Gdynia 2008-01-16
34 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego w Babich Dołach.
1952 rok. – 1995 rok.
Historia 34. PLM.
W dniu 21.09.1950 roku, dowódca Marynarki Wojennej kontradm. Wiktor Czerokow ( sowiet ) przedstawił ministrowi Obrony Narodowej propozycje reorganizacji sił morskich, która uwzględniał także rozwój lotnictwa morskiego przy marynarce wojennej. W lutym 1951 roku, zatwierdzono plan zamierzeń organizacyjnych dowództwa MW na okres 1951 - 1952. Zapadła decyzja o sformowaniu 34. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego na bazie eskadry myśliwskiej 30. Pułku Lotnictwa Marynarki Wojennej.
W dniu 29.01.1952 roku, na bazie eskadry myśliwskiej z 30. Pułku Lotnictwa Marynarki Wojennej sformowano 34. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego – Jednostka Wojskowa Nr 3651 według etatu Nr 6/100. Działo się to na podstawie Rozkazu Nr 095/Org. MON z dnia 10.12.1951 roku, i rozkaz Nr 066/Org. dowódcy MW z dnia 31.12.1951 roku. Ustalono, że nowy Pułk do 1.09.1952 roku, będzie składał się z dwóch eskadr o stanie osobowym 64 oficerów, 101 podoficerów, 9 szeregowców i 1 kontraktowego pracownika cywilnego. Jednostkę bezpośrednio podporządkowano dowódcy Lotnictwa Marynarki Wojennej.
Przez cały okres istnienia pułk stacjonował na lotnisku wojskowym w Gdyni - Babich Dołach. Święto Pułku było obchodzone w dniu 15 maja. Pułk osiągnął gotowość bojową w dniu 01.02.1952 roku. Początkowo Pułk miał na uzbrojeniu samoloty myśliwskie Jak-9 P, lecz bardzo szybko został przezbrojony w samoloty MiG-15 z napędem turboodrzutowym. Następnie licencyjne Lim-1, Lim-2, Lim-5 i Lim-5 P. Samoloty Lim-5 P będące kopią sowieckiego myśliwca MiG-17 PF były wyposażone w stację radiolokacyjną RP-5.
1962 rok.
34 PLM, mimo iż był jednostką należącą do Polskiej Marynarki Wojennej, był włączony w system obrony powietrznej Polski. Dlatego w 1962 roku, 34. PLM MW został wyłączony ze struktur Lotnictwa Marynarki Wojennej i włączony w struktury Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. Pułk włączono do skład 2. Korpusu Obrony Powietrznej Kraju obejmującego obszarem POW.
2 Korpus OPL OK. miał swoje dowództwo w Bydgoszczy, a w jego skład wchodziły: - 11 PLM w Debrznie, - 25 PLM w Pruszczu Gdańskim, - 26 PLM w Zegrzu Pomorskim, - 28 PLM w Słupsku, - 34 PLM w Babich Dołach. Dodatkowo: - 19 Eskadra Holownicza w Słupsku, - 43 Eskadra Łącznikowa w Bydgoszczy, - 129 Pułk Artylerii OPL w Szczecinie, - 136 Pułk Artylerii OPL w Bydgoszczy, - 2 batalion radiotechniczny w Grudziądzu, - 8 batalion radiotechniczny w Słupsku, - 9 batalion radiotechniczny w Choszcznie.
1965 rok.
34 PLM jako jeden z ważnych pułków WOPK był uzbrojony w najnowsze w Polsce typy samolotów myśliwskich. W połowie 60-lat na jego uzbrojenie wprowadzono samoloty myśliwskie MiG-21 PFM, które uzupełniło kilkoma samolotami MiG-21 PF.
W następnych latach 34. PLM otrzymał myśliwce MiG-21 M, a w okresie 1972 - 1975, samoloty myśliwskie MiG-21 MF.
1972 rok.
W 1972 roku, 34. Pułk otrzymał imię „Bohaterów Kępy Oksywskiej”, na podstawie Rozkazu MON, o nadaniu imienia z dnia 4.05.1972 roku.
Od 1968 roku, 2. Korpus OPK miał pod dowództwem: - 26 PLM – Zegrze Pomorskie, - 28 PLM – Słupsk, - 34 PLM – Babie Doły, - 19 LEH – Siemirowice, - 43. Eskadra Lotnicza Łącznikowe - Transportowa.
W 70/80-latach trzy pułki lotnictwa myśliwskiego, wchodzące w skład 2. Korpusu Obrony Powietrznej Kraju, z siedzibą w Bydgoszczy, miały za zadanie obronę powietrzną wschodniego wybrzeża Polski. Zachodnie wybrzeże było bronione przez trzy sowieckie pułki lotnictwa myśliwskiego Północnej Grupy Wojsk AR w Polsce. Powietrzna granica na Polskim Wybrzeżu była tak silnie broniona dlatego, że była zewnętrzną granicą Układu Warszawskiego.
W 70-latach w 34. PLM służył polski jedyny kosmonauta Mirosław Hermaszewski, który awansował do stopnia generała.
1980 rok.
Pod koniec 70-lat zdecydowano wzmocnić pułki myśliwskie 2. Korpusu OPK nowym sprzętem. W 1978 roku, w samoloty myśliwskie MiG-23 MF przezbrojono 28. PLM w Słupsku - Redzikowie. Samoloty MiG-23 MF nie były udane i trafiły tylko do 28. PLM. Dwa pozostałe pułki przezbrojono w samoloty MiG-21 bis. W okresie 1980 - 1981, kupiono w CCCP samoloty myśliwskie MiG-21 bis dla pozostałych dwóch pułków 2. Korpusu OPK. Weszły one na uzbrojenie 34. PLM w Gdyni-Babich Dołach (pierwszy "8604" 03.03.1980 roku) i 26. PLM w Zegrzu Pomorskim ( ostatni "9709" 04.12.1981 roku). Równocześnie z MiG-21 bis kupiono w CCCP drugą partię samolotów szkolno-bojowych MiG-21 UM. Pierwszy z nich ("9229") trafił do 34. PLM w dniu 18.01.1980 roku.
Samoloty MiG-21 bis dostarczone do 34. PLM:
LP MiG-21 Nr Data Uwagi
bis W dniu 4.02.1980r. do Polski piloci sowieccy przyprowadzili pierwsze 10 maszyn. Do służby weszły 6.03.1980r. W latach 1980-1981 otrzymaliśmy 72 (
71 ) sztuk wersji MiG-21bis.
1 bis 0701 / 75080701 1980r. Użytkowany w 34 PLM ( 13.04.1989r. wypadek ? ).
2 bis 0786 / 75080786 1980r. Użytkowany w 34 PLM ( 26.01.1981r. wypadek ? ).
3 bis 0889 / 75080889 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
4 bis 1311 / 75081311 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
5 bis 1507 / 75081507 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
6 bis 7811 / 75087811 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
7 bis 8102 / 75088102 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
8 bis 8259 / 75088259 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
9 bis 8604 / 75088604 4.02.1980r. Pierwszy sprowadzony do Polski. Loty rozpoczął w dniu 6.03.1980r.
10 bis 8645 / 75078645 1980r. Użytkowany w 34 PLM ( 5.08.1992r. wypadek ? ).
11 bis 8706 / 75088706 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
12 bis 8759 / 75088759 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
13 bis 8801 / 75088801 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
14 bis 8918 / 75088918 1980r. Użytkowany w 34 PLM ( 25.02.1994r. wypadek ? ).
15 bis 8971 / 75088971 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
16 bis 9027 / 75089027 1980r. Użytkowany w 34 PLM ( 17.06.1982r. wypadek ? ).
17 bis 9095 / 75089095 1980r. Użytkowany w 34 PLM ( 16.06.1988r. wypadek ? Gdynia-Babie Doły porucznik Wojciech Kucharski ).
18 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
19 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
20 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
21 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
22 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
23 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
24 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
25 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
26 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
27 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
28 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
29 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
30 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
31 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
32 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
33 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
34 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
35 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
36 bis 1980r. W 34 PLM Babie Doły.
Podczas eksploatacji w katastrofach utracono 5 samolotów MiG-21 bis. Większość z lotniczych katastrof nastąpiła w momencie lądowania.
W połowie 1999 roku, 6 samolotów MiG-21 bis i 1 MiG-21 UM sprzedano do Ugandy. W 2000 roku, w służbie pozostawało 47 ( 50 ) samolotów MiG-21 bis.
1990 rok.
Z dniem 01.07.1990 roku, nastąpiło połączenie Wojsk Lotniczych z Wojskami Obrony Powietrznej Kraju. Nowo powstały rodzaj sił zbrojnych otrzymał nazwę Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej.
W wyniku podpisanych europejskich porozumień rozbrojeniowych CFE-1 Polska miała prawo posiadać 460 samolotów bojowych. W Polsce samolotów bojowych było więcej. Zgodnie z układem, poza tym limitem Polska mogła posiadać 30 samolotów bojowych lotnictwa morskiego w jednostce brzegowego bazowania (lądowego bazowania). W związku z tym zadecydowano o przekazaniu z WLiOP do Polskiej Marynarki Wojennej jednego z pułków lotniczych. Początkowo miał to być pułk lotnictwa myśliwsko-bombowego, ale ostatecznie wybór padł na 34. PLM w Gdyni - Babich Dołach, ze względu zarówno na położenie lotniska, jak i tradycji. 34. Pułk został przekazany Polskiej Marynarce Wojennej w dniu 21.01.1991 roku. W ten sposób najnowocześniejsze w Polsce samoloty myśliwskie MiG-21 bis ( nie licząc 9 samolotów MiG-29 ) trafiły do lotnictwa morskiego.
W 1991 roku, 34. Pułk utracił imię „Bohaterów Kępy Oksywskiej”. Utrata tego imienia wynikała z postanowienia o nie nadawaniu jednostkom Wojska Polskiego imion bohaterów zbiorowych.
W 1994 roku, 34. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego MW w Gdyni-Babich Dołach składał się m.in. z: - 1 eskadry lotnictwa myśliwskiego. - 2 eskadry lotnictwa myśliwskiego. - eskadry technicznej. - batalionu łączności i ubezpieczenia lotów. - batalionu zaopatrzenia. - 6. baterii artylerii przeciwlotniczej. - 18. baterii artylerii przeciwlotniczej.
Pułk do końca 1994 roku, miał na swoim uzbrojeniu 39 samolotów ( w tym 38 o napędzie odrzutowym ): - 28 samolotów myśliwskich MiG-21 bis. - 6 samolotów szkolno-bojowych MiG-2l UM. - 4 samoloty szkolno-treningowe PZL Mielec TS-11 Iskra bis D. - 1 samolot transportowy PZL Mielec An-2T ( samolot ten na stałe znajduje się w 18. Eskadrze Lotnictwa Ratowniczo - Łacznikowego ).
Najważniejszym zadaniem 34. Pułku był udział w systemie obrony powietrznej Polski. W trakcie ewentualnej wojny wszystkie samoloty pułku miały wykonywać zadania w ramach tego systemu. Dopiero w dalszej kolejności, do zadań Pułku zaliczano rozpoznanie ( za pomocą zasobników rozpoznawczych Saturn ) i zwalczanie jednostek pływających nieprzyjaciela za pomocą bomb, niekierowanych pocisków rakietowych oraz działek pokładowych. Na wyposażeniu 34. Pułku nie było kierowanych rakiet przeciwokrętowych. Nie było ich w całym polskim lotnictwie.
1995 rok.
W dniu 1.01.1995 roku, nastąpiło oficjalne i uroczyste rozformowanie 34. PLM w Babich Dołach.
Godło 34. PLM przedstawia stylizowaną sylwetkę orła rozpiętą na niebieskim kwadracie, obwiedzionym w rogach białym i czerwonym kolorem. Prawy dolny róg godła był koloru czerwonego, umieszczono na nim białe litery "PLM". Godło w 1987 roku, zaprojektowało dwóch oficerów pułku - pilot kpt. Wiesław Krawczyk i kpt. Romuald Buczyłko z kompanii ubezpieczenia lotów. Ze względu na to, że w tym czasie numery jednostek były tajne, zdecydowali się oni na ukrycie numeru pułku na projekcie godła. Numer pułku zamaskowany został w sylwetce orła: cyfrę "3" tworzy krzywizna zaczynająca się pod dziobem ptaka, w cyfrę "4" układa się tył nogi z pazurami. W ten sposób na godle znalazła się kompletna nazwa jednostki ("34 PLM"). Godło malowano przy pomocy szablonów, w przedniej części kadłuba samolotu, przed lub za numerem taktycznym.
Lotnisko Gdynia – Babie Doły.
Lotnisko położone jest na terenie gdyńskiej dzielnicy Babie Doły, położonej najdalej na północ, nad samym morzem. Lotnisko występuje pod trzema nazwami; Oksywie, Kosakowo lub Babie-Doły. Ta ostatnia nazwa jest najbardziej znana w środowisku wojskowym. Lotnisko ma współrzędne 54,34 N 18,31 E i leży na wysokości 44 m npm. Lotnisko jako nieliczne z wojskowych posiada dwa pasy startowe. Główny o wymiarach 2 500 m x 60 m, o rzadko spotykanej w Polsce orientacji 13/31, ma nawierzchnię betonową. Drugi pas 1 800 m x 60 m, o orientacji niemal dokładnie wschód-zachód, ma nawierzchnię asfaltową. Lotnisko zawsze i wyłącznie użytkowane było przez wojsko. Lotnisko jest i było zawsze bazą co najmniej dwóch jednostek lotniczych. Na terenie lotniska dla samolotów zbudowano schrono-hangary.
W 1950 roku, stało się siedzibą lotnictwa Marynarki Wojennej. Tak jest do chwili obecnej (2008 rok). To stąd ruszają do akcji śmigłowce ratownicze Marynarki Wojennej – nawet w najgorszą pogodę niosą pomoc tym, którzy znaleźli się na morzu w niebezpieczeństwie.
Samoloty używane w 34. PLM:
Samoloty - Jak-9 P; - MiG-15 / Lim-1; - Lim-2; - Lim-5 / 5 P; - MiG-21 PFM; - MiG-21 M / MF; - MiG-21 bis.
Samoloty szkolne w 34 PLM: - UJak-9; - SB Lim-2 / UTMiG-15; - TS-8 Bies; - TS-11 Iskra; - MiG-21 U / UM.
Dowódcy 34 PLM;
Pierwszym dowódcą pułku był kapitan marynarki pil. Konstanty Jankowski, który objął stanowisko w dniu 29.01.1952 roku. Ostatnim był kmdr ppor. dypl. pil. Stanisław Felner. W dniu 1.01.1995 roku, przekazał on obowiązki dowódcy kmdr ppor. dypl. pil. Zenonowi Chojnackiemu, dowódcy 1 Puckiego Dywizjonu. Lotniczego MW, nowo utworzonego na bazie rozformowanego pułku. 1. dlMW wszedł w skład sformowanej równocześnie Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.
Dowódcy: - kpt. mar. pil. Konstanty Jankowski (od 29 stycznia 1952). - kpt. mar. pil. Bohdan Pałuczak (od 13 marca 1952). - kpt. mar. pil. Romuald Rozmysłowicz (od 31 grudnia 1952). - kpt. mar. pil. Bronisław Siwy (od 30 października 1955). - ppłk pil. Stefan Zalejski. ppłk pil. Jerzy Rakowski (od 10 lutego 1969). - ppłk dypl. pil. Henryk Dańko (od 23 stycznia 1971). - ppłk Mieczysław Grabka (czasowo pełniący obowiązki dowódcy - cz.p.o.). - płk Marian Gniady. - ppłk dypl. pil. Bolesław Sobania (od 14 lutego 1981). - ppłk pil. Jerzy Pacześniak (od 5 czerwca 1981). - ppłk pil. Mieczysław Walentynowicz. - mjr pil. Andrzej Skalski. - płk pil. Wojciech Górski. - kmdr ppor. dypl. pil. Stanisław Felner.
Opracował Karol Placha Hetman