Kraków 1.05.2007r.
140 Rozdział 1956.05.25.
WSK Mielec MiG-17, Lim-5, Lim-5 P. Historia. 1956r.
Polska. Samolot myśliwski.
Ledwo opanowano sytuację polityczną kończąc krwawą wojnę w Korei, a już w połowie 50-lat, ponownie zaogniło się polityczno-militarnie w Europie. W dniu 5 maja 1955 roku, w związku z ratyfikacją układów paryskich do struktur NATO przyjęto RFN. Blok wschodni, na zwołanej konferencji w Warszawie, pod kierunkiem CCCP, powołał do życia Układ Warszawski. Jego efektem było przeorganizowanie struktur zbrojnych, a szczególnie ich zadań i podległości. Dalszym efektem było wprowadzenie nowego sprzętu. Pojawiły się śmigłowce. Ale nie tylko.
W Polsce w ramach modernizacji lotnictwa myśliwskiego kupiono w CCCP pierwszą partię 12 samolotów MiG-17 PF. Samoloty dostarczono w drugiej połowie 1955 roku. Samoloty te posiadały pokładowe celowniki radiolokacyjne, które zapewniały przechwycenie celów w każdych warunkach atmosferycznych. Na bazie tych samolotów na lotnisku w Bemowie ( Babicach ) utworzono jednostkę przechwytującą ( pościgową ) w ramach Układu Warszawskiego.
Z początkiem 1956 roku, lotnictwo myśliwskie miało 541 myśliwców, wyłącznie turboodrzutowych; MiG-15, MiG-15bis, Lim-1, Lim-2 i MiG-17 PF. W 1956 roku, otrzymaliśmy jeszcze z CCCP 4 egzemplarze MiG-17 F, z których, co najmniej jeden posłużył jako wzorzec do produkcji seryjnej w WSK PZL Mielec.
Jeszcze w 1955 roku, do CCCP udała się grupa wybranych pilotów celem przeszkolenia się na nowe samoloty MiG-17 PF. W gronie tym byli między innymi piloci; kpt. Czajka, por. R Operacz, por. S Radziejowski, por S Nyc. Szkolenie odbywało się w Lipiecki i Taganrogu. Po powrocie do kraju, na lotnisku Bemowo ( Babice ) utworzono z tych pilotów samodzielną eskadrę myśliwską. Na dowódcę wyznaczono kpt. Czajkę. Tymczasem druga grupa kilkunastu pilotów rozpoczęła szkolenie w Lipiecku, na rocznym kursie. Byli to; S Wdowczyk, H Michałowski, S Kowal, M Polech, Czesław Tanana, Garczyński, Graczyk, Kozik, Skibicki, Lewiński, Padlewski, Czajkowski, Zieleziński. W roku następnym ( 1956 roku) trzecia grupa 9 pilotów przeszła szkolenie w CCCP. Byli tam oficerowie; W Hermaszewski, A Dobrzeniecki, T Matras, S Zaniewski.
Lim-5. 1956r.
Już w 1955 roku, zapadła decyzja o podjęciu produkcji seryjnej myśliwców MiG-17 w Polsce. Sowieci początkowo wyrazili zgodę na produkcję wersji MiG-17 F, czyli bez celownika radiolokacyjnego. Na wersję z celownikiem radiolokacyjnym przyszedł czas później. Z początkiem 1956 roku, w WSK Mielec rozpoczęto przygotowania do produkcji samolotu MiG-17 F pod oznaczeniem Lim-5.
Pierwszy egzemplarz Lim-5 z numerem fabrycznym 1C 00-01 opuścił halę fabryczną w Mielcu w dniu 25 maja 1956 roku, czyli w czasie kiedy trwała jeszcze produkcja zamówionych Lim-2. Samolot należał do partii próbnej złożonej z trzech maszyn o numerach od 1C 00-01 do 1C 00-03. Maszyn zostały poddane próbom zakładowym i wojskowym. W dniu 28 listopada 1956 roku, maszyny te przekazano wojsku i przebazowano na lotnisko w Bemowie. Było to w pięć dni po dostarczeniu wojsku ostatniego egzemplarza myśliwca Lim-2. Pierwszy egzemplarz samolotu Lim-5 o numerach 1C 00-01 stał się samolotem dowódcy wojsk lotniczych. Po latach, samolot trafił do Dęblina jako pomoc naukowa.
Lotnisko w Bemowie ( Babicach ) stało się miejscem przeszkalania polskich pilotów. Kolejne samoloty trafiały z fabryki już w 1957 roku. Jeden samolot trafił do Dęblina. Także jeden egzemplarz do Instytutu Technicznego celem przeprowadzenia kolejnych badań w locie.
Wiosną 1957 roku, produkcja Lim-5 szła już pełną parą. Kolejne samoloty trafiał już do jednostek bojowych. W sumie przez cały 1957 rok, wojsko z Mielca otrzymało 73 myśliwce Lim-5. Dodając do tego wcześniej sprowadzone z CCCP 4 maszyny MiG-17 F i 12 maszyn MiG-17 PF, liczba ta wyniosła 84 sztuki. Do końca 1957 roku, z taśmy montażowej w Mielcu zjechało 222 myśliwców.
Od dnia 8 lutego 1957 roku do 19 kwietnia 1957 roku, próby przechodził pierwszy egzemplarz drugiej serii produkcyjnej 1C 02-01. Próby przeprowadzali piloci Z. Stręk, Z. Korab i M. Skowroński. Egzemplarz ten nie miał jeszcze radio-dalomierza SRD-1 M, z powodu opóźnień dostaw z CCCP. Samolot był także cięższy od wzorca sowieckiego o 130 kg, przypuszczalnie dlatego, że w Polskim samolocie uwzględniono już zmiany, których wzorzec sowiecki nie posiadał. Maszyna ta nie została przekazana wojsku tylko posłużyła jako wzorzec dla produkcji seryjnej. W marcu 1958 roku, samolot przekazano do Instytutu Lotnictwa. Na lotnisku Bemowo w Warszawie samolot przeszedł wszystkie możliwe testy. Pilotami byli mjr Antoni Parol, kpt. Józef Menet i mjr Józef Luty. Testy zakończono dopiero w grudniu 1959 roku. W późniejszym okresie, na tym egzemplarzu pod środkową częścią kadłuba zamontowano aparat AFA-39, tworząc w ten sposób samolot Lim-5 R.
Produkcję Lim-5 zakończono 30 czerwca 1960 roku, po zbudowaniu 477 egzemplarzy, z czego 120 myśliwców z 6, 7, 8 i 9 serii dostarczono do NRD. Łącznie serii produkcyjnych było 19. Ostatni wyprodukowany samolot w dniu 30 czerwca 1960 roku, Lim-5 nosi oznaczenie 1C 19-14. Zasadnicza produkcja trwała 44 miesiące, a średnie tempo produkcji wyniosło 11 maszyn na miesiąc. Należy podkreślić dobre opanowanie produkcji samolotu przez fabrykę i wysoki poziom wykonania wszystkich egzemplarzy.
Dostarczenie do jednostek nowych samolotów spowodowało rotację maszyn. MiG-15, MiG-15bis, Lim-1 i Lim-2 stopniowo przesuwano do lotnictwa szturmowego. Trwało to stopniowo od 1957 roku do 1960 roku. Ostatnie dwa pułki szturmowe z Mirosławca i Inowrocławia otrzymały samoloty odrzutowe właśnie w 1960 roku. Był to koniec ery samolotów tłokowych w lotnictwie szturmowym.
Lim-5 P. 1959r.
Samoloty MiG-17 PF sprowadzone do Polski należały do wczesnej serii produkcyjnej. Były wyposażone w stację radiolokacyjną Izumrud RP-1. Do produkcji seryjnej wybrano jednak wzór z późniejszej serii produkcyjnej ze stacją radiolokacyjną RP-5.
Na początku 1959 roku, zakłady w Mielcu uruchomiły produkcję licencyjną samolotów MiG-17 PF, pod oznaczeniem Lim-5 P. Pierwszy egzemplarz o numerze fabrycznym 1D-01-01, opuścił zakład w dniu 18 stycznia 1959 roku. Po oblocie skierowano samolot do Modlina. W okresie 1959-1960 zbudowano w 6 seriach produkcyjnych 129 samolotów. 40 egzemplarzy z nich wysłano do NRD. Ostatni egzemplarz 1D 06-41 powstał w dniu 29 grudnia 1960 roku. Zasadnicza produkcja trwała 24 miesiące, a średnie tempo produkcji wyniosło 6 maszyn na miesiąc.
Służba samolotów MiG-17 PF. 1955r.
Jak wspomniano wyżej, 12 samolotów MiG-17 PF trafiło do Polski w drugiej połowie 1955 roku, na lotnisko w Bemowie. Na ich bazie utworzono Samodzielną Eskadrę Pościgową podległą bezpośrednio dowództwu Układu Warszawskiego. Eskadra etatowo funkcjonowała przy 1. PLM, który w tym czasie dysponował już myśliwcami typu Lim-2.
Już w 1956 roku, rozpoczęto przebazowanie 1. PLM i Samodzielnej Eskadry na nowe lotnisko w Janowie koło Mińska Mazowieckiego.
Zastosowanie samolotów Lim-5.
Około 357 samolotów Lim-5 trafiło na uzbrojenie Polskich pułków myśliwskich do końca 1960 roku. Samolot ten stał się podstawowym myśliwcem broniącym Polskiego Nieba, ale dziennym. Brak celownika radiolokacyjnego powodował, że nie był myśliwcem pierwszorzutowym. Tę rolę pełniło 12 samolotów MiG-17 PF służących w Samodzielnej Eskadrze Lotniczej przyległej do 1. PLM. W tym samym czasie, na nasze uzbrojenie wprowadzono już radarowe MiG-19 P i radarowo-rakietowe MiG-19 PM. Konieczność wprowadzenie na uzbrojenie większej ilości samolotów radarowych ( wyposażonych w celowniki radiolokacyjne ) była nieuchronna. Do dnia dzisiejszego, nie znamy kulisów podjęcia produkcji celowników radiolokacyjnych w Polsce.
Nie ulega wątpliwości, że rozwinięte lotnictwo myśliwskie, z końcem 50-lat, przerastało możliwości naszej gospodarki, a przede wszystkim poziom życia obywateli. Odnosi się wrażenie, że nasi przywódcy zdając sobie z tego sprawę zahamowywali naciski Moskwy na stały wzrost ilościowy i jakościowy naszej armii. Domyślamy się, że podjęcie produkcji myśliwca radarowego Lim-5 P ( MiG-17 PF ) było takim rozwiązaniem. Przecież zdawaliśmy sobie sprawę, że era samolotów naddźwiękowych już nadeszła. Wyposażenie naszego lotnictwa w około 89 samolotów Lim-5 P było bez wątpienia kompromisem, pozwalającym odsunąć kolejne kosztowne zakupy nowocześniejszych samolotów w CCCP. Według dostępnych informacji samoloty typu Lim-5 P przydzielano do eskadr dysponujących myśliwcami Lim-5. Pilotami tych maszyn zostawali zwykle dowódcy eskadr i kluczy.
Opracował Karol Placha Hetman