Skarżysko Kamienna 2021-09-15
Iliuszyn VEB Ił-14 T nb 3054 w Polsce.
Historia samolotu Iliuszyn Ił-14.
Ił-14 to jest samolot rosyjski. Prototyp samolotu Iliuszyn Ił-14 wykonał pierwszy lot w dniu 20 września 1950 roku, a pierwszym pilotem załogi był Władimir K. Kokkinaki. Otrzymane wyniki prób były na tyle zachęcające, że podjęto decyzję o zbudowaniu pełnej wersji pasażerskiej. Wersja otrzymała oznaczenie Ił-14 P, a 1953 roku, samolot wykonał pierwszy lot. Samolot otrzymał kabinę pasażerską wyposażoną w 18 foteli. Masa całkowita wyniosła 16 513 kg.
Produkcję seryjną samolotów Ił-14 podjął zakład w Moskwie „Znamia Truda”, w 1954 roku, zastępując na linii produkcyjnej samoloty Ił-12. Samolot w listopadzie 1954 roku, został wprowadzony na wyposażenie Aerofłotu. Pierwsze rejsy pozwoliły zebrać uwagi i wnioski, które doprowadziły do opracowania wersji Ił-14 M (modyfikowannyj – modernizowany). Kadłub wydłużono o 1 metr, co pozwoliło na umieszczenie 24 foteli. Na bazie tego samego kadłuba zbudowano wersję z 32 fotelami, która oznaczono Ił-14 M 32. Te dodatkowe miejsca zamontowano dzięki likwidacji pomieszczenia pomocniczego (bagażowego) i zmniejszeniu odległości między rzędami foteli.
Nie mogło zabraknąć także wersji Ił-14 T, czyli transportowej, bez foteli, ze wzmocnioną podłogą i dużymi drzwiami załadunkowymi na lewej burcie. Wersja Ił-14 F to wersja fotogrametryczna zbudowana w niewielkiej liczbie egzemplarzy. Wersja Ił-14 D to wersja desantowa dla skoczków spadochronowych, z ławeczkami przy burtach kadłuba.
Produkcję Ił-14 zakończono w CCCP w 1958 roku. Samoloty Ił-14 były także produkowane, na prawach licencji, w NRD (w Dreźnie) i Czechosłowacji.
Samoloty Ił-14, głównie w wersji transportowej, były użytkowane w państwach Układa Warszawskiego ( Polska, CCCP, Czechosłowacja, NRD, Bułgaria, Rumunia, Węgry ) oraz w: Jugosławia, Chiny, Egipt, Indie, Indonezja, Kongo, Nepal, Syria, Korea Północna, Birma, Albania, Mongolia, Jemen Południowy, Ghana, Gwinea, Irak, Mali i Kuba.
Łącznie w latach 1954–1960 roku, zbudowano około 3 500 egzemplarzy wszystkich wersji i odmian samolotu Ił-14. Samoloty cieszyły się dobrą opinią. Były łatwe w pilotażu, dojść bezpieczne i jak na owe czasy ekonomiczne.
Ił-14 w Polsce. Czerwiec 1955 rok.
PLL LOT.
Firma PLL LOT zakupiła w CCCP, w 1955 roku, 4 samoloty Ił-14 P, a w 1956 roku, kolejne dwa. W 1957 roku, sprowadzono z NRD, 6 maszyn VEB Ił-14 P i z Czechosłowacji 1 pasażersko-transportowy Av-14, z dużymi drzwiami załadunkowymi. Samoloty z CCCP otrzymały oznaczenia SP-LNA, SP-LNB, SP-LNC, SP-LND, SP-LNE, SP-LAF. Samoloty z NRD oznaczono rejestracjami SP-LNG, SP-LNH, SP-LNJ, SP-LNK, SP-LNL, SP-LNM. Samolot z Czechosłowacji AV-14 otrzymał rejestrację SP-LNN. Ponadto w latach 1963–1964 roku, firma PLL LOT wypożyczyła 3 samoloty VEB Ił-14 P. Miały one różne numery fabryczne, ale otrzymały rejestrację SP-LNO, SP-LNP, SP-LNR. Łącznie PLL LOT eksploatowało 13 maszyn Ił-14.
Podczas eksploatacji w PLL LOT samoloty poddawano licznym modernizacjom. Zwiększano liczbę miejsc pasażerskich z 18 do 26, a następnie 32. Zlikwidowano grzbietowe kopułki astro w Ił-14 P. Samoloty VEB Ił-14 P w ogóle ich nie miały. Wzmocniono skrzydło (!) i dodano ósme okno w przedzie kabiny pasażerskiej oraz inne drobniejsze zmiany.
W 1967 roku, podjęto decyzję o przystosowaniu dwóch samolotów Ił-14 P do zadań aerofotogrametrii, dla zastąpienia wyeksploatowanych samolotów Li-2 F. Przebudowie poddano dwa egzemplarze produkcji rosyjskiej SP-LNB i SP-LNE. Pierwszy z nich wprowadzono do użytku w marcu 1968 roku, a drugi kilka tygodni później. Przeróbki dokonały warsztaty remontujące samoloty PLL LOT. Z lewej strony samolotu zamontowane półkolistą kopułę ze szkła organicznego w miejscu okna kabiny radiotelegrafisty, dla pomieszczenia celownika nawigacyjnego, służącego do namiaru fotografowanego terenu. Z kabiny pasażerskiej usunięto większość foteli. Zamontowano sprzęt fotograficzny. W podłodze i dole kabiny wycięto otwory dla obiektywów. Dolny otwór zasłaniany jest pokrywą mieszczoną na zewnątrz kadłuba. Załoga samolotu składa się z; 2 pilotów, radiotelegrafisty, nawigatora, 2-4 operatorów sprzętu fotograficznego. Samoloty te odziedziczyły także wzór malowania po samolotach Li-2 F.
Samoloty były własnością Państwowego Przedsiębiorstwa Fotogrametrii, dla którego obsługę techniczną i personel latający zapewniał PLL LOT. Później zostały przekazane do Przedsiębiorstwa Usługi Lotnicze, które w swoich zadaniach otrzymały dział aerofotogrametrii. Następnie samoloty fotogrametryczne w Polsce były własnością Zarządu Ruchu Lotniczego i Lotnisk Komunikacyjnych.
Samoloty pasażerskie Ił-14 zakończyły regularne rejsy w PLL LOT w 1972 roku, wykonując jeszcze czarterowe loty do 1974 roku, ustępując miejsca turbośmigłowym An-24 W i Ił-18.
Ił-14 w Wojsku Polskim. 1955 rok.
Polskie Lotnictwo Wojskowe, pierwsze samoloty Ił-14 otrzymało w 1955 roku, a były to samoloty w wersji dyspozycyjnej, jako salonka. Nosiły one nb 001, 004, 010 i inne oraz transportowo-desantowe z nb 005, 006 i inne. Trzeba nadmienić, że kilka samolotów Ił-14 z PLL LOT było na usługach Lotnictwa Wojskowego. Samoloty te na przykład, wykorzystywano do przewożenia owoców.
Oprócz samolotów produkcji radzieckiej w wojsku dysponowano maszynami zbudowanymi w NRD typu VEB Ił-14 T. Te samoloty służyły głównie do wynoszenia skoczków spadochronowych, aerofotogrametrii i do transportu ładunku. Maszyny użytkowane w wojsku miały trochę zmienione wyposażenie radionawigacyjne. Widoczne to było po stosowaniu innego typu anten na grzbiecie kadłuba. Wojskowe samoloty posiadają także w miejscu okna kabiny radiotelegrafisty półkolista kopułkę dla umieszczenia celownika do namiaru terenu. Drzwi ładunkowe umieszczono na prawej burcie, w tyle kadłuba. Otwiera się je tylko na ziemi ruchem do góry, tak jak w samolocie Lisunow Li-2. W drzwiach tych umieszczono mniejsze drzwi z których korzystają skoczkowie spadochronowi. Otwierają się one do wnętrza.
W 1961 roku, dokonywano na samolocie Ił-14 prób zrzutu zasobników podwieszanych do zamków bombowych i zrzucanych na spadochronach. Maszyny te miały zamontowane pod środkową częścią skrzydło-kadłub belki z zamkami bombowymi. Na gondoli silnikowej umieszczono lustro do obserwacji momentu zrzutu.
Z samolotów Ił-14 T korzystali skoczkowie 6. Pomorskiej Dywizji Powietrzno Desantowej. Zarówno podczas szkolenia, jak i podczas akcji ratowniczych. Z maszyn tego typu dokonano zrzutu w lipcu 1958 roku, podczas akcji pomocy dla ludności terenów nawiedzonych powodzą. W październiku 1962 roku, podczas ćwiczeń państwa Układu Warszawskiego, na terenie Pomorza Zachodniego z tych samolotów dokonano desantu powietrznego. Podobnie w 1966 roku, w rejonie Ustki, podczas ćwiczeń sił morskich. Swoje zadania samoloty Ił-14 wykonywały jeszcze w 70-tych, choć stopniowo ustępowały miejsca samolotom z napędem turbośmigłowym.
Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza w Dęblinie wykorzystywała samoloty Ił-14 T do szkolenia nawigatorów. Przyszły nawigator był szkolony w kabinie pilotów i tylko jeden. W 1975 roku, zespół racjonalizatorów WOSL zmodyfikował jeden samolot Ił-14 T, służący do tego celu. Jego ładownia została przebudowana na latającą salę wykładową, pozwalającą na równoczesne szkolenie 6 nawigatorów, przy stolikach z odpowiednim wyposażeniem radionawigacyjnym. Ponadto można było prowadzić szkolenie z zakresu bombardowania z lotu poziomego i rozpoznania skutków bombardowania. Poprzednio do tego celu służyły samoloty Lisunow Li-2.
W 60-latach na uzbrojenie wprowadzono jeden egzemplarz Ił-14 E. Samolot wyposażony w specjalistyczną aparaturę rozpoznania elektronicznego. Prawdopodobnie całe wyposażenie zostało zamontowane w Polsce i stanowi oryginalne Polskie rozwiązanie. Oznaczałoby to także, że nawet nasi ówcześni sojusznicy nie bardzo zadawali sobie sprawę z jego istnienia. Oprócz szachownic rozmieszczonych regulaminowo na samolocie, nie było żadnych napisów. Jego załoga składała się z 10 lotników. Wykonywał loty głównie nad Morzem Bałtyckim. Samolot był jedną z ściślej strzeżonych tajemnic wojskowych. Do dnia dzisiejszego (2008 roku) wyposażenie samolotu nie jest powszechnie znane.
Na stanie lotnictwa wojskowego było łącznie 17 maszyn typu Ił-14. Służyły one wyjątkowo długo. Generalnie do końca 80-lat. Lecz ostatni Ił-14 został spisany ze stanu dopiero w 1997 roku.
Samolot Ił-14 T nb 3054.
Samolot VEB Ił-14 T nb 3054 nr 14803054 to czternasty samolot dostarczony Wojsku Polskiemu. Samolot został wyprodukowany w NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna) w VEB, około 1959 roku. Początkowo bazował na Lotnisku Okęcie, a następnie trafił na Lotnisko Balice. Tu został przyjęty na stan 55. Pułku Lotnictwa Transportowego, który w 1967 roku, zmienił nazwę na 13. Pułku Lotnictwa Transportowego. Samolot był wykorzystywany do zrzutu skoczków spadochronowych z 6. Dywizji Powietrzno Desantowej. Pełnił także rolę samolotu transportowego. Samolot był użytkowany do około 1985 roku. Po służbie samolot Ił-14 T nb 3054 nr 14803054 trafił do muzeum w Skarżysku Kamiennej.
W Muzeum Orła Białego w Skarżysku Kamiennej samolot Ił-14 T nb 3054 jest udostępniony do zwiedzania wewnątrz. Samolot jest w dobrym stanie i ma oryginalne wyposażenie.
Opis zdjęcia: Samolot ma drzwi w drzwiach. Otwarte są drzwi mniejsze dla desantu, które mogą być otwarte w trakcie lotu. Drzwi te otwierają się do wnętrza ładowni. Większe drzwi są niemal kwadratowe, mają zawiasy na górze i podnoszone są do góry. Ich otwarcie możliwe jest tylko na ziemi. Ponieważ kadłub samolotu nie jest ciśnieniowy, dlatego drzwi nie wymagają specjalnych zamków i zawiasów.
Opis zdjęcia: Ładownia samolotu. Widok w kierunku kokpitu. Jak widać ładownia nie jest wyciszona ani ocieplona. Po bokach widoczne są ławeczki dal skoczków spadochronowych lub pasażerów. W przedzie widoczne są fotele i stolik dla obsługi lub pasażerów. Jest oświetlenie sufitowe i dwie linki stalowe do dla mechanicznego wyciągnięcia spadochronów skoczków. W ładowni jest instalacja do podpięcia masek tlenowych.
Opis zdjęcia: Tylna część samolotu z otwartymi drzwiami desantowymi i drzwiami do przedziału technicznego. Za zamkniętymi drzwiami zwykle była toaleta. Na pustych wieszakach montowano gaśnice.
Opis zdjęcia: Nad stolikiem są umieszczone gniazda do masek tlenowych.
Opis zdjęcia: Przedni przedział techniczny z butami, gaśnicami, agregatami i innym sprzętem.
Opis zdjęcia: Stanowisko radiotelegrafisty jest przy prawej burcie.
Opis zdjęcia: Stanowisko nawigatora jest przy lewej burcie wyposażonej w wypukłe okno. Między stanowiskiem radiotelegrafisty i nawigatora, w dachu samolotu jest kopułka astro.
Dane T-T Ił-14.
Rozpiętość 31,70 m, długość 22,31 m, wysokość 7,80 m, powierzchnia nośna 100 m2, masa własna 12 700 kg, masa całkowita 17 500 kg, masa ładunku 3 300 – 3 500 kg, paliwo 3 520 litrów, prędkość maksymalna 430 km/h, prędkość przelotowa 280-350 km/h, prędkość wznoszenia 5,0 m/s, prędkość lądowania 135 km/h, zasięg maksymalny 2 250 km, zasięg z maksymalnym ładunkiem 600 km, pułap maksymalny 7 400 m, rozbieg 485 m, dobieg 443 m.
Opracował Karol Placha Hetman