Kraków 2023-09-14
KAI KF-21 Boramae.
KAI KF-21 Boramae to jest wielozadaniowy samolot bojowy, który został opracowany w Korei Południowej przez koncern KAI - Korea Aerospace Industries. Prototyp pierwszy lot wykonał w dniu 19 lipca 2022 roku. Samolot ma załogę jednoosobową lub dwuosobową i napędzany jest dwoma silnikami turboodrzutowym typu General Electric F414-GE-400K, o ciągu 2 x 97,9 kN z użytym dopalaczem. Samolot został zbudowany w technologii stealth.
W 2002 roku, rząd Korei Południowej ogłosił zamiar zbudowania wielozadaniowego samolotu bojowego, który zastąpiłby używane samoloty McDonnell Douglas F-4 Phantom II oraz Northrop F-5E/F Tiger II. Należy zaznaczyć, że sąsiednie kraje; Japonia i Chiny już opracowały nowe, własne samoloty bojowe, które określiły jako samoloty piątej generacji. Dla Korei Południowej cel był ambitny, bo samolot miał powstać dzięki rodzimemu przemysłowi. W wyniku dyskusji ustalono, że niektóre podzespoły należy pozyskać od zagranicznych oferentów. Korea Południowa dysponowała około 63 % koniecznych technologii. W 2008 roku, przedstawiono studium, w którym potwierdzono konieczność i celowość uruchomienia programu nowego samolotu. Projekt otrzymał nazwę Korean Fighter eXperimental (KF-X). Wstępne plany zakładały pozyskanie do współpracy między innymi; koncerny Boeing, Lockheed Martina oraz koncern SAAB Group. Ostatecznie firma SAAB nie wzięła udziału w programie.
W 2010 roku, podano informacje, że do programu przystąpiła Indonezja, która miała pokryć 20 % planowanych wydatków. W Indonezji program otrzymał oznaczenie IF-X (Indonesian Fighter - Experimental), a główne prace miała wykonać firma PT Dirgantara Indonesia.
Początkowe plany mówiły o pozyskaniu 120 samolotów dla Korei oraz 50 samolotów dla Indonezji. Maksymalnie Korea miała kupić 250 samolotów, a Indonezja 80 egzemplarzy. W tym czasie, Korea Południowa toczyła rozmowy z Lockheed Martin w sprawie kupna samolotu Lockheed Martin F-35, dlatego Korea postanowiła oznaczyć swój samolot jako F-33, czyli jako model niższy.
W 2013 roku, Korea Południowa potwierdziła, że wybrała samoloty Lockheed Martin F-35 Lightning II. W 2014 roku, podpisano umowę o kupnie 40 samolotów F-35. Umowa była powiązana z offsetem. Firma Lockheed Martin zaproponował Korei Południowej transfer 21 kluczowych technologii dla przemysłu lotniczego i to zostało zrealizowane. Nie przekazano technologii radarowych, systemów optoelektroniczne oraz systemów WRE (walka radio-elektroniczna). Dlatego Korea, radar dla nowego samolotu opracowała sama z pomocą firmy Elta Systems Izrael. To było powodem, że Korea określiła, iż samolot FK-1 to maszyna generacji 4+.
Do napędu samolotu FK-1 zastosowano dwa silniki General Electric F414-GE-400K, o ciągu 2 x 97,9 kN z użytym dopalaczem. Jednostki mają być docelowo produkowane na licencji przez firmę Hanwha Aerospace w Korei. Firma będzie również odpowiedzialna za części zamienne do silników.
W dniu 27 lipca 2022 roku, Polska poprzez Ministerstwo Obrony Narodowej podpisała umowę ramową, w ramach której kupione zostało 48 lekkich samolotów bojowych KAI FA-50PL. W ramach dalszej współpracy, Polski minister obrony pan Mariusz Błaszczak, wyraził opinię, iż w przyszłości Polska może być zainteresowana pozyskaniem koreańskich KF-21, jako uzupełnienie F-35.
Projekt KFX-101.
Korea Południowa bardzo uważnie obserwowała inne, nowe samoloty bojowe. Dlatego określono, że nowy samolot powinien mieć silniki o ciągu około 22 000 - 22 500 kg. To od razu wskazywało na napęd dwusilnikowy. Chciano osiągnąć to, że samolot bez dopalania ma lecieć z prędkością Ma>1. Ale także brano pod uwagę napęd jednosilnikowy. Także postanowiono, że samolot ma mieć cechy stealth. Dlatego zdecydowano się na wewnętrzne komory bojowe. Założono, że samolot ma mieć jednoosobową załogę. Ale rozważano także załogę dwuosobowa, gdyby obsługa uzbrojenia była zbyt skomplikowana dla jednego pilota.
W 2013 roku, projekt otrzymał oznaczenie KFX-101. W projekcie przewidziano dwa silniki General Electric F414 lub Eurojet EJ200. Samolot miał mieć masę własną około 11 000 kg, a maksymalna masę startową 24 000 kg.
Program KAI KF-21 Boramae.
W styczniu 2014 roku, zdecydowano o kontynuowaniu prac nad KF-X. Jednocześnie odrzucono dalszy rozwój projektu KFX-E, czyli jednosilnikowy następca FA-50. Przewidziano zbudowanie 6 prototypów, a jeden z nich miał przechodzić testy w Indonezji. Optymistycznie zakładano, że produkcja seryjna ruszy w 2021 roku. W Indonezji planowano urządzać montownię.
Przy programie pracowało od 30 do 120 inżynierów z Indonezji. Ale w 2020 roku, z powodu chińskiego wirusa, inżynierowie wrócili do Indonezji. W dodatku, Indonezja nie dotrzymała 20 % udziału w finansowaniu. W 2021 roku, doszło do porozumienia między Koreą a Indonezją, w sprawie dalszej współpracy i finansów. Problem jest w tym, że jeśli Indonezja nie będzie miała samolotów FK-1, to spadają szanse na eksport maszyn do innych państw, a w dodatku Indonezja może kupić inne samoloty. Na obecną chwilę (2022 rok) Indonezja ma nadal kłopoty finansowe.
W lutym 2019 roku, Korea ogłosiła rozpoczęcie budowy pierwszego prototypu. W dniu 9 kwietnia 2021 roku, ukończony pierwszy prototyp oznaczony numerem 001 i nastąpił rollout. Wówczas samolot otrzymał oznaczenie KF-21 Boramae. Słowo Boramae w języku koreańskim oznacza młodego jastrzębia, który jest już wykorzystywany w polowaniach.
Oprócz 6 lotnych prototypów zbudowano dwa płatowce do testów statycznych. Prototypy nie otrzymały wewnętrznej komory uzbrojenia. Uzbrojenie będzie pochodziło od producentów z Europy Zachodniej, bo USA nie wyraziło zgody na przekazanie kodów źródłowych. Do waliki powietrze - powietrze przewidziano pociski kierowane MBDA Meteor i IRIS-T.
Samolot pierwszy lot wykonał w dniu 19 lipca 2022 roku, startując z fabrycznego lotniska producenta w Sacheon. Lot trwał 35 minut. Drugi lot wykonano już w dniu 29 lipca 2022 roku. Wówczas schowano podwozie samolotu. W dniu 10 listopada 2022 roku, został oblatany drugi prototyp Nr 002, a w dniu 5 stycznia 2023 roku, wystartował trzeci prototyp Nr 003. Prototyp Nr 003 jest dwumiejscowy i ma służyć głównie do szkolenia w pilotowaniu FK-21. W dniu 16 maja 2023 roku, po raz pierwszy wzbił się w powietrze piąty prototyp Nr 005. Do czerwca 2023 roku, prototypy FK-1 wykonały ponad 200 lotów. Prawdopodobnie w styczniu 2024 roku, ruszy produkcja seryjna samolotów.
Uzbrojenie KAI KF-21.
Na pokładzie samolotu zainstalowane jest wielolufowe działko działko M61 Vulcan. Podstawowym uzbrojeniem samolotu będą pociski kierowane dalekiego zasięgu MBDA Meteor i średniego zasięgu IRIS-T. Będą stosowane pociski kierowane AIM-120 AMRAAM oraz AIM-9X Sidewinder. Korea Południowa prowadzi także programy własnych pocisków kierowanych. Całkowita masa podwieszanego uzbrojenia wynosi 7 700 kg.
IRIS-T jest to pocisk rakietowy powietrze-powietrze średniego zasięgu, opracowany przez konsorcjum kilku krajów Europy Zachodniej. Pocisk jest kierowany termicznie. Na początku kwietnia 2023 roku, pocisk został pomyślnie odpalony z pokładu FK-21 i trafił cel.
System radarowy KF-21.
W samolocie KF-1 zastosowano system radarowy typu AESA (radar z aktywnym elektronicznie skanowanym układem), to jest EL/M-2032, który jest produkowany przez izraelską firmę Elta Systems. System jest nowy i niewiele o nim wiadomo. Producent EL/M-2032 poinformował, że radar ma duży zasięg, wysoką rozdzielczość i możliwości jednoczesnego śledzenia wielu celów (?). W skład systemu wchodzi wiele czujników rozmieszczony w różnych miejscach płatowca, co zapewnia pokrycie 360 stopni obserwacji. Połączenie radaru AESA i DAS w samolocie KF-21, zapewnia pilotowi zaawansowaną świadomość sytuacyjną, ułatwiając wykrywanie i śledzenie samolotów oraz innych zagrożeń ze strony wroga.
Dane T-T KIA FK-21 Boramae:
Rozpiętość 11,20 m. Długość 16,90 m. Wysokość 4,70 m. Masa startowa 25 600 kg. Masa uzbrojenia 7 700 kg. Prędkość maksymalna 1,8 Ma. Zasięg 2 900 km.
KAI KF-21 i Polska.
Polska może w przyszłości stać się pierwszym krajem, który kupi wielozadaniowe samoloty KAI KF-21. Takie informacje, w grudniu 2022 roku, przekazali przedstawiciele Polskiej Grupy Zbrojeniowej. Możemy podziękować carowi towarzyszowi Putinowi, za to że Polska zacieśniła współpracę z Koreą Południową. Zwłaszcza po dokonaniu przez Warszawę zakupów wojskowych w Seulu. Chodzi o zakup koreańskich czołgów K2, haubic samobieżnych K9, wielorakietowej wyrzutni rakiet K239 i lekkiego samolotu szturmowego FA-50. Polskie zamówienia eksportowe w Korei Południowej, na sprzęt obronny osiągnęły w 2022 roku, kwotę 15 miliardów $US, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w 2021 roku, czyli 7,2 miliarda $US.
Możliwe że Polska przystąpi do programu na etapie produkcji seryjnej, co może nastąpić w okresie 2024-2026. Rozważana jest możliwość przejęcia przez Polskę udziałów, z których nie wywiązała się Indonezja. Jeśli Polska dołączy do programu KF-21, to możemy mieć uzupełnienie samolotów F-35, które pierwsze egzemplarze trafią do Wojska Polskiego w 2024 roku. Produkcja KF-21 w Polsce obniży nie tylko koszty dostawy, ale także przyszłej eksploatacji.
Bez wątpienia, przystąpienie Polski do programu jest także korzystne dla Korei Południowej. Samolot byłby wprowadzony na rynek Europy, a Polska należy do NATO. W dodatku, polityczna sytuacja Korei Południowej i Polski jest bardzo podobna; za bliską granicą mamy agresywnych sąsiadów.
Przypomnijmy, że przez ostanie 30-lat, Rada Ministrów odrzuciła wiele propozycji udziału w programach lotniczych, jak na przykład; SAAB Gripen, Lockheed Martin F-35 czy Boeing B.787. W Polsce głównym inspiratorem przystąpienia do programu KF-21 jest Polska Grupa Zbrojeniowa. Jej przedstawiciele nie ukrywają, że w przyszłości KF-21 mógłby nawet zastąpić samoloty Lockheed Martin F-16C/D Block 52+.
Opracował Karol Placha Hetman