Redzikowo 2024-08-24
Dopóki żyją uczestniczy, którzy tworzyli historię, pamięć o 28. Słupski Pułku Lotnictwa Myśliwskiego będzie żywa.
Powstanie 28. PLM. 17 wrzesień 1952 rok.
28 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego został sformowany na podstawie Rozkazu MON Nr 0096 z dnia 11 grudnia 1951 roku, oraz Rozkazu D-cy Wojsk Lotniczych Nr 018 z dnia 21 maja 1952 roku, na bazie istniejącej 10. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego w Redzikowie koło Słupska. Termin osiągnięcia gotowości bojowej wyznaczono na dzień 1 listopad 1952 rok.
W dniach 15-16 wrzesień 1952 roku, grupa 10 samolotów MiG-15 i MiG-15 UTI, została przebazowana z lotniska Bemowo do Redzikowa. Grupą tą dowodził major pilot Wasyl Krymski. Pułk od razu rozpoczął szkolenie na nowoczesnych samolotach myśliwskich MiG-15 i nigdy na stanie nie posiadał myśliwców Jak-17 i Jak-23. W dniu 17 września 1952 roku, odbyła się pierwsza zbiórka stanu osobowego 28. PLM, w składzie 62 oficerów i 142 podoficerów i szeregowych. Dzień ten, to był 17 wrzesień 1952 roku, i uznany został za datę powstania 28. PLM w Słupsku, który tak silnie był złączony z miastem, że po latach otrzymał nazwę własną 28. Słupski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego.
1953 rok.
28 Pułk jako wiodący w 10. DLM zawsze jako pierwszy otrzymywał nowy sprzęt. Już w 1953 roku, do Pułku wprowadzono pierwsze myśliwce MiG-15 bis. To postępowanie świadczyło o dużej roli 28. PLM, w systemie obrony Polski. Z początkiem 1953 roku, do Pułku zaczęły docierać także pierwsze samoloty myśliwskie Polskiej produkcji Lim-1, będące odpowiednikami sowieckich MiG-15.
Od pierwszych dni istnienia, głównym zadaniem 28. Pułku było szkolenie lotnicze i obrona najważniejszych obiektów administracyjno-gospodarczych Polski, oraz wojsk na Wybrzeżu Środkowym. Wykonaniu tego zadania podporządkowane były zmiany organizacyjno-etatowe Pułku, systematyczna wymiana sprzętu lotniczego i ciągła rozbudowa infrastruktury naziemnej lotniska.
1956 rok.
W 1956 roku, podstawowym typem myśliwca były samoloty Lim-1, MiG-15, Lim-2, MiG-15 bis. W 1956 roku, do Polski sprowadzono pierwsze myśliwce wyposażone w stacje radiolokacyjne. Było to 12 maszyn MiG-17 PF. Myśliwce te w ilości klucza postanowiono wprowadzić na wyposażenie trzech pułków rozmieszczonych na północy kraju. Jednym z pułków był właśnie 28. PLM w Słupsku. W grudniu 1956 roku, zorganizowano klucz samolotów pościgowych MiG-17 PF.
MiG-19 w 28. PLM. 1958 rok.
W połowie 50-lat wiadomo było, że era samolotów naddźwiękowych nachodzi. Po wielu miesiącach Polskiej dyplomacji udało się uzyskać zgodę na zakup 33 myśliwców naddźwiękowych typu MiG-19 P / PM zdolnych do wykonywania lotów w „każdych warunkach atmosferycznych”. MON postanowiło samoloty te, w ilości eskadry, uzbroić trzy pułki lotnictwa myśliwskiego. Jednym z nich był 28. PLM.
W 1958 roku, w 28. PLM rozpoczęto przygotowania do wprowadzenia samolotów MiG-19. Wybrano grupę pilotów i techników, którą przeszkolono w CCCP w Nowosiejce koło Krasnodaru. Do 28. PLM pierwsze samoloty MiG-19 P przyleciały z Modlina na początku grudnia 1958 roku. W lipcu 1959 roku, także z Modlina dostarczono 5 samolotów MiG-19 PM. W nowe samoloty przezbrojono jedną eskadrę, a dwie pozostałe latały nadal na samolotach Lim-2, Lim-5. Natomiast 4 samoloty MiG-17 PF w czerwcu 1959 roku, został przekazane do pułków Lotnictwa Operacyjnego.
W dniu 1 stycznia 1962 roku, na stanie 28. PLM było; 5 samolotów MiG-19 PM, 7 samolotów MiG-19 P, 10 samolotów Lim-5, 7 samolotów Lim-2, 3 samoloty SB Lim-1, 4 samoloty MiG-15 UTI, 4 samoloty TS-8 Bies.
W dniu 15 września 1962 roku, 28. Pułk stracił pierwszy samolot MiG-19 PM. Niestety w katastrofie zginął pilot porucznik Jan Drewicz.
W październiku 1964 roku, 28. PLM miał na stanie; 10 samolotów MiG-19 P, 5 samolotów MiG-19 PM, 8 samolotów Lim-5, 11 samolotów Lim-2, 3 samoloty SB Lim-1, 4 samoloty MiG-15 UTI, 4 samoloty TS-8 Bies.
W listopadzie 1965 roku, z 39. PLM w Mierzęcicach przyjęto kolejnych pięć maszyn MiG-19 PM. Natomiast w ciągu 1966 roku, z 39. PLM przyjęto jeszcze kilka MiG-19 P. Było to zgodne z polityką MON, aby najmocniejsze były jednostki na północy Polski, bezpośrednio graniczące z „Zachodem”.
Niestety, w połowie 1966 roku, w awariach utracono dwa MiG-19 PM. Pierwszy samolot rozbił się 20 czerwca 1966 roku, koło miejscowości Lulemino. Pilot major Raszewski uratował się. Drugi samolot utracono równo miesiąc później, 20 lipca 1966 roku, w dosyć niezwykłych okolicznościach. Przeszkalający się na nowy typ samolotu podporucznik pilot Zbigniew Kopacz przez pomyłkę, jeszcze na płycie postojowej lotniska uruchomił dźwignię chowania podwozia. Podwozie obciążone samolotem nie schowało się od razu lecz dopiero podczas rozbiegu. Samolot zaczął szorować dziobem o pas i zapalił się. Pilot zdołał opuścić kabinę lecz samolot MiG-19 PM nb 910 spłonął.
W dniu 16 czerwca 1967 roku, w lądującym bombowcu Ił-28 z 19. Eskadry Holowniczej nastąpiła awaria wyciągarki, co spowodowało, że holowany na zbyt długiej linie „Gacek” zboczył z osi pasa w prawo i doszczętnie rozbił przednią część stojącego na trawie samolotu MiG-19 P nb 1012.
W 1970 roku, miała miejsce kolejna katastrofa, a porucznik Władysław Raczkiewicz pilotując MiG-19 P zginął. Pilot nie zdążył wyprowadzić samolotu z lotu nurkowego, podczas ataku na cel naziemny.
W 1970 roku, 28. PLM gościł u siebie eskadrę węgierskich MiG-19 S (Węgrzy strzelali do celów nawodnych), natomiast w lipcu 1972 roku, eskadra słupskich MiG-19 przebywała na lotnisku Rybnitz-Damgarten w NRD, gdzie stacjonowały sowiecki 773. PLM wyposażony w samoloty MiG-21 PFM.
W dniu 28 marca 1973 roku, pełniący dyżur w parze dyżurnej kapitan pilot Jan Budek wystartował na MiG-19 P, w celu przechwycenia niezidentyfikowanego samolotu, który znalazł się w Polskiej przestrzeni powietrznej. Po wykonaniu zadania nie wrócił na macierzyste lotnisko. Najprawdopodobniej samolot wpadł do Bałtyku. Okoliczności wypadku nie wyjaśniono.
W dniu 4 grudnia 1974 roku, odbyły się ostatnie, nocne loty MiG-19. Rozstanie się z nimi nie było bez problemów. W lądującym samolocie majora Bonifacego Treli nie wyszło przednie podwozie.
W maju 1975 roku, z wycofanych MiG-19 P, PM wymontowano silniki, które zostały sprzedane do CCCP, z przeznaczeniem na napęd latających celów Ła-17. Natomiast w czerwcu 1975 roku, rozmontowane kadłuby transportem kołowym zostały przewiezione na poligon w Nadarzycach, gdzie po ponownym złożeniu służyły jako cele naziemne. Cztery samoloty zostały zachowane, jeden pozostał w pułku MiG-19 PM nb 908, a dwa trafiły do muzeów w Kołobrzegu MiG-19 P nb 728 i Krakowie MiG-19 PM nb 905. Czwarty samolot został ustawiony na cokole koło dworca PKP w Świdwinie, lecz po pewnym czasie, podczas bardzo silnej wichury, spadł i został złomowany.
Samoloty MiG-19 kilkakrotnie demonstrowano na pokazach lotniczych. Był to zazwyczaj przelot grupy samolotów oraz pilotaż indywidualny połączony z przekroczeniem, na dużej wysokości, prędkości dźwięku.
Inne wydarzenia w 28. Pułku.
W dniu 11 października 1959 roku, z rąk generała brygady M. Jakubika, jednostka 28. PLM otrzymał sztandar nadany przez Radę Państwa, w uznaniu za osiągnięcia w szkoleniu i opanowanie techniki wojskowej. W 1962 roku, w wyniku zmian organizacyjnych, 28. PLM wszedł w skład wyodrębnionego nowego rodzaju Sił Zbrojnych – Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. Zmiany te były zapoczątkowane już z końcem 50-lat. Wówczas to zlikwidowano dywizje wojsk OPL OK. W ich miejscu powstały, podobnie jak w Lotnictwie Operacyjnym – Korpusy. 28. PLM w Słupsku wszedł w skład 2. Korpusu Wojsk Obrony Powietrznej Kraju.
W 1962 roku, w skład 2. Korpusu z dowództwem w Bydgoszczy wchodziły pułki; 11. PLM w Debrznie, 25. PLM w Pruszczu Gdańskim, 26. PLM w Zegrzu Pomorskim, 28. PLM w Słupsku, 34. PLM w Babich Dołach, który poprzednio był w Marynarce Wojennej, 19. Eskadra Holownicza w Słupsku, 43. Eskadra Lotnictwa Łącznikowego w Bydgoszczy. Dodatkowo pod 2. Korpus podlegały; 129. Pułk Artylerii OPL w Szczecinie, 136. Pułk Artylerii OPL w Bydgoszczy, Bataliony Radiotechniczne; 2. w Grudziądzu, 8. w Słupsku, 9. w Choszcznie.
MiG-21 w 28. PLM. 1973 roku.
W 1973 roku, wprowadzono do eksploatacji samoloty MiG-21 MF, wyposażając I i II eskadrę. Samoloty były fabrycznie nowe. Pułk przyjął ich na stan w okresie 1973r. – 1974r, 22-24 egzemplarze. Przyjęto na wyposażenie także 2 nowe egzemplarze szkolno-bojowych MiG-21 UM. Dzięki tym nowym maszynom Pułk mógł całkowicie spisać ze stanu myśliwce MiG-19. W Pułku były także eksploatowane samoloty MiG-21 PF. Jednak okres eksploatacji Samolotów MiG-21 w Pułku był krótki, gdyż w 1979 roku, przyjęto do służby nowy typ myśliwca MiG-23.
MiG-23 w 28. PLM. 1979 rok.
Rok 1979 był przełomowym w historii jednostki. Grupa 13 pilotów, oraz 28 osób personelu technicznego odbyła szkolenie w Ługawoje w CCCP na samoloty MiG-23 MF/UB. W szkoleniu tym uczestniczyli następujący piloci: ppłk. pil. Janusz Dorożyński, ppłk. pil. Waldemar Piegza, mjr pil. Bogdan Sokołowski, mjr pil. Mieczysław Walentynowicz, kpt. pil. Andrzej Jasiński, kpt. pil. Tadeusz Potaczała, kpt. pil. Zbigniew Różalski, kpt. pil. Stanisław Szafruga, por. pil. Jerzy Bekus, por. pil. Ryszard Drzymała, por. pil. Marian Krzemiński, por. pil. Janusz Rybicki, por. pil. Czesław Zabiełło (nie ukończył szkolenia).
W tym czasie, lotnisko w Redzikowie przechodziło kapitalny remont mający na celu przygotowanie głównego pasa startowego (RWY), oraz dróg kołowania pod przyjęcie nowych samolotów. Już w dniu 4 czerwca 1979 roku, na lotnisku w Mińsku Mazowieckim wylądowało pierwszych 11 samolotów MiG-23 MF/UB, natomiast w dniu 11 czerwca 1979 roku, odbyły się pierwsze loty szkoleniowe. Jako pierwsi, na samolocie MiG-23 UB nr boczny 845 lot wykonali: ppłk. pil. J. Dorożyński, oraz mjr pil. B. Sokołowski. W dniu 4-7 stycznia 1980 roku, 14 samolotów MiG-23 UB/MF przebazowało się do Redzikowa, inaugurując szkolenie pilotów z macierzystego lotniska.
Od 1 lipca 1991 roku, Pułk wykonywał zadania w ramach Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej. W dniu 1 września 1995 roku, Decyzją Ministra Obrony Narodowej nr 94/MON z dnia 11 lipca 1995 roku, Pułk przyjął nazwę wyróżniającą „Słupski” i odtąd jego pełna nazwa brzmiała: 28. „Słupski” Pułk Lotnictwa Myśliwskiego. Od tego samego roku, rocznica pierwszej zbiórki Pułku – dzień 17 wrzesień – została Decyzją MON nr 94 uznana jako „Święto Pułku”. W końcu roku, dnia 9 grudnia Pułk otrzymał nowy sztandar ufundowany przez społeczeństwo miasta Słupska i Ziemi Słupskiej. Przewodniczącym Społecznego Komitetu Fundatorów był Prezydent Słupska, Pan J. Mazurek. W imieniu Prezydenta RP, sztandar Dowódcy 28 PLM, ppłk. pil. R. Bruździakowi, wręczył gen. dyw. pil. Henryk Pietrzak – Szef Sztabu WLiOP.
Od początku istnienia Pułku, pełniony był dyżur bojowy, minimum parą samolotów, z kilkuminutowym czasem gotowości do startu. Wielokrotnie, szczególnie w 50-latach i 60-latach samoloty dyżuru bojowego startowały i przechwytywały obce statki powietrzne, weryfikowały dane o okrętach rozpoznawczych działających na Bałtyku, przeciwdziałały innym obiektom latającym – na przykład balonom. Dyżurne siły i środki stanowisk dowodzenia, oraz samoloty udzielały również pomocy innym statkom powietrznym.
W miarę doskonalenia struktur organizacyjnych, wprowadzania nowego sprzętu i uzbrojenia zmieniała się treść zadań szkoleniowych Pułku, systematycznie weryfikowana w ćwiczeniach, w trakcie których niejednokrotnie działania prowadzono jednocześnie z dwóch lotnisk i drogowego odcinka lotniskowego (DOL). Wielokrotnie Pułk brał udział w ćwiczeniach organizowanych na szczeblu Wojska Polskiego, a do 1988 roku, w ćwiczeniach Układu Warszawskiego, współdziałając z lotnictwem CCCP i NRD.
Po wprowadzeniu na uzbrojenie samolotów MiG-23 MF/UB, Pułk w latach 1980, 1982, 1984, 1985 brał udział w ćwiczeniach na terytorium CCCP połączonych ze strzelaniem do celów powietrznych. Postawione zadania za każdym razem wykonano na ocenę bardzo dobrą. Mistrzowskie opanowanie techniki lotniczej piloci Pułku prezentowali społeczeństwu po raz pierwszy w defiladzie lotniczej 8.09.1957 roku, w Warszawie. Ponadto Pułk brał udział m.in. w defiladach w 1959 roku, gdzie zaprezentowano ugrupowanie 3 rombów po 16 samolotów; 1960 roku, – w 550 rocznicę bitwy pod Grunwaldem piloci brali udział w locie tzw. „tafli”; 1966 roku, – Udział w defiladzie 1000-lecia Państwa Polskiego; 1969 roku, – w defiladzie XXV-lecia PRL.
Za całokształt wyszkolenia i wzorową realizację zadań, Pułk był wielokrotnie wyróżniany przez przełożonych. Najważniejszym wyróżnieniem było nadanie w latach 1975, 1981, 1985 medalu „Za osiągnięcia w służbie wojskowej”.
W latach 90-tych podstawowe zadania Pułku nie uległy zasadniczym zmianom. Priorytetem pozostało bezpieczne szkolenie lotnicze, którego wynik weryfikowały odbyte ćwiczenia, w tym corocznie od 1992 roku, strzelania rakietowe na poligonie w Ustce, oraz ćwiczenia połączone z lądowaniem na drogowym odcinku lotniskowym ( DOL ).
Kunszt pilotażu piloci pułku na samolotach MiG-23 MF prezentowali w licznych pokazach lotniczych, m.in. Air Show’91 w Poznaniu, w 1993 roku, w Gdyni i Dęblinie ( symulowana walka powietrzna 4 MiG-23MF z 4 MiG-29 z 1 PLM ), a w 1996 roku, w Bydgoszczy. Wszystkie zadania w powietrzu, w latach 90-tych, piloci wykonywali bezpiecznie. Dowódca WLiOP za lata 1992, 1993, 1995, 1996 wyróżnił Pułk dyplomem i Pucharem Przechodnim za Bezpieczeństwo Lotów. W 1997 roku, Pułk otrzymał na własność Puchar Dowódcy WLiOP za Bezpieczeństwo Lotów. W 1992 roku, Pułk był trzykrotnie poddany kontroli inspektorów KBWE z Francji, Norwegii, Belgii. W latach 1992-96, Pułk odwiedziło wiele delegacji zagranicznych w tym m.in.: piloci USAF – uczestnicy operacji Pustynna Burza (1992), Dowódca 3 Armii USAF i 48 TFW z Lakenheath (1993), szef Sztabu Sił Powietrznych Francji (1994), przedstawiciele 4 Dywizji Lotniczej z Niemiec (1995), Dowódca Sił Powietrznych Królestwa Szwecji (1996). Szczególna była wizyta pilotów i obsługi naziemnej 493FS/48TFW USAF na 2 samolotach F-15 C/D we wrześniu 1994 roku. Goście, wraz z Dowódcą WLiOP gen. Dyw. J. Gotowałą wzięli udział w obchodach 42 rocznicy powstania Pułku. Odbyły się również wspólne loty samolotów MiG-23 MF/UB i F-15 C/D. W dniu 25.11.1996 roku, Pułk gościł gen. Michaela E. Ryana – dowódca USAF Europie, wraz z dowódcą 52 TFW USAF w Spangdahlem. Celem wizyty było nawiązanie współpracy pomiędzy 52 TFW i 28 PLM.
Po raz pierwszy w historii w dniach 2-13.10.1995 roku, grupa 4 samolotów MiG-23 MF/UB wraz z pilotami i obsługą naziemną wzięła udział w ćwiczeniach p.k. Cooperative Jaguar’95 operując z bazy NATO Karup w Danii. We wrześniu 1996 roku, odbyły się ćwiczenia p.k. Amber Express, w których m.in. piloci brali udział we wspólnych lotach z maszynami SP RFN. Przedsięwzięcie było realizowane w ramach programu „Partnerstwo dla Pokoju”. W 1997 roku, piloci i obsługa naziemna uczestniczyli w polsko-amerykańskim ćwiczeniu „Orli Szpon”, tocząc m.in. symulowane walki powietrzne z maszynami USAF.
W związku z kończeniem resursów przez kolejne egzemplarze samolotów MiG-23, oraz z polityką oszczędnościową MON, postanowiono wycofać z uzbrojenia maszyny tego typu. Ostatnie loty szkolne odbyły się w dniu 2.09.1999 roku. Wzięło w nich udział 5 samolotów MiG-23 MF i 2 MiG-23 UB. Natomiast ostatni lot MiG-23 UB w barwach WLiOP odbył się w dniu 30.11.1999 roku. Część samolotów skreślonych z inwentarza WLiOP i przekazano do AMW (Agencja Mienia Wojskowego) w celu sprzedaż kolekcjonerom, natomiast kilka najmłodszych egzemplarzy (samoloty 24 serii), mających jeszcze spory zapas resursu przetransportowano na poligon lotniczy w Nadarzycach i tam „rozstrzelano”.
Rozformowanie Pułku. 31 grudzień 2000 rok.
W wyniku powyższych działań, Ministerstwo Obrony Narodowej decyzją nr MON PF24/ORG z dnia 3.10.2000 roku, podjęło decyzję o rozformowaniu jednostki. 28 „Słupski” Pułk Lotnictwa Myśliwskiego zakończył działalność, oraz przeszedł do historii z dniem 31 grudnia 2000 roku. Przede wszystkim musimy pamiętać o 22 Polskich pilotach, którzy ponieśli śmierć pełniąc służbę na straży Polskiego Nieba w 28. SPLM.
Opracował Karol Placha Hetman