Kraków 2025-01-03
Consolidated B-24 Liberator.
Consolidated B-24 Liberator to jest amerykański, ciężki, czterosilnikowy samolot bombowy z okresu drugiej wojny światowej, którą rozpoczęli germańcy razem ze swoimi braćmi moskalami. Producentem samolotu była firma Consolidated Aircraft Corporation. Prototyp samolotu pierwszy lot wykonał w dniu 29 grudnia 1939 roku. Produkcja trwała w okresie 1940-1945. Wyprodukowano 18 482 egzemplarze. Załoga samolotu składała się z 7-10 lotników, w zależności od wersji. Samoloty Consolidated B-24 Liberator były eksploatowane przez takie kraje jak: USA, UK, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Związek Południowej Afryki, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie.
Liberator w języku angielskim znaczy wyzwoliciel. Samolot był wykorzystywany jako; bombowiec, zwalczał okręty nawodne i podwodne, wykonywał misje patrolowe oraz zadania specjalne. Wśród samolotów bombowych Liberator został zbudowany w największej licznie. Zbudowano 18 482 egzemplarze, co stawia go na pierwszym miejscu samolotów jednego typu, wyprodukowanych w czasie drugiej wojny światowej. Produkcja była prowadzona aż w czterech fabrykach. Samolot produkowany był w licznych odmianach i wersjach. Była między innymi wersja przeznaczona do transportu VIP.
W styczniu 1939 roku, firma Consolidated Aircraft Corporation przedłożyła amerykańskiemu lotnictwu morskiemu USAAC wstępny projekt nowego czterosilnikowego bombowca. Według opinii konstruktorów, samolot miał przewyższać osiągami konkurenta; samolot Boeing B-17. W lutym 1939 roku, dowództwo USAAC ogłosiło specyfikację (Specification C-212) na nowy, czterosilnikowy ciężki bombowiec, charakteryzujący się zasięgiem na poziomie 4 850 kilometrów, pułapem 10 600 metrów, maksymalną prędkością 480 km/h i zdolnością do przenoszenia 4 000 kg bomb. Po dwóch tygodniach, firma Consolidated Aircraft Corporation, przedstawiła wstępny projekt; Model 32. Przewagą wytwórni był nowo zaprojektowany nowy płata; tak zwany płat Davisa. Zaprojektowane przez Davisa skrzydło miało duże wydłużenie, zwężające się ku końcu i ma małą cięciwę. Dodatkowo skrzydło mieściło duże zbiorniki paliwa. Nowy płat został przetestowany na samolocie Model 31, znany jako łódź latająca Consolidated XP4Y Corregidor. Na krawędzi spływu skrzydeł zainstalowano klapy Fowlera, a na krawędzi natarcia sloty.
Ciekawym rozwiązaniem były zwijane rolety do zamykania komór bombowych. W kadłubie zamontowano dwie takie komory. Do napędu wykorzystano cztery, chłodzone powietrzem czternastocylindrowe silniki gwiazdowe, z dwustopniową sprężarką Pratt & Whitney R-1830-33, o mocy 4 x 1 200 KM. Podwójne usterzenie samolotu przejęto bezpośrednio z Modelu 31. Podwozie bombowca jest chowane, trójzespołowe, z przednim podparciem. Przednia, pojedyncza goleń do wnęki w kadłubie, a podwozie główne, również pojedyncze golenie, do wnęk w skrzydłach pomiędzy silnikami.
W dniu 30 marca 1939 roku, wytwórnia podpisała z USAAC kontrakt na budowę prototypu, który oznaczono XB-24. Samolot otrzymał numer seryjny 39-680. W dniu 26 grudnia 1939 roku, gotowy XB-24 wykonał rollout w zakładach w San Diego. W dniu 29 grudnia 1939 roku, samolot wykonał pierwszy lot. Podczas testów okazało się, że B-24 Liberator, z takim samym ładunkiem bomb, ma zasięg większy o 320 km, od B-17.
Samolotów B-24 Liberator używano na wszystkich frontach i teatrach operacyjnych drugiej wojny światowej. Maszyny brały udział we wszystkich ważnych akcjach, jak bombardowania germańców lub rumuńskich pól naftowych i rafinerii w Ploeszti.
W czasie drugiej wojny światowej na samolotach Consolidated B-24 Liberator latali także Polscy lotnicy. Brali oni udział w transportowaniu żołnierzy Cichociemnych do okupowanego kraju i w zrzutach zaopatrzenia w czasie Powstania Warszawskiego. Loty ze zrzutami do Polski trwały 47 miesięcy, od nocy 15/16 lutego 1941 roku, do nocy 28/29 grudnia 1944 roku. W lotach wzięło udział 966 samolotów, z których 512 doleciało do Polski. Przerzucono do Polski 345 spadochroniarzy Cichociemnych. W zasobnikach i paczkach zrzucono łącznie 590 000 kg zaopatrzenia; broń, amunicja, lekarstwa, 35 milionów $US, 20 milionów marek germańskich, 41 milionów okupacyjnych złotych polskich. Było to niewiele, jak na potrzeby walczącego, od 1 września 1939 roku, Polskiego Narodu, ale ogromnie wzrastało morale Polskich żołnierzy i ludności cywilnej. Załogi samolotów poniosły ogromne straty. W okresie Powstania Warszawskiego utracono około 30 % załóg samolotów. Cmentarz lotników alianckich w Krakowie znajduje się przy ulicy Prandoty. Chwała Bohaterom!
Mimo początkowej zgody, moskale nie zezwolili na korzystanie z lotnisk sowieckich dla wsparcia Armii Krajowej. W sierpniu 1944 roku, Lotnisko Radawiec miało być wykorzystane w lotach wahadłowych z pomocą dla Powstania Warszawskiego. Dyktator Stalin początkowo wyraził zgodę, dlatego na lotnisko dostarczono specjalne metalowe siatki, które zwiększały nośność pola wzlotów i samoloty nie zapadały się w grunt. Loty miały wyglądać następująco; Samoloty z możliwie dużym ładunkiem miały przylatywać z Włoch. Po zrzucie wsparcia dla Armii Krajowej nad Warszawą, samoloty miały lądować w Radawcu, dla uzupełnienia paliwa i następnie lot powrotny do Włoch. W tym czasie, Radawiec był już pod kontrolą sowiecką. Jednak dyktator Stalin cofnął swoją zgodę.
Od maja 2006 roku, w Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie jest model samolotu Consolidated B-24 Liberator, w skali 1:1. Jest to jedyna taka makieta na świecie. W odtworzonym samolocie wykorzystano fragmenty samolotu zestrzelonego przez germańskie myśliwce w okolicach Bochni, miejscowość Nieszkowice Wielkie, w czasie lotu powrotnego, po zrzuceniu zasobników dla Powstania Warszawskiego
Dane T-T samolotu Consolidated B-24 Liberator: Zespół napędowy złożony z 4 silników Pratt & Whitney R-1830, o mocy 4 x 1 200 KM (4 x 900 kW). Rozpiętość 33,50 m. Długość 20,60 m. Wysokość 5,50 m. Powierzchnia nośna 97,4 m2. Masa własna. 16 590 kg. Masa startowa 29 500 kg. Prędkość maksymalna 470 km/h. Prędkość wznoszenia 5,2 m/s. Pułap operacyjny 8 500 m. Zasięg 4 000 km.
Opracował Karol Placha Hetman