Kraków 2011-09-09
012b Rozdział 30 sierpień 1944 rok
Iliuszyn Ił-2 Szturmowik (Штурмови́к)
Polska
Historia
Historia
Samolot Ił-2 to bez wątpienia najlepsza sowiecka konstrukcja lotnicza czasu II wojny światowej. Wielu uważa go w ogóle za najlepszy samolot szturmowy II wojny światowej. Samolot opracował Siergiej Iliuszyn. Zbudowano go w liczbie 36 183 egzemplarzy, co czyni go najliczniej produkowanym samolotem bojowym.
Do sukcesu tej konstrukcji przyczyniły się bardzo dobre relacje Siergieja Iliuszyna z dyktatorem Stalinem. Siergiej Iliuszyn był najbardziej ulubionym konstruktorem dyktatora. Nigdy nie był, jak inni, kiedykolwiek oskarżony o zdradę „ideałów komunizmu” i nie trafił do więzienia. Jeśli któraś z fabryk produkujących samoloty Ił-2 notowała spadek tempa produkcji, to Stalin wysyłał do kierownika fabryki ostrzeżenia – „Samoloty te są potrzebne czerwonej armii, jak powietrze i chleb”.
Do pracy nad samolotem, Siergiej Iliuszyn przystąpił w 1938 roku. Samolot projektowano z załogą dwuosobową. Lecz na rozkaz Stalina powstała odmiana jednomiejscowa. Argument był taki – Samolot ma niszczyć cele naziemne, więc, po co mu strzelec strzelający do tyłu? W efekcie, w czasie bratniej wojny (germańcy – sowieci) w 1941 roku, armia czerwona ponosiła duże straty.
W rzeczywistości pierwszy projekt, oznaczony jako CKB-55, był dwumiejscowy. Pancerz o wadze 700 kilogramów, chronił załogę, silnik, chłodnicę wody i oleju oraz zbiornik paliwa. Maksymalna masa startowa maszyny wynosiła ponad 4 700 kg.
Prototyp samolotu Ił-2, oznaczony wówczas jako CKB-55, swój pierwszy lot wykonał w dniu 2 października 1939 roku, a oblatywaczem był generał dywizji Władimir Kokkinaki.
Samolot CKB-55 konkurował z projektem Pawła Suchoja, szturmowcem Su-6, na samolot dla armii czerwonej. Samolot Siergieja Iliuszyna wygrał i otrzymał oznaczenie BSz-2 (bojowy szturmowiec). Jednak BSz-2 miał za słaby silnik (Mikulin AM-35 o mocy 1 022 kW, 1 370 KM), jak na tak dużą masę maszyny. Osiągi były zadowalające tylko na dużych wysokościach. S. Iliuszyn o tym wiedział i dlatego bez protestów przystąpił do opracowywania wersji jednomiejscowej, oznaczonej jako CKB-57. W miejscu drugiej kabiny wstawiono płytę pancerną i dodatkowy zbiornik paliwa. Maszyna otrzymała także silnik AM-38 o lepszych osiągach na niższych pułapach.
Prototyp CKB-57 wykonał pierwszy lot w dniu 12 października 1940 roku. Testy państwowe wykonano w marcu 1941 roku, a po nich w kwietniu 1941 roku, samolot oznaczono oficjalnie Ił-2. Prototypy zbudowano w zakładzie Nr 39 w Moskwie, przy którym mieściło się biuro S. Iliuszyna. Tam też uruchomiono produkcję seryjną. Pierwsze maszyny do jednostek wojskowych trafiły w maju 1941 roku.
W 1942 roku zaczęło brakować silników AM-38 F, bo fabryki tych silników właśnie ewakuowano w głąb CCCP. Próbowano do Ił-2 montować gwiazdowe silniki Szewcowa ASz-82. Lecz te silniki były potrzebne dla myśliwców Ła-5.
Duże straty bojowe jednomiejscowych Ił-2 spowodowały, że wojsko żądało powrotu do maszyn z tylnym strzelcem. Udało się to w końcu 1942 roku. Tylny strzelec miał tylko opancerzenie od podłogi. Pełna ochrona tylnego strzelca pojawiła się w kolejnym samolocie Ił-10 (1944 rok). Samolot zabierał mniej uzbrojenia, 400 kg, zamiast 600 kg. Dwumiejscowy Ił-2 wszedł do walki 30 października 1942 roku, pod Stalingradem. Podobno część maszyn jednomiejscowych została przebudowana do wersji dwumiejscowej. Ta informacja jest mało prawdopodobna, z uwagi na deficyt samolotów na wojennym froncie.
Ił-2 był produkowany: w Moskwie w Zakładach Nr 39, 30, w Kujbyszewie w Zakładach Nr 1, 18, w Leningradzie Zakład Nr 381. Do 1945 roku zbudowano 36 183 sztuki. Tak duża produkcja oraz budowa w różnych zakładach powodowała, iż samoloty znacznie się od siebie różniły. Z czasem metalowe usterzenie zastępowano drewnianym. Rezygnowano z dodatkowych wzmocnień. Montowano cieńsze opancerzenie. I tym podobne.
Cały czas prowadzono różne testy z silnikami, a przede wszystkim z uzbrojeniem. Zwykle budowano krótkie serie. Prawie wszystkie testowano w walce na froncie. Powstały wersje: szkolna, torpedowa, myśliwska, rozpoznawcza i korygująca ogień artylerii (z radiostacją dalekiego zasięgu i aparatem foto).
Najbardziej popularną stała się odmiana Ił-2 m 3, silnik AM-38 o mocy 1 700 KM. Uzbrojenie; 2 działka kal 23 mm (2 x 210 naboi), 2 k.m. kal 7,62 mm (2 x 750 naboi), 1 k.m. tylnego strzelca kal. 12,7 mm (150 naboi), 400 kg bomb, czasami 4 n.p.r. RS-82 lub RS-132. Zastosowano samouszczelniający zbiornik paliwa. Skrzydła duraluminiowe, przy którym zmieniono kąt zaklinowania w stosunku do kadłuba. Poprawiono układ sterowania.
Użycie bojowe samolotów Ił-2
Użycie bojowe samolotów Ił-2
Gdy w 22 czerwca 1941 roku germańcy zaatakowali CCCP armia czerwona na stanie miała 249 maszyn Ił-2 (jednomiejscowe). Ich piloci byli niedoszkoleni. Nauka ograniczyła się tylko do startów i lądowań. Podczas szkolenie nie używano uzbrojenia. Nie opracowano taktyki użycia tych nowych maszyn bojowych.
Pierwsze użycie bojowe samolotu Ił-2 nastąpiło nad rzeką Berezyna, gdzie 4 Lotniczy Pułk Szturmowy, próbował powstrzymać atak germańców. Pierwsze starcia zakończyły się całkowitą klęską. W ciągu pierwszych trzech dni pułk stracił 10 maszyn, a kolejne 19 zniszczyli niedoszkoleni piloci. Przez 20 dni wojny, pułk ze stanu 65 maszyn, pozostał z 10 samolotami. W ogóle cały 1941 roku, to był najtragiczniejszy okres użycia Ił-2. Samoloty zestrzeliwano niemal masowo. 280 Lotniczy Pułk Szturmowy w ciągu trzech dni października 1941 roku stracił 11 maszyn. Z kolei w innym dniu, z 5 maszyn trzy nie wróciły na lotnisko. Według oficjalnych statystyk z 1 500 dostarczonych maszyn do 31 grudnia 1941 roku, utracono 1 100 samolotów i 600-800 pilotów.
Nową taktykę użycia samolotów opracowywano w boju. Chociaż n.p.r. RS-82/RS-132 bez problemu niszczył kompletnie każdy czołg, to trafienie nim było wielkim szczęściem. Dlatego piloci woleli używać działek. Pierwsza krótka seria wskazywała na ułożenie pocisków, potem poprawka celownika i pociski z drugiej serii były w celu. Jednak z czasem produkowane działka były coraz gorszej jakości, co przekładało się na celność. Ze 100 procent wystrzelonych pocisków, zaledwie kilka procent docierało do celu. Zastosowano zmasowany atak na jeden cel. Około 4-12 maszyn. Atak prowadzono po okręgu, aby cel cały czas był zagrożony. Płaskie bombardowanie zastępowano lekkim nurkowaniem. Około 10 stopni. Dzięki temu seria z działek, a potem poprawka przeciwczołgową bombą lotniczą. Były też bomby kasetowe. 4 bomby kasetowe to łącznie 192 bomby małego wagomiaru. Skuteczne były także bomby FAB-100. Lecz odłamki tej bomby często uszkadzały atakujący samolot. Dlatego wprowadzono czasowe zapalniki. Używano także kapsuły z białym fosforem, ale działanie fosforu zależało od wilgotności, temperatury i wiatru.
Do końca wojny dla Ił-2 nie opracowano dobrego celownika broni strzeleckiej i bombowej. Większość pilotów wypracowała własne metody. Trafienie bombą w obiekt o powierzchni 2 arów z wysokości 50 m – 200 m było z prawdopodobieństwem zaledwie 3 procent.
Przełom w użyciu Ił-2 nastąpił po wprowadzeniu wersji dwumiejscowej, a zwrotem taktycznym były walki pod Kurskiem (lipiec 1943 roku). W dniu 7 lipca 1934 roku, Ił-2 zniszczyły 70 czołgów w czasie 20 minut. To wówczas germańcy nazwali Ił-2; czarną śmiercią, rzeźnikiem, maszyną do mięsa, żelaznym Gustawem.
O ile Ił-2 bez problemu niszczył; stacje kolejowe, mosty, lotniska, fabryki, to atak na stanowisko OPL niemal zawsze kończył się fiaskiem. Dobre działko OPL kal 20 lub 37 mm skutecznie zmiatało szturmowego Ił-2. To dlatego Ił-2 ponosiły takie straty. Szturmowy Ił-2 nie obawiał się działek OPL kal 88 mm, bo były to działa za wolne dla szybkiego i nisko lecącego samolotu. Działka kal 88 mm były skuteczne przeciw bombowcom. W dalszej konsekwencji to był bardziej efekt spadku morale germańców, niż wzrost skuteczności działania szturmowego Ił-2. Opancerzenie było skuteczne tylko przeciw ręcznym karabinom maszynowym.
W samolotach dwumiejscowych Ił-2, tragiczne położenie miał tylny strzelec. Jego stanowisko było słabo chronione. Często tylny strzelec ginął od odłamków. Na jednego zabitego pilota ginęło 7 strzelców (!).
Do końca wojny każdy sowiecki pułk stosowała własną taktykę walki samolotem Ił-2. Piloci, jeśli nie wykonywali lotów, to długimi godzinami opowiadali o swoich lotach, przeciwniku, samolocie, jego uzbrojeniu. Tak rosło ich doświadczenie. Nie mieli wsparcia z dowództwa, a jedyne zmiany, to przysyłanie nowych samolotów i jeszcze młodszych, zielonych pilotów. Nigdy nie opracowano odpowiednich przepisów, wytycznych i regulaminów. Taktyka Stalina polegała na zasadzie – siła złego, na jednego. A człowiek się nie liczył (jak zawsze u moskali).
W zasadzie Ił-2 był dobrą i potrzebną konstrukcją, lecz niepozbawioną poważnych wad. Do podstawowych należy zaliczyć kiepskie wykonanie i niskiej jakości używane materiały. Samoloty budowano na ilość, a nie na jakość. Brak jakiekolwiek radiostacji rujnował każde założenia taktyczne. Niskiej jakości była używana broń strzelecka. Celownik strzelecki był kiepski, a bombowego w ogóle nie było. Piloci byli źle wyszkoleni. Gdyby byli lepiej szkoleni wielu strat można byłoby uniknąć. Pilotami były także kobiety. Słabe było wyszkolenie nie tylko pilotów, ale i mechaników, a przez to obsługa nie była właściwa i przyczyniała się do powstawania niepotrzebnych awarii. Nie w pełni chowane podwozie było narażone na uszkodzenia. Dlatego często lądowano na brzuchu, co uszkadzało chłodnicę.
Sowieci w walkach stracili 10 762 samoloty Ił-2. Na 11 lotów (nie tylko bojowych) tracono 1 samolot.
Jednak faktem jest, że samolot był projektowany pod założenia obowiązujące przed II wojna światową. Gdzie samoloty szturmowe miały latać pod osłoną myśliwską. Wojna na Wschodzie zweryfikowała ten pogląd negatywnie.
Kolejnym faktem jest to, iż nigdy nie zarzucono maszynie niewłaściwej konfiguracji płatowca i zespołu napędowego. Użycie dwóch silników mijało się z celem. I tak przy jednym niepracującym silniku samolot był wyłączany z walki. Jeden silnik to także duża osłona pancerna dla załogi. Z kolei, loty tylko z 400 kg bomb to efekt za małej mocy zespołu napędowego. Ale na ten problem cierpiały wszystkie samoloty II wojny światowej.
Ił-2 w Lotnictwie Polskim
Za datę wprowadzenia na stan Polskiego Wojska samolotów Ił-2 przyjęliśmy datę 30 sierpień 1944 rok. Dlaczego? Bo w tym dniu ukazał się rozkaz podporządkowujący 611 sowiecki pułk szturmowy pod Wojsko Polskie utworzone na Wschodzie. Był to pułk, który użytkował szturmowe Ił-2.
W sierpniu 1944 roku przydzielony został Polskiej Armii, utworzonej na Wschodzie, 611 sowiecki Pułk Lotnictwa Szturmowego. Wszedł on w skład 1 Polskiej Dywizji Lotniczej. 611 Pułk Lotnictwa Szturmowego był sformowany według etatu Nr 015/282 o ogólnym stanie 199 osób. Pod koniec sierpnia 1944 roku został wyłączony ze struktur armii czerwonej i podporządkowany 1 Armii Wojska Polskiego. Oficjalnie stało się to na mocy ogólnego Rozkazu Nr 0211 Dowódcy 1 Armii Wojska Polskiego z dnia 28 sierpnia 1944 roku, o włączeniu przybyłych jednostek.
Pułk ten miał za sobą długi szlak bojowy i korzystał z mocno już wyeksploatowanych słynnych samolotów szturmowych Ił-2. Jego skład osobowy w stu procentach był sowiecki. Już w dniu 30 sierpnia 1944 roku pułk został podporządkowany dowódcy 1 Dywizji Lotniczej płk Józefowi Smadze. Stało się to na mocy Rozkazu dowódcy 1 Armii Wojska Polskiego Nr 0213 z dnia 30 sierpnia 1944 roku, „o tymczasowej organizacji dowództwa 1 Dywizji Lotniczej”.
W dniu 31 sierpnia 1944 roku 1 Dywizję Lotniczą przemianowano na 4 Mieszaną Dywizję Lotnictwa, a 611 Pułk Lotnictwa Szturmowego przemianowano na 3 Pułk Lotnictwa Szturmowego. Działo się to na mocy Rozkazu Nr 91 Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z dnia 31 sierpnia 1944 roku, „o organizacji związków i jednostek lotniczych”. W ten sposób trzy jednostki, w dniu 31 sierpnia 1944 roku; 1 PLM „Warszawa”, 2 PNB „Kraków”, 3 Pułku Lotnictwa Szturmowego, utworzyły 4 Pomorską Mieszaną Dywizję Lotniczą.
Samoloty Ił-2 w barwach Lotnictwa Polskiego (ale głównie z sowieckimi załogami) brały udział w walkach w okolicach; Warki, Wału Pomorskiego, Kołobrzegu. Maszyny te także wzięły udział w walkach z niemieckim zgrupowaniem steinera w kwietniu 1945 roku.
Lecz na tym nie koniec. Na terenie CCCP, w miejscowości Biełyj Kołodiec nieopodal Wołczańska, gdzie w dniu 12 października 1944 roku, na bazie 658 sowieckiego pułku lotnictwa szturmowego zostaje utworzony 6 Pułk Lotnictwa Szturmowego, który organizacyjnie wszedł w skład 2 Dywizji Lotnictwa Szturmowego. Pierwszym dowódcą Pułku został płk Edward Wiik (z pochodzenia Estończyk). Ponieważ Pułk miał za sobą długi szlak bojowy musiał ulec restauracji. W okresie od października 1944 roku, do stycznia 1945 roku, Pułk uzupełniał stan osobowy Polskimi obywatelami. Remontowano samoloty i pozyskiwano nowe maszyny z sowieckich fabryk. Szkolono nowych pilotów i strzelców pokładowych na samolotach szkolnych UIł-2 oraz bojowych Ił-2 m 3.
Do grudnia 1944 roku został utworzony 1 Mieszany Korpus Lotniczy. W jego skład weszły trzy pułki, w tym 3 PLSz, wyposażone w samoloty Ił-2 m 3. Następnie utworzono 2 Dywizje Lotnictwa Szturmowego, której podporządkowano 6, 7 i 8 PLSz.
W marcu 1945 roku 6 Pułk Lotnictwa Szturmowego zaczęto przebazowywać na tereny Polski. Sowieci bardzo dbali o to, aby Polski Żołnierz nie walczył na byłych Kresach Polski. Przebazowanie ukończono w dniu 12 kwietnia 1945 roku. Bazą stało się lotnisko Ujazd nieopodal Tomaszowa Mazowieckiego. Tu zorganizowano pierwszą uroczystą przysięgę wojskową. W kwietniu 1945 roku na stanie Pułku znajdowało się 30 samolotów: Ił-2, Uił-2, Po-2.
W dniu 23 kwietnia 1945 roku Pułk został przebazowany na lotnisko Kruszwin. Pułkiem w tym czasie dowodził mjr Kapustin (sowiet). W dniu 25 kwietnia 1945 roku Pułk wykonał pierwsze zadanie bojowe w ramach operacji berlińskiej. Zadaniem szturmowców było zbombardowanie stacji kolejowej Bergsdorf, pod osłoną myśliwców także z Polskiego 9 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Zniszczono 7 wagonów kolejowych i 10 samochodów. Germańska artyleria uszkodziła jeden samolot Ił-2.
Już w dniu 27 kwietnia 1945 roku Pułk został przebazowany na lotnisko Barnówko, a następnie Grunsthal.
W dniu 1 maja 1945 roku Pułk podczas lotów bojowych w okolicach miejscowości Lentzke i Fehrbllin zniszczyły; 4 czołgi, 50 samochodów, skład amunicji.
W dniu 3 maja 1945 roku Pułk zakończył działania bojowe.
Bilans wojenny 6 Pułku Lotnictwa Szturmowego; 134 loty bojowe, zniszczono; 14 czołgów, 135 samochodów, 40 przyczep, 19 wagonów, 15 dział artyleryjskich, 23 działa przeciwlotnicze, 60 wozów konnych, 6 składów amunicji i materiałów pędnych. Pułk nie utracił żadnego samolotu.
Okres powojenny
Równo z końcem II wojny światowej wszystkie Polskie jednostki otrzymują rozkaz powrotu do Polski. 2 Dywizja Lotnictwa Szturmowego (6, 7, 8 PLSz) została przebazowana na tak zwany Łódzki węzeł lotniskowy (Lotnisko Lublinek i Ujazd). Natomiast 3 PLSz skierowano do Bydgoszczy. W dniu 10 maja 1945 roku 3 PLSz razem z 2 PNB „Kraków” rozpoczął działalność na lotnisku w Bydgoszczy. W tym czasie lotniskiem zajmuje się 73 Batalion Obsługi Lotnisk. Wiele jednostek jest rozformowywanych, ale Pułk ten pozostaje. Rozwiązaniu ulegają dywizje, a pułki przechodzą pod bezpośrednie dowództwo Wojsk Lotniczych. Ta sytuacja nie trwa jednak długo.
Z chwilą zakończenia działań wojennych, Polskie lotnictwo szturmowe dysponowało czterema pułkami szturmowymi, w których podstawowym samolotem był Ił-2, głównie w wersji Ił-2 m 3. Samolotów Ił-2 było 142-158 sztuk, co stanowiło około 35 procent wszystkich maszyn bojowych. Dodatkowo dysponowaliśmy 15-19 samolotami szkolnymi UIł-2.
Już na przełomie 1945r./1946r. rozformowano 2 Dywizję Lotnictwa Szturmowego i jej dwa pułki; 7 i 8 PLSz. Z kolei 2 PNB Kraków przemianowano na 2 PLSz, a następnie na 4 PLSz.
W dniu 24 stycznia 1946 roku ukazał się Rozkaz Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego. Na mocy tego rozkazu zostaje powołana do życia 2 Dywizja Lotnictwa Szturmowego ze składem;
- 4 PLSz – poprzednio 2 PNB „Kraków”.
- 5 PLSz – poprzednio 3 PLSz. Jednostka biorąca udział w II wojnie światowej
- 6 PLSz – jednostka biorąca udział w II wojnie światowej
- 7 PBN (Pułk Bombowców Nurkujących) w Łęczycy.
Liczby 1, 2, 3, przypadły Pułkom Lotnictwa Myśliwskiego. Dążono do utworzenia trzech jednostek myśliwskich, trzech jednostek szturmowych oraz jednej jednostki lotnictwa bombowego. Miała powstać nowa struktura i system dowodzenia w pełni suwerennego kraju. Wszystkie te zmiany odbyły się na mocy Rozkazu Nr 019/Org Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z dnia 22 stycznia 1946 roku oraz Rozkazu Nr 08 Dowódcy Lotnictwa Wojska Polskiego z dnia 24 stycznia 1946 roku.
4 PLSz i 5 PLSz działają wspólnie z lotniska w Bydgoszczy. Na czas prowadzenia generalnej przebudowy lotniska w Bydgoszczy oba pułki przeniesiono na lotnisko Lublinek w Rudzie Pabianickiej.
Jednak druga połowa 40-tych lat to okres bardzo trudny dla Polskiego Narodu. Jesteśmy pod coraz silniejszą dominacją sowiecką. Wielu naszych rodaków nie może powrócić do kraju, a ci którzy wrócili są szykanowani, często więzieni i nierzadko skazywani na śmierć, za rzekome szpiegostwo. Ten los nie omija Polskich lotników walczących na Zachodzie. Sowieccy oficerowi panoszą się w Polskich dowództwach, a dorównują im komuniści z Polskim rodowodem. Były też czystki. Zresztą to jest temat na osobny rozdział.
Jeśli chodzi o sprzęt latający to sytuacja wyglądała źle. Wciąż korzystano z maszyn, które brały udział w wojnie. Nowe samoloty pojawiły się dopiero w lutym 1949 roku, w postaci nie najnowocześniejszych konstrukcji typu Ił-10 i jego czechosłowackiej licencji B-33. Co gorsza, to nie było widoku na nowoczesny sprzęt, gdyż nasz nowy „nadzorca” nie prowadził żadnych prac nad nowoczesnym samolotem szturmowym.
Mimo, iż po 1945 roku, dysponowaliśmy trzema pułkami lotnictwa szturmowego, to różniły się one od siebie diametralnie. 4 i 5 PLSz przechodziły okres transformacji. 4 PLSz przeszkalał się z samolotów Po-2 na Ił-2. 5 PLSz przekształcał się organizacyjnie, gdyż do zakończenia działań wojennych wszyscy jego piloci byli sowietami. Więc musiano także szkolić Polaków.
Inaczej wyglądała sytuacja w 6 PLSz. W nim większość personelu od samego początku była narodowości Polskiej. Pułk powstawał w głębi imperium sowieckiego. Personel brał aktywny udział w końcowych działaniach II wojny światowej. Dlatego można było Pułk wykorzystać w inny sposób.
W kwietniu 1947 roku zapadła decyzja o bojowym wykorzystaniu Pułku w walkach w Bieszczadach. W okresie od maja 1947 roku, do lipca 1947 roku, klucz samolotów 6 PLSz wspierał działania Grupy Operacyjnej „Wisła”. Kluczem samolotów IŁ-2 dowodził por. pil. Kazimierz Czubkowski. Samoloty operowały z lotniska Jesionka koło Rzeszowa. Za udział w akcji dowódca Grupy Operacyjnej „Wisła” gen. Stefan Mossor odznaczył Krzyżem Walecznych por. Sergiusza Burowa. Ten akapit pozostawiamy bez komentarza, gdyż nadal mamy mało informacji o całej tej „operacji”.
W lipcu 1947 roku Pułk zostaje przebazowany na lotnisko Wrocław-Strachowice. Następnie na lotnisko Piła. Stan sprzętu latającego w 6 PLSz na dzień 1 września 1949 roku: 38 Ił-2 m 3, 7 UIł-2, 12 Ił-10, 7 Po-2.
Z końcem 1947 roku: 4, 5 , 6 PLSz bazowały w Bydgoszczy i Wrocławiu. Nadal miały na wyposażeniu samoloty szturmowe, pochodzące z produkcji wojennej Ił-2.
W 1947 roku samoloty Ił-2 były także na stanie Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie, a od początku 1948 roku, trafiły do Samodzielnej Eskadry marynarki Wojennej.
Z końcem 1948 roku na stanie Wojska Polskiego było 138 samolotów Ił-2 oraz 32 samoloty szkolne UIł-2.
Zdecydowane wycofywanie samolotów Ił-2 z Polskich jednostek nastąpiło z chwilą dostaw pierwszych samolotów typu Ił-10. Samoloty Ił-2 znikły ze stanu całkowicie w 1951 roku.
Samolot Ił-2 w Polsce nie stanął na pomnikach. Nikt go z sentymentem nie wspomina. I dobrze, bo Narodowi Polskiemu przypominał wprowadzenie komunizmu. W Polsce pozostał tylko jeden egzemplarz muzealny, który znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
W okresie 1944r.-1946r. Polskie Wojska Lotnicze otrzymały około 250 maszyn Ił-2, które użytkowano do 1949r./1951r.
Komputerowe życie Ił-2
Z chwilą wprowadzenia do powszechnego użycia komputerów typu PC pojawiła się cała masa gier i symulatorów lotu różnych maszyn bojowych. Z maszyn biorących udział w II wojnie światowej na pierwsze miejsce wysunął się Ił-2. Powstały setki komputerowych programów, w których Ił-2 jest bohaterem. W ten sposób Ił-2 uzyskał drugie, tym razem wirtualne, życie. Do chwili obecnie (2011 roku) Internet jest pełen symulatorów, gier, forów dyskusyjnych, opisów i ocen tego szturmowca. Do popularyzacji przyczynił się także fakt braku późniejszego godnego następcy tego typu maszyny bojowej.
Opracował Karol Placha Hetman
Kraków 9 wrzesień 2011 rok
012b Rozdział 30 sierpień 1944 rok
Iliuszyn Ił-2 Szturmowik (Штурмови́к)
Polska
Konstrukcja
Ił-2 to typowy samolot szturmowy. Jednosilnikowy, wolnonośny dolnopłat, o konstrukcji mieszanej. Nieźle uzbrojony i opancerzony. Istniały odmiany jednomiejscowe i dwumiejscowe. W odmianie dwumiejscowej drugim członkiem załogi był tylny strzelec. W Wojsku Polskim nie używano odmiany jednomiejscowej.
Płat technologicznie podzielono na trzy części; centropłat i dwa doczepiane skrzydła. Centropłat we wnętrzu posiadał komorę bombową. Skrajne końce centropłata posiadały komory podwozia głównego i mechanizm jego chowania.
Kadłub technologicznie podzielono na dwie części. Przednia rozpoczynała się silnikiem, za którym umieszczono zbiornik paliwa i kabinę załogi. Newralgiczne elementy maszyny opancerzono. Wśród nich; silnik, zbiornik paliwa, kabinę pilota, chłodnice oleju i płynu chłodzącego silnik. Pancerz wykonano z grubych stalowych płyt, łączonych nitami lub śrubami. Tylna część kadłuba była klasyczna, wykonana z metalu lub metalowo-drewniana. Usterzenie klasyczne, z podziałem na stateczniki i stery. Wykonane z metalu lub konstrukcji mieszanej.
Podwozie trójpodporowe z tylnym podparciem. Podwozie główne podparte i chowane w skrzydła, w kierunku do tyłu. Każde podwozie główne było wyposażone w jedno koło na dwóch goleniach. Po schowaniu podwozia koło częściowo wystawało z obrysu skrzydła. Kółko ogonowe było zamontowane na stałe.
Wyposażenie
Wyposażenie samolotu było mniej niż skromne. Nie było celownika bombowego, a jedynie prosty celownik strzelecki. Nie było radiostacji. Jedynie nieliczne samoloty dowódców kluczy lub eskadr je posiadały. Dopiero po wojnie w Polskich Pułkach starano się wszystkie samoloty wyposażyć w radiostacje. Nie było instalacji przeciwpożarowej. Samoloty nie posiadały żadnego oświetlenia, także antykolizyjnego. Jedynie były podświetlone niektóre zegary na tablicy przyrządów pilota. Dopiero później montowano w krawędzi natarcia lewego skrzydła reflektor. Samolot nie dysponował fotelami wyrzucanymi. Załoga dysponowała spadochronami siedzeniowymi.
Napęd
Silnik AM-38, tłokowy, 12-cylindrowy w układzie V z rozwarciem 60 stopni. Chłodzony cieczą. W zależności od wersji osiągał moc od 1 600 KM do 1 700 KM. Silnik zaprojektował Aleksander Mikulin. Silnik był wykonany ze słabej jakości surowców i był bardzo wyżyłowany, przez co jego żywotność rzadko przekraczała 150 godzin pracy.
Uzbrojenie
Uzbrojenie to bez wątpienia najsilniejsza strona samolotu. Oczywiście w układzie ofensywnym. Uzbrojenie stałe. Podstawą były dwa działka. Początkowo typu SzWAK kal 20 mm. Później działka WJa kal 23 mm. Uzupełnieniem działek były dwa km typu SzKAS kal 7,62 mm. Wszystko zamontowano w skrzydłach.
W komorze bombowej podczepiano bomby.
Pod skrzydłami można było podwiesić dodatkowe bomby lub n.p.r. RS-82 lub RS-132. Można było także podwieszać zasobniki z działkami o kalibrze 37 lub 45 mm. Wersja dwumiejscowa, w stanowisku tylnego ma zamontowany km UBT kal 12,7 mm.
Dane techniczne
Opracował Karol Placha Hetman
Kraków 9 wrzesień 2011 rok
012b Rozdział 30 sierpień 1944 rok
Iliuszyn Ił-2 Szturmowik (Штурмови́к)
Polska
Zestawienie
Według dostępnych danych, z chwila zakończenia II wojny światowej na stanie powstałego w CCCP Lotnictwa Ludowego Wojska Polskiego było od 142 do 158 sztuk samolotów. Głównie w wersji Ił-2 m 3. Dodatkowo było od 15 do 19 maszyn szkolnych oznaczonych UIł-2. W okresie od 1944 roku, do 1946 roku, Lotnictwo Polskie otrzymało około 250 samolotów tego typu.
Szczegółowe wyposażenie LWP (Ludowe Wojsko Polskie) w samoloty Ił-2 w maju 1945 roku
Kiedy w 1949 roku rozpoczęto wycofywanie maszyn Ił-2 z Polskich Pułków miały one na stanie około 138 maszyn i 32 maszyny w wersji UIł-2.
Szczegółowe wyposażenie LWP w samoloty Ił-2 w dniu 1 listopada 1949 roku
Prawdopodobnie zachowała się tylko jedna maszyna Ił-2 i jest prezentowana w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Opracował Karol Placha Hetman