pole wzlotów do drogi startowej, wykonaną z betonowych bloczków zwanych tralkami. Droga ta istnieje do dzisiaj. W późniejszych latach zbudowano drugą RWY, służącą głównie do startów i lądowań mniejszych samolotów.
Ponieważ drewniany hangar Aeroklubu po latach istnienia przestał spełniać wymagania nadzoru budowlanego, podjęto decyzję o jego demontażu i budowie nowego. Jego budowę rozpoczęto w 1974 roku i pomimo, że prowadzono ją ze środków WSK był on przeznaczony do wyłącznego użytku przez Aeroklub Mielecki. Przy jego pracach uczestniczyło w czynie społecznym wielu mielczan i organizacji, co zostało udokumentowano wpisami w posiadanej przez Aeroklub Kronice.
W dniu 1.09.1988 roku, na Lotnisku w Mielcu wylądował największy wówczas na świecie samolot produkowany seryjnie, An-124 Rusłan. W celu jego przyjęcia wzmocniono płytę postojową lotniska.
Aeroklub Mielecki w czasach przed i w początkach przemian społeczno-gospodarczych, kiedy właścicielem Lotniska był jeszcze Skarb Państwa, prowadził swoją działalność statutową korzystając z przyznanych mu działek wraz z budynkami oraz południowo-zachodniej części lotniska, jako jego współużytkownik. Świadczy to dobitnie, że Aeroklub z racji zajmowanego przez siebie od dziesięcioleci zabudowanego gruntu na lotnisku w pełni kwalifikował się do przejęcia go w wieczystą dzierżawę. Niestety został wyprzedzony i z dniem 05.12.1990 roku, z mocy samego prawa zajmowane przez Aeroklub działki stały się przedmiotem użytkowania wieczystego przez WSK PZL-Mielec. Fakt ten następnie pozwolił w 1994 roku, na nieodpłatne nabycie przez WSK PZL-Mielec zarówno zbudowanego przed laty dla Aeroklubu hangaru jak i zajmowanego przez niego przedwojennego budynku. Stało się to za sprawą Decyzji Wojewody Rzeszowskiego z dnia 19.09.1994 roku, wydanej po rozpatrzeniu wniosku WSK PZL-Mielec, która to po 14 dniowym terminie na odwołanie stała się ostateczna w dniu 07.10.1994 roku. Dotyczyła ona bezpośrednio nieruchomości zasiedziałej na terenie Aeroklubu. Jednak pomimo tego ważnego faktu jej odbiorcami były jedynie WSK PZL-Mielec i Urząd Rejonowy w Mielcu. Dla Aeroklubu Mieleckiego było to równoznaczne z jego marginalizacją i powolną likwidacą.
31.08.1997 rok. Air Show Mielec.
Na Lotnisku niemal rokrocznie organizowano pokazy i pikniki lotnicze. Na nich pracownicy i mieszkańcy Mielca i okolic mogli podziwiać samoloty, które budowano w PZL Mielec. Ale szczególnie mocne wrażenie wywołał pokaz Air Show zorganizowany na Lotnisku Mielec w 1997 roku. Pokaz ten był szczególnie ważny nie tylko dla Mielca i PZL Mielec, ale także dla przyszłości Polskiego Wojska. W tym czasie Polska była na progu wstąpienia do struktur NATO, a także staliśmy przed koniecznością zakupu nowych samolotów bojowych i transportowych. Istniała także możliwość montażu końcowego ewentualnych zakupionych samolotów bojowych właśnie w Mielcu. Dlatego na wysokości zadania stanęły zakłady PZL Mielec, Miasto i zagraniczni oferenci.
Niestety, nie popisali się przedstawiciele MON, którzy w tym czasie mieli nie najlepsze stosunki z PZL Mielec, któremu właśnie zwrócili użytkowane od 1992 roku, samoloty szkolno-bojowe PZL I-22 Iryda ( 8 egzemplarzy ).
Otwarty pokaz odbył się w dniu 31.08.1997 roku ( niedziela ). Pokaz zgromadził tysiące widzów i kilkanaście instytucji z kilkunastu krajów; USA, UK, Francja, Belgia, Hiszpania, Szwecja, Grecja, Włochy, Kanada, Dania, Norwegia, Turcja i inne. W jednym z hangarów urządzono stoiska firmowe; SAAB, Dassault Aviation, Pratt & Whitney i inne. Przedstawiono duże modele samolotów i silników. Na wystawie plenerowej zademonstrowano między innymi; samoloty bojowe; F-16, F/A-18, JAS 39 Grippen, Mirage 2000-5, samoloty transportowe; CASA -Nurtanio CN-235, Transall C-160, Dassault Falcon, Turbolet L-410. Samoloty; SAAB Grippen, SAAB J-35 Draken, Mirage 2000-5, F/A-18, F-16 i inne zademonstrowano w locie.
Ze strony Polskiego Przemysłu Lotniczego i Aeroklubu Polskiego pokazano wszystko. Przede wszystkim niechciane dziecko Polskiego Przemysłu Lotniczego I-22 Iryda M-93 V rejestracja SP-PWE z silnikami firmy Rolls-Royce. Drugi samolot PZL I-22 Iryda rejestracja SP-PWI, zademonstrował się w powietrzu. Pokazano nową powiększoną wersję samolotu M-28 Skytruck Plus, M-18 Dromader ( w locie 4 egzemplarze, które zrzuciły biało-czerwone bomby wodne ), M-20 Mewa ( w locie 2 egzemplarze ), PZL-110 Koliber ( także w locie ), samoloty Wilga ( także w locie ), TS-11 Iskra ( także w locie ). Pokazano kilkanaście samolotów An-2 w różnych malowaniach i wersjach. Na stojankach były samoloty Lim-2, Lim-5, już jako samoloty historyczne. Były śmigłowce Mi-2 Kania i Sokół nb 0608. Ten ostatni i samolot An-26 nb 1508 ( w szarym pierwotnym malowaniu ) były chyba jedynymi przedstawicielami Wojsk Lotniczych Rzeczypospolitej na tej doskonałej i ważnej imprezie.
Z Polskiej strony nie było żadnego samolotu MiG-21, Su-22 i MiG-29. Z perspektywy 15 lat widzimy jedno – Prezydent Lech Wałęsa wyprowadził wojsko sowieckie z Rzeczypospolitej Polskiej, ale nie wyprowadził agentów sowieckich.
Ostatnie lata lotniska w Mielcu.
W 2005 roku, ekonomiści transportu zaproponowali aby stworzyć tu regionalny port lotniczy dla obszaru Polski południowej, a w szczególności Tarnowa i Tarnobrzega. Koszty dostosowania lotniska do przyjmowania lotów rozkładowych były szacowane na kilka milionów złotych. Zaproponowano wprowadzenie połączenia do Warszawy 18-miejscowym samolotem klasy STOL z dowozem pasażerów do i z portu do centrum Tarnowa. Do chwili obecnej ( 2012 rok ) planów nie zrealizowano, tym bardziej, że dynamicznie rozbudowuje się Lotnisko Rzeszów.
Lotnisko od wielu lat wywołuje w Mielcu wiele kontrowersji. Jedni mówią o jego powolnej destrukcji, inni o mozolnym, ale odbudowywaniu. Wiele emocji wywołała decyzja Miasta o lokalizacji w części lotniczej miasta Parku Przemysłowego. Lotnisko jest systematycznie okrajanie z powierzchni, co skutkuje ograniczeniami w ruchu powietrznym, transportowym i prób w locie. Jak się okazało, to zaoranie lotniska halami fabrycznymi i brak inwestycji w infrastrukturę lotniczą mści się. W 2010 roku, samoloty An-124 przylatujące po śmigłowce Black Hawk lądowały w Rzeszowie, a nie w Mielcu.
Infrastruktura Lotniska Mielec.
Obiekt zarządzany jest przez spółkę "PZL Mielec" CARGO Sp. z o.o., której głównymi udziałowcami są Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Warszawa ( 71% udziałów ) oraz Gmina Miejska Mielec ( 29% udziałów ). Lotnisko jest położone w odległości 4 km od centrum Miasta, na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Euro-Park” Mielec. Kod Lotniska EPML. Współrzędne geograficzne; 50.322N 21.464E, inaczej 50 19 21 N, 21 27 44 E. Elewacja 167 m npm. ( 548 ft ). Lotnisko ma kod referencyjny 4 B. Na lotnisku ustanowione jest dodatkowo lotnicze przejście graniczne dla ruchu osobowego, którego obsługę prowadzi Placówka Straży Granicznej Lotniska Rzeszów Jesionka.
Obecnie teren lotniska w Mielcu składa się z 250 ha i jest systematycznie okrajane. Na polu wzlotów wydzielono już działki ( południowo-zachodnia część ) gdzie nowi inwestorzy będą budować nowe zakłady. Jeden zakład już wybudowano. Obecnie, w 2011 roku, Lotnisko nie może przyjmować samolotów komercyjnych. Śmigłowce produkowane w PZL Mielec-Sikorsky są kierowano na lotnisko Rzeszów-Jasionka i tam załadowywane na pokłady samolotów An-124, i dostarczane do krajów odbiorców.
Lotnisko w Mielcu posiada dwie RWY. Obie o nawierzchni asfaltowo-betonowej. Główna RWY ma wymiary 2 498 m x 60 m. Leży na kierunku 09/27. Druga RWY ma wymiary 659 m x 25 m. Trzecia RWY gruntowa ( trawiasta ) o wymiarach 610 m x 100 m, zlokalizowana jest po północnej stronie głównej RWY i jest utrzymmywana okresowo i przeznaczona jest głównie dla lotnictwa sportowego.
Lotnisko wyposażone jest w system APV-I, który umożliwia lądowanie samolotów i śmigłowców w warunkach ograniczonej widoczności oraz bezkierunkową radiolatarnię NDB.
Firma FLY Polska oferuje wynajem miejsc w hangarze na okres zimowy. Cechy hangaru: Dojazd do hangaru jest zimą odśnieżany cały czas. Jest ochrona obiektu. Lotnisko czynne również w nocy ( po wcześniejszym uzgodnieniu ). Na życzenie zapewniają obsługę techniczną. Orientacyjne koszty wynajmu: Około 500 zł netto miesięcznie.
Informacje kontaktowe: T: +48 504 325 334, E: p.adamczyk@flypolska.pl. 1. PPR z AFIS Mielec. 2. W lotach międzynarodowych PPR 48h do PZL Mielec Cargo T: +48177887797. 3. Śmigłowce w locie VFR lub IFR wykonują lądowania na RWY w użyciu jako samoloty kategorii A. 1. PPR with AFIS Mielec. 2. International flights PPR 48h to PZL Mielec Cargo T: +48177887797. 3. Helicopters conducting VFR or IFR approach perform landing on RWY in use as category A aeroplanes. AFIS Mielec T: +48177886555, 6333 MON-FRI 07:00-21:00LMT; SAT-SUN-HOL: 08:00-SS.
Właściciel: PZL Mielec CARGO Sp. z o.o. ul. Wojska Polskiego 3, 39-300 Mielec. T: +48177887797, F: +48177887588. www.mieleclotnisko.eu, prezes.zarzadu@mieleclotnisko.eu, pzl-tower@mieleclotnisko.eu.
Użytkownik: Royal Star Aero T/F: +48177886360, www.royalstaraero.pl. Aeroklub Mielecki T: +48177887695, ww.aeroklub.mielec.pl. PZL Mielec www.pzlmielec.pl. ZUA www.01zua.splot.org.pl. Dolina Lotnicza www.dolinalotnicza.pl. Euro-Park Mielec www.europark.com.pl.
Opracował Karol Placha Hetman