Kraków 2020-09-22
Remont hangaru 2. Pułku Lotniczego w Krakowie.
Historia hangaru.
Największymi obiektami po byłych lotniskach są potężne hangary. Zwłaszcza w Polsce były one okazałe, gdyż Polska w okresie między obiema wojnami światowymi przodowała w budowie dużych i nowoczesnych hangarów. Takie duże hangary zachowały się na byłym lotnisku Kraków – Czyżyny (Rakowice). Do dnia dzisiejszego (2020 rok) pozostały dwa hangary. Jeden tak zwany hangar PLL LOT. Drugi hangar to hangar 2. Pułku Lotniczego, który obecnie jest siedzibą Muzeum Lotnictwa Polskiego.
Historia tych hangarów zaczęła się w 1927 roku, kiedy powstał kolejny plany rozbudowy lotniska Rakowice-Czyżyny. Jego osnową miało być dwanaście wielkich hangarów ustawionych na około pola wzlotów. Ostatecznie, do ataku armii niemieckiej i radzieckiej na Polskę, zbudowano ich sześć.
Projektantami hangaru byli: profesor Izydor Stella-Sawicki (rektor Politechniki Krakowskiej) i inżynier Jerzy Koziołek. Hangar był zaprojektowany na bazie kwadratu o wymiarach 60 m x 60 m. Ma powierzchnię 3 600 metrów kwadratowych, a kubatura wynosi 28 000 metrów sześciennych. Ściany w postaci słupów żelbetonowych wypełniono ceglanym murem lub betonowymi bloczkami z otworami okiennymi. Dach to lekka konstrukcja podwieszona na trzech (wersja mniejsza dwóch) przestrzennych dźwigarach umieszczonych nad hangarem. Dach jest dwuspadowy, wykonany z płyt gazobetonowych krytych podwójną warstwa bitumiczną. Częściowo przeszkolony, tak zwanymi świetlikami. Dach zawieszony jest na trzech lub dwóch 60 metrowych stalowych przęsłach. Technologię wykonania tego typu dachu opracowało Górnośląskie Towarzystwo Przemysłowe. Dach był montowany na ziemi i przy pomocy wyciągarek podwieszany pod przęsłami. Front to 8-skrzydłowe przesuwane metalowe drzwi. Wrota - ich konstrukcję, napęd, sterowanie i automatykę opracował inżynier Ignacy Brach. Sekcje wrót przesuwają się na rolkach po szynach. Wrota ocieplono wewnątrz torfem. Hangary były tak zaprojektowane, że wzdłuż bocznych ścian można było dobudować dodatkowe pomieszczenia socjalne, laboratoria, magazynowe i warsztatowe. Mogą one mieć łączną powierzchnię użytkową do 300 m kwadratowych.
Według tego projektu powstało w Czyżynach sześć hangarów. Hangar o podstawie 60 m x 60 m był przewidziany dla pomieszczenia dwóch eskadr lotniczych. Natomiast była także wersja mniejsza, o podstawie 60 m x 36 m z dwoma przęsłami nad dachem, o powierzchni 2 160 m kwadratowych i kubatury 17 280 m sześciennych. Całkowita powierzchnia użytkowa 3 600 m kwadratowych.
Hangary Lotniska Rakowice-Czyżyny były jednym z największych tego typu budowli na świecie. Tego typu obiektów, w 20-latach XX wieku, nawet w USA nie wznoszono. Jeszcze dzisiaj wzbudzają one zaciekawienie inżynierów.
Hangary te okazały się szczególnie udanymi konstrukcjami. Trudno było taki hangar całkowicie zniszczyć. W przypadku wybuchu we wnętrzu bomby, eksplozja wyrzucała okna, wybrzuszała zamknięte wrota, mogła uszkodzić ściany z cegły i bloczków, ale konstrukcja żelbetonowa pozostawała nienaruszona. Zwalony dach także nie było trudno odbudować.
Remont hangaru.
W 2016 roku, zdecydowano o remoncie hangaru 2. Pułku Lotniczego, który jest własnością Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Projekt remontu hangaru opracowano na Politechnice Krakowskiej.
W 2017 roku, dzięki dofinansowaniu remontu, ze środków będących w dyspozycji Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, opracowano dokumentację budowlaną.
Główny remont przeprowadzono latem 2019 roku. Remont hangaru został wykonany przy zastosowaniu współczesnych materiałów. Przywrócono przedwojenne szachownice lotnicze na frontowych ścianach budynku. Dokonano remontu stalowych dźwigarów, które podtrzymują dach. Wykonano nowe oszklenie: świetlików, okien w ścianach i okien nad wrotami hangaru. Przeprowadzono remont betonowej podłogi i jej wykładziny. Dokonano remontu wrót hangaru. Całkowity koszt inwestycji to około 8 milionów złotych. Duży wkład finansowy wniosło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na czas remontu eksponaty przeniesiono do namiotów, garaży, głównego gmachu muzeum i na byłe pole wzlotów.
Opracował Karol Placha Hetman