Kraków 2020-11-02
Silnik turboodrzutowy Atar 9
Historia Snecma Atar 9. 1955 rok.
W 1948 roku, został zbudowany silnik Snecma Atar 101. Jednak silnik ten nie odniósł wielkiego sukcesu. Konkurenci: Brytyjczycy, Amerykanie, a nawet Rosjanie, w połowie 50-lat byli daleko w przedzie. W dodatku nie było chętnych na zakup silnika za granicą.
Francuzi zdecydowali o radykalnej przebudowę silnika. Rozpoczęto program Atar 08. Gabarytowo nowy silnik nieznacznie zyskał. Sprężarka z 7-stopniowej urosła do 9-stopniowej. Kompresja wzrosła do 5,5:1. Diametralnie przebudowano turbinę, zwiększając jej średnicę. Wprowadzono nowe stopy, w tym stopy magnezowe. Silnik Atar 08B-3, pierwszy produkowany seryjnie miał ciąg 41,81 kN. Masa silnika 1 456 kg. Silnik Atar 8/9 nadal był silnikiem jedno-wałowym, jedno-przepływowym. Różnica między Atar 8 (08), a Atar 9 (09) polega na zabudowaniu dopalacza.
Silnik Atar 09 w styczniu 1957 roku osiągnął ciąg z dopalaniem 54,71 kN (12 300 lbf), by po kilku tygodniach mieć już ciąg 58,72 kN (13 200 lbf). Początkowo regulowana dysza wylotowa składała się z dwóch ruchomych połówek. Później wprowadzono 18-płatków, co znacznie poprawiło pracę wylotu. W 1959 roku, opracowano nowy rozrusznik silnika w postaci mikro-turbiny, która sprężonym powietrzem rozkręca obroty silnika.
Kolejna wersja miała ciąg 42 kN (4 282 kG), a z dopalaniem 58,9 kN (6 006 kG). W silniku Atar 09 / Atar 9 tylną sekcję silnika wykonano z tytanu, co umożliwiło ciągłą pracę dopalacza przy prędkości Ma 2.
Wreszcie prace nad silnikami Atar 8 i 9 zakończyły się sukcesem. Silniki napędzały kilka konstrukcji bojowych samolotów produkcji francuskiej: Etendard, Super Etendard, Mirage III, Mirage 5, Mirage 50, Mirage F1, Mirage IV.
Dane silnika Atar 9:
Silnik jedno-przepływowy, jedno-wałowy, otrzymał 9-stopniowa sprężarkę osiową. Kompresja sprężarki 5,2:1. Komorę spalania. 2-stopniowa turbinę. Dopalacz. Długość 5,90 m, średnica 1,00 m, masa 1 456 kg. Ciąg 42,00 kN bez dopalania i 58,90 kN z dopalaniem. Przepływ powietrza przez silnik 68 kg/s. zużycie paliwa 103 kg/(kN·h) bez dopalania i 207 kg/(kN·h) z dopalaniem. Silnik jest uruchamiany przy pomocy sprężonego powietrza, wytwarzanego przez rozrusznik (mikro-turbinę) umieszczony w stożku przed wlotem powietrza.
Opracował Karol Placha Hetman