Rzepin 2022-05-26
Lotnisko koło Rzepina i stacja kolejowa w Rzepinie.
Miasto Rzepin.
Rzepin to niewielkie miast w województwie Lubuskim, w powiecie Słubickim. Miasto jest siedzibą gminy miejsko – wiejskiej Rzepin. Współrzędne geograficzne: 52.346N 14.832E. Elewacja 50 m nad poziomem morza. Rzepin w 2017 roku, miał 6 590 mieszkańców. Rzepin otrzymał prawo lokacji w 1329 roku.
Gród powstał w X wieku, na szlaku handlowym wschód – zachód. Było tu dogodne miejsce do przekroczenia rzeczki Ilanka i jej podmokłych terenów. Na podgrodziu powstały zakłady rzemieślnicze. W X i XI wieku tereny te należały do Piastów, a w XIII wieku, do książąt śląskich. Następnie przekazane zostały margrabiom brandenburskim. Gród był dobrze ufortyfikowany ziemno – drewnianymi wałami. Była także fosa. Dodatkowo podmokłe tereny sprzyjały obronie. Okoliczne lasy dostarczały budulca i zwierzyny łownej. Gród miał dwie, a potem trzy bramy. Podgrodzie przekształciło się w centrum handlu. Niemal od samego początku, gród miał przywilej ważenia piwa, prawo rybołówstwa i polowań na zwierzynę łowną. W średniowieczu, losy Rzepina były bardzo zmienne. Miasto było kilkakrotnie sprzedawane, a nawet konfiskowane.
Pierwszy kościół katolicki zbudowano w XIII wieku, który jest obecnie najstarszym zabytkiem Rzepina. W okresie reformacji parafia została zajęta przez luteran. W 1860 roku, kościół został przebudowany, a w 1879 roku, nadano mu wezwanie św. Katarzyny. Kościół jest kamienno – ceglany i na murach widoczne są etapy jego rozbudowy. Do 1945 roku, kościół był zborem protestanckim. W Rzepinie katolików było około 500 osób. W 1934 roku, na zachodnim krańcu miasta, katolicy wybudowali dla siebie, kościół katolicki poświęcony Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. W 1945 roku, po osiedleniu się tutaj ludności polskiej, Państwowy Zarząd Tymczasowy przekazał w dniu 29 października 1945 roku, kościół św. Katarzyny parafii rzymsko – katolickiej w Rzepinie. W efekcie, kościół NSPJ służył jako kaplica pogrzebowa. Ta świątynia została rozbudowana w okresie 1985 – 1995. W dniu jego konsekracji dokonano zamiany tytułów obu kościołów rzepińskich. Wskutek tego kościół filialny stał się parafialnym.
W XVIII wieku, po jednym z pożarów, miasto Rzepin zaprojektowano na nowo, na planie prostokąta o wymiarach około 300 x 400 m. Ulice poprowadzono na planie kratki. Wytyczono nowy centralny rynek. Nakazano budowę wyłącznie murowanych domów.
Już w XVIII wieku, zasypano fosę i założono na nich ogrody, warzywniki i klomby kwietne. Tak powstał zielony pierścień na około miasta. W XIX wieku, w Rzepinie zaczęły powstawać pierwsze małe zakłady produkcyjne, które dały zatrudnienie tutejszej ludności. Rozwinęły się: browar, masarnie, piekarnie, zakład obuwniczy, zakład sukienniczy i szwalnia. W 1881 roku, zbudowano pierwszy szpital.
Rzepina nie ominęły wojny. Szczególnie zniszczenia miasto doznało podczas wojny trzydziestoletniej i siedmioletniej. Były także zarazy, epidemie i pożary. Rzepin, w 1910 roku, liczył 4 530 mieszkańców, a w 1939 roku, 6 444 mieszkańców. W czasie drugiej wojny światowej miasto Rzepin nie było silnie zniszczone. Zwłaszcza w dobrym stanie zachowało się Stare Miasto. Sowieci miasto zdobyli w dniu 2 lutego 1945 roku. Następnego dnia przez Rzepin przechodziła ludność germańska, która udawała się w kierunku Berlina. Żołdacy sowieccy mężczyzn zastrzelili, a kobiety zgwałcili i zabili. Prawdopodobnie w lipcu 1945 roku, moskale przekazali miasto administracji polskiej.
Bita droga do Frankfurtu nad Odrą, która na początku XIX wieku, była motorem rozwoju Rzepina, w drugiej połowie XX wieku, stała się uciążliwa dla miasta. W 1976 roku, wybudowano obwodnicę miasta. W dniu 1 grudnia 2011 roku, otwarto część autostardy A2 na odcinku Nowy Tomyśl – Świecko, o długości 106 km. Do dnia 21 maja 2012 roku, odcinek ten był bezpłatny. Autostrada jeszcze bardziej ułatwiła dojazd i wyjazd z Rzepina, ale jednocześnie miasto zaczęli omijać podróżni i turyści.
Lotnisko Rzepin – Jaworki.
Współrzędne geograficzne: 52.323N 14.812E. Elewacja 150 ft. Radio 124,5. Nr ewid.ULC 181.
Nie jest znana data powstania lądowiska Rzepin – Jaworki. Lądowisko jest umieszczone wśród lasów, w kierunku południowym od miasta. W 70-latach XX wieku, lądowisko zostało wyznaczone jako lotnisko dla samolotów pożarniczych. W okresie letnim, zwłaszcza podczas okresów suszy, bazują tutaj samoloty przeznaczone do walki z pożarami. Zwykle są to samoloty PZL M-18 Dromader.
W pobliżu lądowiska, od wschodu, przebiega droga wojewódzka Nr 134, ulica Mickiewicza. Od północy przebiega autostrada A2 „Autostrada Wolności” oraz linia kolejowa (obwodnica kolejowa Rzepina). Lądowisko Rzepin – Jaworki ma jedną drogę startową RWY, o nawierzchni gruntowej (trawa). Wymiary 900 m x 50 m. RWY umieszczona jest na kierunku 039/219. Właścicielem lądowiska są Lasy Państwowe i Nadleśnictwo Rzepin. Właściciel lądowiska nie przyjmuje tutaj samolotów prywatnych. W 2022 roku na lądowisku wybudowano nowy budynek obsługi lotniska.
Węzeł kolejowy Rzepin.
Z początkiem XIX wieku, przez miasto Rzepin poprowadzono bitą drogę z Berlina przez Frankfurt nad Odra do Poznania. Od połowy XIX wieku, rozpoczęto już realizacje planów kolejowych. W 1869 roku, zbudowano linię kolejową Frankfurt nad Odrą – Rzepin – Poznań. Kolei przyniosła miastu dynamiczny rozwój, tym bardziej, że szybko powstał tutaj węzeł kolejowy. Ponieważ stację kolejową umieszczono na zachód od miasta, dlatego miasto zaczęło się przybliżać do stacji. Powstawały tutaj mieszkania dla rodzin kolejarskich, tanie hotele dla podróżnych, magazyny i składy towarów, restauracje i karczmy.
Już 1874 roku, Rzepin stał się węzłem kolejowym, dzięki budowie linii od Wrocławia (Nadodrzanka), przedłużonej w 1875 roku, na północ do Kostrzyna nad Odrą. W 1890 roku, zbudowano linię kolejową Rzepin – Ośno Lubuskie – Sulęcin – Międzyrzecz.
W 1926 roku, dokonano parcelacji nowych terenów na północ od miasta. Obecnie między ulicą Juliusza Słowackiego i wzdłuż toru kolejowego do miejscowości Międzyrzecz. Tutaj swoje domki wybudowali głównie kolejarze.
Stacja kolejowa w Rzepinie jest pierwszą dużą stacją kolejową na terenie Polski z kierunku zachodniego, na bardzo ważnym szlaku kolejowym E20 (linia kolejowa Nr 3). Dlatego powstał tu Urząd Celny, który był dużą placówką w Polsce, a w 2004 roku, po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zmieniony na Izbę Celną.
Po drugiej wojnie światowej nastąpiła również rozbudowa węzła kolejowego. Rozbudowa linii z Wrocławia do Szczecina i przekształcenie jej po wybudowaniu elektrowni „Dolna Odra” w Nadodrzańską Magistralę Węglową. Ta sytuacja spowodowała wzrost znaczenia rzepińskiego węzła kolejowego.
W 1984 roku, na magistrali wybudowano obwodnicę kolejową miasta Rzepin, żeby odciążyć stację od przewozów towarowych, głównie węgla kamiennego.
Stacja kolejowa w Rzepinie została otwarta w dniu 26 czerwca 1870 roku. W swojej historii stacja miała nazwę Reppen (1870–1945), następnie Rypin Lubuski (1945-1946), a od 1946 roku, Rzepin. Współrzędne geograficzne: 52.349N 14.815E. W 2019 roku, stacja Rzepin obsłużyła około 950 pasażerów. Stacja Rzepin umieszczona jest na kierunku wschód – zachód. Wschodnia część jest stacją osobową, a zachodnia jest stacją towarową.
Linie kolejowe:
Linia kolejowa Nr 3 Warszawa Zachodnia – Kunowice jest fragmentem szlaku E20. Linia jest dwutorowa, zelektryfikowana. Linia Nr 3 ma długość 475,583 km. Prędkość maksymalna odcinkami wynosi do 160 km/h.
Linia kolejowa Nr 364 Rzepin – Wierzbno jest linią jednotorową, o długości 88,992 km. Ruch osobowy na tej linii wstrzymano w 1995 roku. Ruch osobowy na trasie Rzepin – Międzyrzecz, wznowiono w dniu 9 grudnia 2007 roku. Trasę obsługiwały autobusy szynowe. Ruch ten zawieszano i przywracano kilkukrotnie. Ostanie zamknięcie ruchu nastąpiło w dniu 15 grudnia 2013 roku. Obecnie szlak obsługuje tylko pociągi towarowe.
Linia kolejowa Nr 821 Rzepin – Jerzmanice Lubuskie to fragment oryginalnej „Nadodrzanki”, w kierunku Wrocławia. Linia jest jednotorowa i zelektryfikowana. Drugim fragmentem jest linia Nr 822 Rzepin – Drzeńsko posterunek odgałęźny, w kierunku Szczecina. Linia także jest jednotorowa i zelektryfikowana. Linia przechodzi wiaduktem nad szlakiem Nr 3. Dzięki temu szlaki są bezkolizyjne. W XIX wieku, układ torowy był prostszy i szlak od strony Szczecina dochodził do stacji Rzepin od strony północnej.
Ze stacji Rzepin było i jest kilka bocznic do lokalnych fabryk i zakładów pracy. Istnieje bocznica do zakładu PKP Energetyka SA Zakład Zachodni. Kolejna bocznica prowadzi do fabryki mebli Steinpol. Z bocznic korzysta także firma SKAT Transport.
Opis zdjęcia: Rzepin. Widok w kierunku południowym. Pociąg z kontenerami jedzie po linii kolejowej Nr 3. Z prawej strony, na nasypie linia kolejowa obwodnicy Rzepina.
Perony stacji Rzepin.
Stacja osobowa ma pięć peronów. Peron 1 i 2 są przy szlaku wschód – zachód, linia kolejowa Nr 3 (E20), z północnej strony dworca. Peron 1 i 2 zostały wyremontowane w okresie 2011 – 2015. Peron 1 znajduje się przy budynku dworcowym i jest jednokrawędziowy. Peron 1 ma długość 400 m, co zapewnia obsługę najdłuższych składów osobowych w Polsce. Z zachodniej strony peronu jest żeberko dla postoju lokomotyw. Peron 2 jest wyspowy, dwukrawędziowy. Krawędź południowa ma długość 400 m, ale północna ma długość tylko 200 m, bo jest dostosowany do obsługi pociągów regionalnych. Dojście do Peronu 2 zapewnia przejście podziemne.
Peron 3 (2A) w wyniku modernizacji stacji przestał być eksploatowany. Peron ten był przypisany do linii kolejowej Nr 364 Wierzbno – Międzyrzecz – Rzepin. Peron 3 (2A) znajduje się w północnej części stacji towarowej. Był to peron dwukrawędziowy o długości około 400 m. Pozostawiono latarnie oświetleniowe i nawierzchnię zrobioną z płytek chodnikowych, które stopniowo zarastają mchem i trawą. Dojście do Peronu 3 (2A) było z Peronów 1 i 2 przez torowisko.
Peron 4 i 5 są umieszczone z południowej strony dworca przy tak zwanej linii „Nadodrzanka”. Perony zostały wyremontowane w okresie 2017 – 2019. Wymieniono odcinkami podtorza, podkłady i szyny. Wymieniono sygnalizację świetlną sterowania ruchem kolejowym. Zmieniono ich nawierzchnię. Zamontowano nowe ławki, wiaty, oświetlenie, nagłośnienie, tablice informacyjne i elementy małej architektury. Perony przystosowano do obsługi osób niepełnosprawnych. Ponieważ Peron 5 nie ma przejścia podziemnego, dlatego dojście do peronu jest na poziomie torów. Przejście to zostało zabezpieczone automatycznymi szlabanami na czas przejazdu pociągu. Nad bezpieczeństwem czuwa również nowoczesny system monitoringu. Peron 4 jest jednokrawędziowy i przylega do budynku dworca. Peron 4 ma długość tylko 140 m i jest przeznaczony do obsługi pociągów regionalnych. Przy Peronie 4 jest żeberko dla postoju lokomotyw. Peron 5 wyspowy ma długość 400 m i jest przeznaczony dla obsługi pociągów dalekobieżnych relacji Wrocław – Szczecin. Na południe od Peronu 5 jest rampa towarowa.
Mimo przeznaczenia poszczególnych peronów dla konkretnych szlaków, jest możliwość przejazdu pociągów w innych kierunkach, albo przed peronami albo za peronami.
W południowej części stacji Rzepin jest jeszcze jeden peron dwukrawędziowy, nieprzejezdny. Obecnie (2022 rok) były peron jest własnością prywatnej firmy. Wiata nad peronem została wyremontowana i ma nowy dach. Peron miał długość 300 m. Możliwe, że peron miał być początkiem nowego szlaku kolejowego w kierunku miejscowości Cybianka. Jest tutaj także zakład wulkanizacyjny.
Infrastruktura stacji Rzepin.
Lokomotywownia powstała około 1880 roku, w jej skład weszła wachlarzowa szopa, wieża wodna, urządzenia do nawęglania parowozów i budynki techniczne. Wieża wodna jest w złym stanie technicznym i nie ma już dachu. Szopa od 90-lat XX wieku, była nieużywana, ale od około 2010 roku, ponownie służy obsłudze lokomotyw prywatnych przewoźników kolejowych. Na terenie stacji jest Sekcja Przewozów Pasażerskich, a dokładnie Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Oddział Lubuski w Zielonej Górze. Na stacji Rzepin jest posterunek SOK. Do grudnia 2007 roku, na stacji w Rzepinie było przejście graniczne Rzepin – Frankfurt nad Odrą.
W 2019 roku, władze miasta rozpoczęły porządkowanie terenów w pobliżu stacji kolejowej. Wyremontowano ulice i chodniki. Zamontowano kanalizację burzową. Przed dworcem zbudowano rondo oraz parkingi dla 46 samochodów osobowych. Zamontowano elementy małej architektury oraz stanowiska dla rowerów. Zamontowano nowe oświetlanie uliczne. Prace o wartości około 1 800 tysięcy złotych i ukończono w czerwcu 2020 roku.
Na stacji jest zabytek techniki w postaci polskiej lokomotywy parowej Ty51-37. Parowozy Ty51 był produkowane w zakładach HCP w okresie 1953 – 1958. Parowóz był najcięższym polskim parowozem. Parowóz jest symbolem stacji Rzepin od 1991 rok.
Dworzec Rzepin.
Dworzec w Rzepinie to jeden z ośmiu obiektów w województwie lubuskim objętych programem inwestycji dworcowych w okresie 2016 – 2023. Z początkiem 2022 roku, rozpoczęto remont budynku dworca na stacji Rzepin. Prace finansowało miasto i PKP PLK. Prace były wykonywane pod nadzorem konserwatora zabytków. Całkowicie zmodernizowano wnętrze budynku. Powstały nowe kasy biletowe, poczekalnia, klatka schodowa z windą, nowe toalety, bar itp. W wnętrzu dworca zamontowano nowe ławki, gabloty na rozkład jazdy, elektroniczne tablice przyjazdów i odjazdów pociągów oraz nowy system informacji głosowej. Wszystko przystosowane jest dla osób niepełnosprawnych. W budynku są windy, ścieżki prowadzące dla osób niewidomych i niedowidzących, mapy z planem dotykowym dworca oraz oznakowanie w alfabecie Braille’a. Wymieniono okna i drzwi. Remont przeszedł dach i zewnętrze elewacje. Wyremontowano świetlik w dachu. Ściany zewnętrzne są obecnie ceglane, tak jak wyglądały w dniu otwarcia. W planie jest założenie muzeum PKP. Wyremontowano 18 świetlików w zadaszeniach na około budynku dworca. Zadaszenia te są wsparte na żeliwnych ozdobnych słupach. Dworzec otrzymał nową instalację elektryczną i nowe oświetlenie. Na stacji jest system bezpieczeństwa i monitoringu. Koszt przebudowy dworca w Rzepinie to 12,6 mln złotych brutto. Wykonawcą robót budowlanych jest LK Inwest z Wrocławia, a dokumentację projektową przygotowała pracownia architektoniczna PAS Projekt z Nadarzyna.
Stacja towarowa Rzepin.
Stacja towarowa ma 22 tory. Stacja razem z głowicami ma długość 875 m i mieści pociągi towarowe o długości nawet 625 m, czyli 42 typowe wagony towarowe. W Rzepinie jest baza kontenerowa. Tutaj są przeładowywane kontenery z pociągów na samochody i na odwrót.
Elektryfikacja węzła w Rzepinie została ukończona w 1988 roku, ale nie zelektryfikowano linii kolejowej Nr 364 Rzepin – Wierzbno. Do niedawna na stacji w Rzepinie były cztery nastawnie: RzA, RzB, RzB11, RzB12. Jeszcze do 1991 roku, na stacji były semafory kształtowe. Pierwszą zmodernizowano nastawnię RzA. Z początkiem XXI wieku, stopniowo wprowadzano system komputerowy.
Tabor osobowy w województwie lubuskim.
Nie ma problemu na trasach zelektryfikowanych. Na nich kursują EZT, których w Polsce nie brakuje.
Dużo gorzej jest na liniach niezelektryfikowanych. Tutaj są użytkowane szynobusy i SZT: SA105, SA133, SA 139, SA140. Tych pociągów jest niewiele. W dodatku obowiązkowe przeglądy utrudniały utrzymanie siatki połączeń. Trzeba pamiętać, że pociągi te kursowały na szlakach trudnych technicznie. Mało jest na nich prostych odcinków torów. Dlatego zestawy kołowe zużywają się szybciej. Poza tym, pociągi często przejeżdżają przez przejazdy drogowo – kolejowe, gdzie nierzadko można spotkań nieuważnych kierowców samochodów. W efekcie dochodzi do wypadków i uszkodzeń pociągów. W rezultacie pociągi trafiają do napraw, które trwają długo. Wynika to z braku części zamiennych w magazynach. Ponieważ czoła wszystkich nowych pociągów są wykonane z kompozytów należy je zamówić.
Opracował Karol Placha Hetman