Kraków 2007-08-22
235 Rozdział 1974-04-26
OKB Suchoj Su-20. Polska. Zestawienie
Naddźwiękowy samolot myśliwsko-bombowy o zmiennej geometrii skrzydeł. Pierwszy tego typu samolot w Wojsku Polskim.
Oznakowanie Su-20 w Polsce było następujące; Pierwsza cyfra oznaczał rok przybycia do Polski. Druga cyfra oznaczała kwartał roku przybycia do Polski. Trzecia miesiąc przybycia, ale były przypadki zaokrąglania w górę. Czwarta cyfra to ostatnia cyfra numeru fabrycznego płatowca.
Zestawienie
1 Su-20 (S-32 MK) nb 01/4241 nr 6601- Zbudowany w lutym 1974 roku. Dostarczony 1974-04-26. Samolot otrzymał nb 01. Gdyby samolot dotrwał do zmian numerów burtowych otrzymałby nb 4241. Rozbity 1976-02-03, koło miejscowości Kazimierz Biskupi. Pilot kpt. Jerzy Doliniec zginął. Katastrofa nastąpiła na skutek awarii agregatów i zgaśnięcia silnika. Awaria nastąpiła z winy producenta, który uznał swoją winę i jako rekompensatę dostarczył nowy samolot.
2 Su-20 nb 02/4242 nr 6602 – Zbudowany w lutym 1974 roku. Dostarczony 1974-04-26. Po zakończeniu służby przekazany do Muzeum w Czyżynach (1997 roku).
3 Su-20 nb 03/4243 nr 6603 – Zbudowany w lutym 1974 roku. Dostarczony 1974-04-26. Rozbity w dniu 1987-09-07, w rejonie jeziora Powidz. Pilot mjr Andrzej Pawłowski (?) katapultował się pomyślnie.
4 Su-20 nb 04/4244 nr 6604 – Zbudowany w lutym 1974 roku. Dostarczony 1974-04-26. Przednia część samolotu była pomocą dydaktyczną w szkole techników w Oleśnicy. Od 2010 roku jest eksponatem w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Czyżynach.
5 Su-20 nb 05/4245 nr 6605 – Zbudowany w lutym 1974 roku. Dostarczony 1974-04-26. Samolot użytkowany do dnia 1994-02-28, w (jak większość samolotów Su-20) 7. BLB-R (Brygada Lotnictwa Bombowo-Rozpoznawczego) w Powidzu. Później jednostka przekształciła się w 7. PLBR (Pułk Lotnictwa Bombowo Rozpoznawczego). W 1994 roku, samolot trafił do Bazy Sił Powietrznych w Mierzęcicach, a następnie w 1995 roku do Muzeum w Poznaniu na Cytadeli. Początkowo stał przed Cytadelą, a następnie na wystawie plenerowej w Cytadeli. Ciekawostką jest, iż samolot od początku latał ze skrzydłami innego Su-20 o numerze seryjnym 6604, chociaż belki pod skrzydłowe miał własne. W jednostce otrzymał jej oznaczenia w postaci godła na stateczniku i emblematu na dziobie (zielony kolor siódemki oznacza przynależność do 2 eskadry). Samolot został odrestaurowany w 2002 roku. Numer seryjny samolotu to 6605. Ostatni numer burtowy to 4245, był on przez pewien czas zamalowany napisem SZKOLNY.
6 Su-20 nb 6130 nr 74930 – Zbudowany w grudniu 1975 roku. Dostarczony 1976. W dniu 1986-03-10 (?) został rozbity na poligonie morskim w Ustce. Pilot kapitan Czesław Gibaszewski katapultował się pomyślnie.
7 Su-20 nb 6131 nr 76301 – Zbudowany w 1976 roku. Dostarczony 1976. Samolot wycofano ze służby stosunkowo wcześnie, bo nie przeszedł remontu i przemalowania w kamuflaż. Po służbie umieszczony w Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, Fort Czerniaków w Warszawie.
8 Su-20 nb 6134 nr 74724 – Zbudowany w październiku 1975 roku. Dostarczony 1976-04-13. W dniu 1995-05-31, o godzinie 10:56. rozbity w Młynicy koło Strzelina. Kapitan pilot Grzegorz Falent zginął.
9 Su-20 nb 6137 nr 74727 – Zbudowany w grudniu 1975 roku. Dostarczony 1976-04-13. W dniu 1978-03-13, skapotował podczas startu. Pilotem był kapitan pilot Stanisław Walczak.
10 Su-20 nb 6138 nr 74728 – Zbudowany w grudniu 1975 roku. Dostarczony 1976-03-18. Użytkowany w 7. PLB-R w Powidzu. Wycofany ze służby 1997-02-28. W październiku 1999 roku, przekazany do Muzeum w Drzonowie.
11 Su-20 nb 6139 nr 74729 – Zbudowany w grudniu 1975 roku. Dostarczony 1976-03-18. Rozbity na poligonie w Solcu Kujawskim. Pilot kapitan Ryszard Pawłowski Katapultował się pomyślnie.
12 Su-20 nb 6250 nr 74210 – Zbudowany 1975 roku. Dostarczony 1976 roku. Po zakończeniu służby w Czyżynach w części magazynowej w formie rozmontowanej od 2009 roku. Przeznaczony jako eksponat na wymianę. Samolot Suchoj Su-20 o numerze bocznym 6250 (numer seryjny 74210), który wcześniej znajdował się w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, został w 2017 roku przekazany do Parku Techniki Wojskowej w Zabrzu na Śląsku.Tam został złożony i obecnie jest prezentowany jako eksponat plenerowy. Park Techniki Wojskowej w Zabrzu to część kompleksu Muzeum Techniki Wojskowej, gdzie można zobaczyć różnorodne pojazdy i sprzęt wojskowy, w tym samoloty, czołgi i inne pojazdy opancerzone. Su-20 nb 6250 jest jednym z kilku zachowanych egzemplarzy tego typu w Polsce i stanowi cenny element kolekcji, ukazujący rozwój lotnictwa wojskowego w okresie zimnej wojny. Park Techniki Wojskowej w Zabrzu znajduje się przy ul. Maurycego Mochnackiego 12 (dawna Sienkiewicza 43).
13 Su-20 nb 6251 nr 74311 – Zbudowany 1975 roku. Dostarczony 1976-04-09 roku. Rozbity 1990-08-01, nad poligonem w Nadarzycach. Pilot por Jerzy Gruszczyński katapultował się pomyślnie. Autor wielu publikacji i artykułów lotniczych.
14 Su-20 nb 6252 nr 74302 – Zbudowany 1975 roku. Dostarczony 1976 roku. Po służbie w Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, Fort Czerniaków w Warszawie. Samolot jest w kamuflażu. Samolot jest rozłożony.
15 Su-20 nb 6253 nr 74303 – Zbudowany 1975 roku. Dostarczony 1976 roku.
16 Su-20 nb 6254 nr 74304 – Zbudowany styczeń 1976 roku. Dostarczony 1976 roku. W dniu 1993-07-14, rozbity koło Wrześni. Pilot kapitan Robert Dudzik (?) katapultował się pomyślnie.
17 Su-20 nb 6255 nr 74305 – Zbudowany 1976 roku. Dostarczony 1976 roku. Od 2012 roku, samolot jest eksponatem w Muzeum w Dęblinie.
18 Su-20 nb 6262 nr 74312 – Zbudowany 1976 roku. Dostarczony 1976 roku. Samolot spędził w powietrzu 1 359 godzin. Po służbie samolot został kupiony przez jednego z Polskich przedsiębiorców. Został ustawiony na postumencie, jakby wznosił się w niebo, przy Drodze Krajowej Nr 4 i stacji paliw, przed Tarnowem. Stał się reklamą producenta majonezów. W 2004 roku, samolot został wystawiony na sprzedaż w ramach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Jego nowym właścicielem, za około 4 500 złotych, stał się przedsiębiorca z Częstochowy. Ale swojej własności nie odbierał, bo zniechęciły go koszty demontażu i transportu. Samolot stał za blisko drogi i utrudniał jej modernizację. W 2007 roku, samolot zdemontowano i na dwóch lorach został przewieziony do Częstochowy. W dniu 28 marca 2007 roku (środa), Su-20 trafił w ręce pasjonata z Brzezin.
19 Su-20 nb 6263 nr 74313 – Zbudowany w grudniu 1975 roku. Dostarczony 1976-04-09 roku. Rozbity 1978-05-22, w okolicy lotniska zapasowego Bednary. Pilot porucznik Antoni Dziadowski (?) zginął.
20 Su-20 nb 6264 nr 74314 – Zbudowany w grudniu 1975 roku. Dostarczony 1976-04-09 roku.
21 Su-20 nb 6265 nr 74316 – Zbudowany w grudniu 1975 roku. Dostarczony 1976-04-09 roku. Od 2012 roku, samolot jest eksponatem w Muzeum w Dęblinie. Samolot jest w kamuflażu pustynnym.
22 Su-20 nb 7125 nr 74105 – Zbudowany w 1974 roku. Dostarczony 1977-02-12 roku. Przekazany przez producenta za utracony samolot. Wycofany ze służby w dniu 1995-08-19. W 2012 roku samolot trafił do Muzeum w Dęblinie. Samolot w kamuflażu zielono-brązowym.
23 Su-20 nb 6256 nr 74416 – Dostarczony w 1976 roku. Po służbie, jako prywatny eksponat na stacji paliw przy drodze S7, Grójec-Białobrzegi.
24 Su-20 – Dostarczony w 1976 roku.
25 Su-20 – Dostarczony w 1976 roku.
26 Su-20 – Dostarczony w 1976 roku.
27 Su-20 – Dostarczony w 1976 roku.
W Polsce używano 27 sztuk Su 20, samoloty te zawsze stacjonowały w bazie w Powidzu. Ostatnie egzemplarze wycofano w 1997 roku.
Opracował Karol Placha Hetman