Kraków 2021-09-23
Historia Lockheed C-5 Galaxy.
Historia samolotu Lockheed C-5 Galaxy rozpoczęła się zanim pierwszy lot wykonał jego poprzednik, czyli Lockheed C-141 Starlifter.
Lockheed C-141 Starlifter pierwszy lot wykonał w dniu 17 grudnia 1963 roku. Samolot był napędzany czterema silnikami turbowentylatorowymi Pratt & Whitney JT3D, w wojskowej odmianie TF33-P-7, o ciągu 90,1 kN. W okresie 1965 – 1968 wyprodukowano 285 egzemplarzy. Samoloty służyły w USAF przez ponad 40 lat, a ostatni egzemplarz został wycofany w dniu 5 maja 2006 roku.
W 1953 roku, zakończyła się wojna w Korei. Sytuacja polityczno-militarna w Chinach i Indochinach była bardzo trudna. Amerykanie coraz mocniej angażowali się w tamtym rejonie świata, pamiętając o długiej i wyczerpującej wojnie na Oceanie Spokojnym. Aby móc skutecznie działać w tamtym rejonie świata, armia USA musiała dysponować skutecznym lotnictwem transportowym.
W 1961 roku, kilka amerykańskich wytwórni lotniczych przystąpiło do opracowywania ciężkiego samolotu transportowego o napędzie turboodrzutowym, który miałby zastąpić ówcześnie wykorzystywane samoloty Douglas C-133 Cargomaster i wchodzący do służby Lockheed C-141 Starlifter. W 1963 roku, firma Lockheed przedstawiła nową koncepcję transportowca CX-X o masie własnej 250 000 kg, maksymalnej ładowności 82 000 kg i prędkości 919 km/h. Wymiary przestrzeni ładunkowej wynosiły: 5,20 m szerokości × 4,10 m wysokości × 30,00 m długości, z dostępem zarówno przez przednie jak i tylne drzwi ładunkowe. Samolot miał być napędzany 6 silnikami turboodrzutowymi.
W 1964 roku, na podstawie przedstawionych możliwości, opracowano w USAF nową specyfikację dla samolotu CX-HLS (Heavy Logistics System – Ciężki System Logistyczny), który miały napędzać tylko 4 silniki. Samolot miał mieć masę całkowitą do 250 000 kg. Pod koniec 1964 roku, wysłano specyfikację transportowca do wytwórni lotniczych Boeing, Douglas, General Dynamics, Lockheed i Martin Marietta.
Do głównego etapu konkursu na CX-HLS doszły dwie firmy; Lockheed i Boeing. Z końcem 1965 roku, komitet USAF wybrał projekt firmy Lockheed z silnikami firmy General Electric i tak powstał samolot C-5 A Galaxy.
Nowe silniki turbowentylatorowe.
W pierwszej połowie 60-lat lotnictwo w USA dysponowało silnikami turboodrzutowymi o ciągu do 100 kN. Taki silnik nie mógł stanowić napędu nowego wojskowego transportowca, który miał mieć tylko 4 silniki. W związku z programem SST (pasażerskiego samolotu naddźwiękowego), podjęto już prace nad silnikami o wielkim ciągu; GE-4 o ciągu 290 kN. Jednak taki silniki rządzi się innymi prawami, z uwagi na osiągane prędkości. Dla projektowanego samolotu transportowego potrzebne były silniki poddźwiękowe o ciągu 180 kN. Dlatego opracowanie silników zaproponowano wytwórniom Curtiss-Wright Corporation, General Electric i Pratt & Whitney. Ta pierwsza wycofała się ze wszystkich programów i wkrótce zamknęła działalność.
Firma General Electric opracowała silnik turbowentylatorowy TF39 (odmiana wojskowa dla C-5 Galaxy) o ciągu 180 kN, który w lotnictwie cywilnym oznaczono CF6.
Roll out samolotu Lockheed C-5 Galaxy wykonano w dniu 2 marca 1968 roku. Prototyp samolotu pierwszy lot wykonał w dniu 30 czerwca 1968 roku. Pierwszy seryjny samolot przekazano USAF w dniu 6 czerwca 1970 roku. Do 1975 roku, zbudowano 81 samolotów C-5 A.
W okresie 1981 – 1986 samoloty poddano remontom celem wzmocnienia skrzydeł, gdzie zauważona zmęczenie materiałowe. Wymieniono strukturę skrzydeł na wykonane z nowszych i wytrzymalszych stopów, które nie były dostępne w 60-latach. Modyfikacją objęto 77 samolotów.
W 1986 roku, badania w locie rozpoczęła nowa wersja oznaczona C-5 B. W stosunku do pierwszej wersji dokonano wielu istotnych modernizacji. W okresie 1986 – 1989, zbudowano 50 nowych egzemplarzy C-5 B.
W ostatnich latach samoloty Lockheed C-5 Galaxy są poddawane kolejnym remontom w celu przedłużenia ich eksploatacji co najmniej do 2040 roku. Samoloty są oznaczane literą „M”. Pierwszy z nich przekazano użytkownikowi w 2006 roku. Do 2020 roku, wyremontowano 52 samoloty. Podczas tych remontów wymienia się silniki na wersję GE F138, które są znane w samolotach komercyjnych jako CF6-80C2L1F. Silnik ten zapewnia o 22 % większy ciągu niż silnik TF39 montowane w samolotach C-5 A/B/C. Samolot C-5 M posiada 89 certyfikowanych przez FAI światowych rekordów lotniczych: wznoszenia, udźwigu i zasięgu.
Lockheed C-5 Galaxy jest największym amerykańskim wojskowym samolotem transportowym. Jedynym ich użytkownikiem są wojska USAF. Samolot C-5 jest zdolny do przewożenia w pełni wyposażonych jednostek wojskowych wraz z ciężkim sprzętem, razem z czołgami.
Dane T-T Lockheed C-5 Galaxy:
Rozpiętość 67,89 m. Długość 75,54 m. Wysokość 19,85 m. Powierzchnia nośna 576 m kwadratowego. Masa własna 153 285 kg. Masa całkowita 381 000 kg. Prędkość maksymalna 0,87 Ma, 462 kn (532 mph, 856 km/h). Prędkość przelotowa 0,79 Ma. Przestrzeń ładowni 985,29 m sześciennych.
Lockheed C-5 Galaxy. Odwiedziny w Polsce.
Samolot Lockheed C-5 Galaxy po raz pierwszy przyleciał do Polski na lotnisko Okęcie w 1981 roku. Przywiózł siedem śmigłowców i ich załogi na Śmigłowcowe Mistrzostwa Świata, które odbywały się w Piotrkowie Trybunalskim. Wówczas lotnicy amerykańscy zachęcali do zwiedzania samolotu mieszkańców Warszawy. Kiedy jednak zwiedzający chcieli zajrzeć do kokpitu załogi polski oficer kontrwywiadu zabronił. Faktem jest, że do kokpitu trzeba wspiąć się po stromej drabince.
Drugi raz samolot Lockheed C-5 Galaxy wylądował na lotnisku Rębiechowo koło Gdańska w 1989 roku. Samolot dostarczył sprzęt potrzeby do obsługi wizyty prezydenta USA Georga H. W. Busha. Przywieziono między innymi samochody opancerzone.
Opracował Karol Placha Hetman