Tomaszowice 2023-04-01
WSK PZL Świdnik Mi-2 SP-ZXU.
Historia Mi-2.
Śmigłowiec Mil Mi-2 to jeden z najbardziej rozpoznawalnych śmigłowców na świecie. W kodzie NATO Mi-2 otrzymał nazwę Hoplite. (Hoplite jest to ciężkozbrojny żołnierz piechoty w starożytnej Grecji od VII do IV wieku pne). Śmigłowiec otrzymał także kilka gwarowych nazw, w tym najpopularniejszą „Czajnik”. Został zaprojektowany w CCCP w biurze Michaiła Mila. Śmigłowiec okazał się udany i zapadła decyzja o jego produkcji seryjnej. Jednak gospodarka CCCP była niewydolna, a zakłady zbrojeniowe obciążone pilniejszą produkcją. Dlatego podjęto decyzję o ulokowaniu produkcji śmigłowca Mi-2 w WSK PZL Świdnik. Decyzji sprzyjało doświadczenie Świdnika zdobyte przy produkcji śmigłowców SM-1 i SM-2. Była także inna korzyść dla komunistów; Można było znacznie ograniczyć Polskie prace badawczo-rozwojowe nad rodzimymi konstrukcjami. W efekcie; każdy Mi-2 został zbudowany w Świdniku. W 1963 roku, zapadły ostateczne decyzje i zakupiono licencję śmigłowca Mi-2. Sowieci nie zgodzili się na nadanie maszynie nazwy SM-3, którą w Polsce dla niej przewidziano.
W 1964 roku, w WSK PZL Świdnik rozpoczęto produkcję śmigłowców Mi-2 z części dostarczonych z CCCP. W 1965 roku, z taśmy produkcyjnej zjechał pierwszy całkowicie Polski Mi-2. Ogółem zbudowano około 5 400 sztuk śmigłowców Mi-2 w różnych odmianach. Pierwotnie śmigłowiec został zaprojektowany jako maszyna do zadań cywilnych. Lecz w Świdniku opracowano kilkanaście wariantów dla wojska i to one głównie były produkowane i trafiały na uzbrojenie Wojska Polskiego i innych krajów. Mimo, że konstrukcja Mi-2 jest już przestarzała to nadal (2022 roku) znajduje się on w służbach wojskowych i cywilnych wielu krajów.
Przyczynkiem do powstania nowego śmigłowca było opracowanie nowego silnika turbinowego o oznaczeniu GTD-350. Śmigłowiec Mi-2 nie był pierwszym śmigłowcem w CCCP z tego typu napędem. Pierwszym był Mil Mi-6, jeden z największych śmigłowców świata. Wbrew powszechnej opinii, śmigłowiec Mi-2 nie był projektowany jako lekki śmigłowiec. Przecież miał zabrać na pokład do 9 osób. Lekkim śmigłowcem w tym czasie był Mil Mi-1, dla 3-4 osób, produkowany w Polsce do 1965 roku, a w CCCP do 1970 roku. To że po pewnym czasie Mi-2 wyparła z użytkowania Mi-1, było wynikiem jego zalet eksploatacyjnych. W dodatku jego dwusilnikowy napęd znacznie podnosił bezpieczeństwo podczas lotu. Opracowanie śmigłowca Mil Mi-2 było bardziej eksperymentem niż konkretnym celem. Dlatego, że śmigłowce z napędem turbinowym były dużą nowością i wszystkie firmy budujące tego typu statki powietrzne podjęły prace w tym kierunku.
Prace nad Mil Mi-2 podjęto w 1959 roku. W styczniu 1961 roku zatwierdzono makietę śmigłowca. W lutym 1961 roku, gotowa była dokumentacja do budowy prototypu. Pierwszy lot prototypu odbył się w dniu 22 września 1961 roku.
Jedną z pierwszych wersji prototypowych Mi-2 była wersja rolnicza. Jej próby przeprowadzono w jednym z kołchozów niedaleko Moskwy w 1962 roku. Śmigłowiec otrzymał instalacje do opylania nawozami. W wrześniu 1962 roku, śmigłowiec ten zademonstrowano władzom partyjno-rządowym CCCP. W maju 1963 roku, jeden z prototypów ustanowił światowy rekord prędkość na trasie zamkniętej 100 km, ustanawiając wynik 253,800 km/h.
Do Polski, do WSK PZL Świdnik trafiła dokumentacja prototypowa. Trzeba było przetłumaczyć ją na Język Polski i wykonać całą dokumentację produkcyjną. Należało wykonać całe oprzyrządowanie, stanowiska montażowe, stanowiska kontrolno-pomiarowe. Po zbudowaniu prototypów należało wykonać ich próby zakładowe statyczne i w locie. Ten sam zakres pracy był wykonany w WSK PZL Rzeszów w stosunku do silników GTD-350 i przekładni głównej.
W dniu 26 sierpnia 1965 roku, oblatano pierwszy śmigłowiec Mi-2 zbudowany w Świdniku z części dostarczonych z CCCP. Załogę stanowili piloci radzieccy Rafail Karapatian i Biełusow.
W dniu 4 listopada 1965 roku, oblatano pierwszy egzemplarz wyprodukowany całkowicie w Świdniku (nr ser. 520001). Załogę stanowili: pilot doświadczalny mgr inż. Wiesław Mercik, mgr inż. Kazimierz Moskowicz i Henryk Jaworski.
Produkcja seryjna śmigłowców Mi-2 trwała od 1964 roku do 1991 roku, a po przerwie krótko w 2005 roku.
Mimo że w XXI wieku jest to już konstrukcja przestarzała, a możliwości jej modernizacji niewielkie, w sowieckich zakładach Rostwiertoł opracowano zmodernizowaną wersję Mi-2 A. Modernizacja obejmuje wymianę silników oraz awioniki. Podobne prace przeprowadzono w ukraińskich zakładach lotniczych w Winnicy. Opracowano tam śmigłowiec Mi-2 MSB2 wyposażony w nowsze silniki, nowy reduktor, awionikę i nieco przebudowanym kadłubem.
Śmigłowiec PZL Mi-2 nr 515832108 rejestracja SP-ZXU.
Śmigłowiec został wyprodukowany w WSK Świdnik w 1979 roku. Nr seryjny 515832108. Śmigłowiec został dostarczony do Zespołu Lotnictwa Sanitarnego w Krakowie (Lotnisko Balice) i otrzymał rejestrację SP-ZXU. Śmigłowiec był pomalowany na biało-granatowo-czerwono, typowo dla lotnictwa sanitarnego w 80-latach XX wieku. Śmigłowiec przekazano w zamian za utracony inny śmigłowiec podczas akcji ratunkowej w Dolinie Pięciu Stawów.
W 1997 roku, śmigłowiec przeszedł generalny remont. Maszyna otrzymała nowe wyposażenie medyczne (reanimacyjne) oraz został pomalowany w nowy wzór malowania; biało-czerwono, z elementami granatowymi. Był to nowy wzór malowania śmigłowców ratowniczych w Polsce. Śmigłowiec brał udział w dyżurach Lotniczego Zespołu Reanimacyjnego.
W dniu 29 października 2003 roku, śmigłowiec brał udział w akcji ratunkowej w Mogilanach koło Krakowa. Śmigłowiec podczas startu z przygodnego terenu, doszło do niewielkiego uszkodzenia belki ogonowej, o drzewka samosiejki, które zostały ścięte śmigłem ogonowym.
W 2000 roku, po reformie systemu ratownictwa w Polsce, śmigłowiec przekazano do Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Wówczas śmigłowiec został zmodernizowany do wersji PZL Mi-2 Plus. Śmigłowiec został pomalowany w barwy: żółte-czerwone i elementy w kolorze granatowym. Śmigłowiec był wykorzystywany w akcjach ratowniczych w Tatrach i na autostradzie A4 Kraków – Katowice. Był także eksploatowany w Białymstoku (EPBK), w Bydgoszczy (EPBY) i Sanoku. Śmigłowiec wyczerpał resurs w 2011 roku, został przekazany do Wydziału Transportu i Inżynierii Lotniczej Politechniki Śląskiej, jako stanowisko laboratoryjnej. W 2020 roku, śmigłowiec Mi-2 SP-ZXU został przekazany do zbiorów Muzeum Ratownictwa w Krakowie i jest prezentowany na wystawie plenerowej w Tomaszowicach.
W 2022 roku, maszyna został naprawiona do poziomu eksponatu wystawowego. Wymieniono rozbite oświetlenie, zamontowano łopaty wirnika nośnego, usunięto sadzę z kadłuba, odnowiono wnętrze. Śmigłowiec jest prezentowany razem z nartami założonymi na podwoziu. Narty te umożliwiały bezpieczne lądowanie śmigłowca na ziemi z grubą pokrywą śnieżną. Śmigłowiec ma zamontowany dodatkowy zbiornik paliwa przy prawej burcie.
Dane T-T Mi-2:
Średnica wirnika nośnego 14,56 m. Długość całkowita 17,42 m. Długość kadłuba 11,94 m. Szerokość kadłuba 3,25 m. Wysokość bez śmigła ogonowego 3,75 m. Masa własna 2 375 kg. Masa startowa 3 550 kg. Masa ładunku użytecznego 700 kg. Paliwo w wewnętrznych zbiornikach 600 litrów. Prędkość maksymalna 210 km/h. Prędkość przelotowa 190 km/h. Wznoszenie pionowe 4,6 m/s. Pułap 4 000 m. Pułap w zawisie bez wpływu ziemi 900 m. Pułap zawisu z wpływem ziemi 1 600 m. Zasięg 300 km. Zasięg maksymalny 600 km.
Opracował Karol Placha Hetman