Katowice 2010-11-04
Lotnisko Mierzęcice Pyrzowice.
Współrzędne geograficzne: 50.471E 19.074E. Elewacja 298 m.
Parę zdań o nazwie lotniska.
Lotnisko powstało podczas okupacji niemieckiej. W 1945 roku, zajęli je moskale. W 1948 roku, wojsko sowieckie oddało lotnisko pod administrację Wojska Polskiego. Od tego momentu zaczęła funkcjonować nazwa Lotnisko Mierzęcice, od miejscowości położonej w pobliżu, która obecnie ma statut gminy. Nazwa ta funkcjonowała do 2000 roku, kiedy lotnisko zostało przejęte przez spółkę cywilną. W tym czasie, zaczęła funkcjonować nazwa Lotnisko Pyrzowice. Nazwa ta zaczerpnięta została od niewielkiej miejscowości położonej najbliżej lotniska. Zmiana nazwy miała pomóc w promowaniu lotniska, aby u potencjalnych pasażerów wywołać wrażenie, iż uruchomiono zupełnie nowe lotnisko, które w systemie połączeń lotniczych dopiero powstało. Fizycznie lotnisko już istniało. Lecz od 2000 roku, zaczęło funkcjonować jako cywilny port lotniczy, świadczący usługi komercyjne.
Trochę historii regionu.
Od początku państwowości Polskiej ziemie na których leży Lotnisko Mierzęcice Pyrzowice należały do Polski. Po rozbiciu dzielnicowym, a następnie zjednoczeniu Polski przez Władysława Łokietka, obszar ten znalazł się na granicy między Śląskiem, a Rzeczypospolitą Polską. Za Kazimierza Wielkiego weszły w granice Królestwa Polskiego. Tak było do najazdu szwedów na Rzeczypospolitą Polskę w 1655 roku. Wówczas to Opole z Głogówkiem, aż po Częstochowę objęli w posiadanie Wazowie. Po drugim rozbiorze Polski obszar ten dostał się pod władzę Prusów. Po trzecim rozbiorze Polski ostatecznie teren ten trafił pod kuratelę zaboru ruskiego. Za czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego obszar ten znajdował się na granicy Królestwa Prus.
Po 1918 roku, interesujący nas obszar trafił w granice Odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej. Władze Polskie zachowały na terenach dawnego zaboru ruskiego podział administracyjny. Reforma administracyjna Rzeczypospolitej została przeprowadzona w 1927 roku. W dniu 1 stycznia 1927 roku, utworzono nowy Powiat Zawierciański. Wówczas to Gmina Mierzęcice została wyłączona z Powiatu Będzińskiego i przyłączona do Powiatu Zawierciańskiego. Po ataku armii germańskiej na Polskę w 1939 roku, obszar został wcielony do rajchu. Dopiero w 1945 roku, obszar powrócił do Polski. W okresie 1945-1975 miejscowość należała do Województwa Śląskiego, następnie w okresie 1975-1998 do Województwa Katowickiego, a od 1999 roku, do Województwa Śląskiego.
Na interesującym nas terenie, od 1955 roku, funkcjonowały dwie gromady skupiające po 20 miejscowości: Przeczyce: Przeczyce, Boguchwałowice, Boguchwałowice II, Toporowice, Mrowiniec, Skotnica, Stara Wieś, Podmłynie, Zarzecze, Pasieka Zakamień, Komorne, Dąbrowska, Gostów, Pałęczek, Gaj, Sławniów, Przymiarka, Pustkowie Górnicze, Biała. Mierzęcice: Sadowie I i II, Najdziszów, Nowa Wieś, Targoszyce, Zawada, Zendek, Strąków, Przy Szosie, Przy Kościele, Łubne, Niwiska, Zadzień, Godowa, Pasternik, Dąbrówka, Ostrowy, Mierzęcice-stacja kolejowa, pustkowie Niedźwiadek. W dniu 1 stycznia 1973 roku, z tych dwóch gromad utworzono Gminę Mierzęcice. W jej składzie znalazło się 9 miejscowości, które skupiono w 8 sołectwach. W 1975 roku, zlikwidowano powiaty. W dniu 1 stycznia 1999 roku, gmina weszła w skład reaktywowanego Powiatu Będzińskiego.
Miejscowość Mierzęcice.
Miejscowość Mierzęcice jest położona w Województwie Śląskim, w Powiecie Będzińskim. Jest siedzibą gminy. Miejscowość pełni funkcje rolniczą i mieszkaniową oraz rekreacyjną, z uwagi na zbiornik wodny Przeczyce. Samo Lotnisko leży na granicy Gminy Mierzęcice i Ożarowice, jednocześnie na granicy Powiatu Będzińskiego i Tarnogórskiego.
Gmina Mierzęcice leży w centralnej części Wyżyny Śląskiej, w odległości 25 km na północ od Katowic. Według danych z 2002 roku, Gmina Mierzęcice ma 51,27 km kwadratowych. Użytki rolne zajmują 67 %, a lasy 15 %. Gmina stanowi 13,93 % powierzchni powiatu. W 2004 roku, gminę zamieszkiwało 7 305 osób, 3 748 kobiet, 3 557 mężczyzn, gęstość zaludnienia to 142 osoby na km kwadratowy. Według danych z 2002 roku, średni dochód na mieszkańca wynosił 1 225,88 złotych.
Geografia obszaru. Teren należy do Wyżyny Górnośląskiej z najwyższym wzniesieniem 397 m nad poziomem morza. Przez wschodnią część gminy przepływa rzeka Czarna Przemsza. Znajduje się tutaj także Zalew Przeczycki, o powierzchni 6 km kwadratowych. Północną część gminy pokrywają lasy stanowiące Leśny Pas Ochronny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. W gminie funkcjonują 2 gimnazja oraz 5 szkół podstawowych, dwa przedszkola i Ognisko Pracy Pozaszkolnej. W placówkach uczy się około 900 dzieci.
Przez miejscowość przebiega Droga Krajowa Nr 78 na kierunku wschód-zachód, która łączy Chmielnik z Chałupkami, przy południowej granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Od Drogi Krajowej Nr 1, z południowego-wschodu do Portu Lotniczego biegnie Droga Ekspresowa S 1 o długości około 12 km.
Historia lotniska Mierzęcice.
Po ataku armii germańskiej na Rzeczypospolitą Polskę, teren Mierzęcic został wcielony bezpośrednio do rajchu. Zgodnie z ideologią germańską zaczęto rozbudowywać system militarny, na byłych zachodnich terenach Rzeczypospolitej. Interesujący nas obszar został przeznaczony na założenie poligonu wojskowego, którego głównym obiektem miało być lotnisko.
Zgodnie z decyzją władz germańskich do budowy lotniska przystąpiono w 1940 roku. Wybrano bagnisty teren pomiędzy miejscowościami; Mierzęcice, Pyrzowice (Ożarowice) i Zendek. Z wysiedleniem ludności, okupanci nie mieli wielkiego problemu, gdyż była to eksterminacja ludności tubylczej, czyli Ślązaków i Polaków. Znaczny odsetek tej ludności okupant wykorzystał do robót przymusowych.
Kompleks wojskowy nazwano Zendek. Samo lotnisko pierwotnie nosiło nazwę Tarnowitz. Lecz już od 1937 roku, na terenie rajchu istniało lotnisko o takiej samej nazwie. Dlatego, aby nie dochodziło do pomyłek, nawa została zmieniona.
Najpierw przystąpiono do prac melioracyjnych. Wykopano kilometry rowów melioracyjnych i założono setki metrów drenażu. Wody odprowadzano do stawów z posadzoną wikliną i tatarakiem. Zarastające stawy miały w przyszłości służyć do pozyskiwania torfu, jako materiału energetycznego. W miejscach planowanych RWY przywożono ziemię i gruz z rozebranych domów. Teren został zniwelowany.
Pole wzlotów zostało zaprojektowane zgodnie z ówczesnymi trendami. Wytyczono trzy RWY na planie trójkąta. Na kierunku 14/32 RWY, o długości 1 000 m, RWY na kierunku 04/22, o długości 1 500 m, oraz RWY na kierunku 09/27, o długości 1 500 m. Wszystkie RWY miały 50 metrów szerokości i nawierzchnię bitumiczno-betonową lub asfaltowo-bazaltową. Taka konfiguracja miała zagwarantować możliwości bezpiecznego lądowania, niezależnie od kierunku wiejącego wiatru.
Lotnisko od początku służyło za etapowe dla jednostek lotniczych podążających na i z frontu wschodniego i jego zaopatrzenia. Prowadzono tutaj także szkolenie szybowcowe przyszłych pilotów „niezwyciężonej aryjskiej armii”. W 1942 roku, lotnisko otrzymało nazwę Udetfeld na cześć germańskiego asa lotnictwa z wielkiej wojny światowej, generała Ernst’a Udet’a, który w 1941 roku, popełnił samobójstwo, protestując przeciw polityce Hitlera.
Pod koniec drugiej wojny światowej, za sprawą germańskiego konstruktora lotniczego, na terenie lotniska rozpoczęto testy samolotów odrzutowych z napędem rakietowym Messerschmitt 163 Komet. Powołano także szkołę pilotażu, która przyczyniła się do powstania dwóch eskadr lotniczych wyposażonych w samoloty Me 163 Komet.
Fiasko działań wojennych sprawiło, iż germańcy opuścili lotnisko bez walki w styczniu 1945 roku (prawdopodobnie 1945-01-19), częściowo je niszcząc. Na drogach startowych pozakładane zostały, w równych odstępach, ładunki wybuchowe. Detonacja ładunków utworzyła głębokie wyrwy w nawierzchni. Moskale bardzo szybko leje zasypali i lotnisko eksploatowali. Przewaga wiatrów zachodnich spowodowała, że moskale całkowicie wyremontowano tylko RWY na kierunku 09/27, a dwóch pozostałych RWY nie wyremontowano i nie wykorzystywano. Moskale lotnisko zajmowali do 1948 roku, kiedy to doszło do pewnej korekty podległości lotnisk na terenie Polski. Sedno sprawy było w tym, że wojsko CCCP nie było w stanie utrzymać przejętych na terenie Polski lotnisk (a było ich około 20) i innych krajów „sojuszniczych”. Niektóre lotniska zarządzane przez Wojsko Polskie trafiły w ręce sowieckie, a inne sowieci oddali Wojsku Polskiemu. Tak lotnisko trafiło w Polskie ręce i wówczas otrzymało nazwę (niejawną) Mierzęcice.
Opracował Karol Placha Hetman