Kraków 2007-08-22
235 Rozdział 1974-04-26
OKB Suchoj Su-20. Polska. Konstrukcja
Naddźwiękowy samolot myśliwsko-bombowy o zmiennej geometrii skrzydeł. Pierwszy tego typu samolot w Wojsku Polskim.
Konstrukcja Su-20.
Jednomiejscowy, jednosilnikowy samolot myśliwsko-bombowy, naddźwiękowy, nie wyposażony w stację radiolokacyjną. Zbudowany w układzie klasycznym ze skrzydłem o zmiennej geometrii. Średniopłat. Kadłub wykonano ze stopów aluminium i tytanu.
Skrzydła składają się z części nieruchomej i zewnętrznych części ruchomych przyjmujących dwa położenia. Minimalny kąt skosu wynosi 30 stopni. Maksymalny zaś wynosi 63 stopnie 03 minuty i 56 sekund. Jest to jednocześnie kąt skosu nieruchomej części skrzydeł. Jedna i druga część połączone są ze sobą zawiasowo. Z przodu przy pomocy dużego ułożyskowanego sworznia, stanowiącego oś obrotu. Z tyłu podporą jest czterorolkowy wózek poruszający się po prowadnicach przymocowanych we wnętrzu nieruchomej części. Ruch realizowany jest systemem hydraulicznym. Nieruchome części wyposażono tylko w dwusekcyjne klapy szczelinowe na spływie. Części zewnętrzne otrzymały na spływie lotki i szczelinowe klapy. Na krawędzi natarcia umieszczono trójsekcyjne skrzela ( sloty ). Skrzydło otrzymało 2 pary wysokich kierownic aerodynamicznych i 3 pary mniejszych kierownic aerodynamicznych wzmacniających konstrukcję nieruchomych części skrzydeł. Pokrycie skrzydeł wykonano metodą trawienia chemicznego. Powierzchnie sterowe wykonano z 3 warstwowych klejonych płyt z wypełniaczem ulowym.
Kadłub samolotu o konstrukcji półskorupowej i przekroju zbliżonym do kołowego. Maksymalna średnica wynosi 1,55 m, długość 15,347 m. Technologicznie podzielony jest na dwie części. Podział przebiega przy wrędze numer 34. Odejmowana tylna część kadłuba umożliwia dostęp do silnika. Chwyt powietrza czołowy z centralnym stożkiem wlotowym, mogącym przyjmować dwa położenia. Kabina pilota hermetyczna i klimatyzowana. Umieszczono ją pomiędzy wręgą numer 4 i 9. Fotel wyrzucany KS-4 S-32, klasy 0-140. Umożliwia bezpieczne opuszczenie samolotu w przedziale prędkości od 140 km/h do 1 200 km/h. Osłona otwierana jest w górę do tyłu. Na owiewce umieszczono peryskop dla obserwacji tylnej pół-strefy. Przednia szyba pancerna. W tylnej części kadłuba umieszczono 4 hamulce aerodynamiczne.
Podwozie poziome płytowe o kącie 55 stopni na 25 % cięciwy. Zamontowane z ujemnym wznosem 3 stopni. Na końcach zamontowano masy antyflatterowe. Wychylanie wynosi od +25 stopni 30 minut do –10 stopni. Usterzenie pionowe z podziałem na ster i statecznik. Skos wynosi 55 stopni.
Podwozie trójpodporowe z amortyzatorami olejowo-pneumatycznymi i hamulcami hydraulicznymi. Przednie koło sterowane, o wymiarach 660 x 200 mm, wciągane do przodu w komorę pod podłogą kabiny. Podwozie główne także o pojedynczych kołach, o wymiarach 880 x 230 mm. Baza podwozia wynosi 5,24 m, rozstaw podwozia głównego wynosi 3,85 m.
Silnik
Silnik A. Lulka AL-21 F-3 o ciągu 1 x 76,50 kN., a z dopalaniem 1 x 110,00 kN. Silnik ten jest specjalne przystosowany do lotów na małych wysokościach. Jest to jednoprzepływowa turbina złożona z; 14-stopniowej sprężarki osiowej, pierścieniowej komory spalania, 2-stopniowej turbiny i dopalacza. Silnik jest chłodzony powietrzem pobieranym przez 4 chwyty umieszczone na kadłubie w tylnej części.
Samoloty Su-20 były także wyposażane w silnik R-29 BS. Silnik ten nie był używany w Polskich samolotach Su-20.
R-29 BS to silnik S. Tumanski R-29 B-300 izdielienie 55 o ciągu 1 x 78,45 kN, a z dopalaniem 1 x 112,80 kN. Jest to także silnik dwuprzepływowy, przystosowany do lotów na małych wysokościach. Długość silnika 4 991 mm, średnica na wysokości sprężarki 846 mm, a na wysokości komory spalania 922 mm. Maksymalna temperatura gazów za turbiną wynosi 1 000 stopni Celsjusza. Masa silnika 1 222 kg. Składa się z; 5-stopni niskiego ciśnienia, ( 1 i 2 stopień wykonano z tytanu, pozostałe ze stali żarowytrzymałej ), 6-stopni wysokiego ciśnienia, o stopniu sprężania 13:1, pierścieniowa komora spalania z 18 wtryskiwaczami, 1-turbina wysokiego ciśnienia, 1-turbina niskiego ciśnienia, dopalacz o długości około 1,5 m z trzema rzędami wtryskiwaczy. Silnik kończy regulowana dysza zbudowana z 18 klapek poruszanych hydraulicznie. Uruchamianie silnika na ziemi turborozrusznikiem TS-21. Paliwo to nafta T-1, TS-1, RT. Olej IPM-10 lub syntetyczny WNII-50. Instalacja paliwowa składa się z 4 zbiorników umieszczonych w kadłubie i dwóch integralnych umieszczonych w ruchomych częściach skrzydeł. Dodatkowo samolot może przenosić 4 zbiorniki paliwa dodatkowe (2 pod kadłubem i 2 pod skrzydłami).
Wyposażenie Su-17 M.
Układ bliskiej nawigacji RSBN-5 S. Radiokompas ARK-15 M. Środkiem łączności jest radiostacja UKF.R-832. Urządzenie identyfikacyjne swój-obcy SRO-2 M. Układ aktywnej odpowiedzi SOD-57 M. Radiowysokościomierz RW-5. Radiodalmierz SRD-5 M. Odbiornik znaczników, sygnałów radiomarkera MRP-56. Celownik ASP-PFM-7. Celownik optyczny PBK-2 KŁ z radiodalmierzem SRD-5 M. Fotokarabin umieszczony w nasadzie prawego skrzydła. Stacja ostrzegawcza SPO-10 pracująca dookolnie z większym zakresem przeszukiwanych częstotliwości. Automatyczny układ sterowania SAU-22. Nadajnik kątów natarcia DUA-3 M. Aparatura radiokomendowa Delta-N.
Wyposażenie Su-20 (Su-17 MK): Radiodalmierz SRD-5 MK. Aparatura radiokomendowa Delta-NG. Pozostałe bez zmian.
Wyposażenie Su-17 M 2. Kompleks nawigacyjny KN-23 obejmujący; układ bezwładnościowy IKW-8, radiolokator nawigacyjny DISS-7 umieszczony w charakterystycznym pojemniku pod przodem kadłuba, centralę danych aerodynamicznych SWS-P-72, pulpit wprowadzania danych i wylicznik W-144. Układ bliskiej nawigacji RSBN-6 S. Automatyczny układ sterowania SAU-22 M. Dalmierz laserowy Fon-1400. Celownik optyczny ASP-17. Celownik bombardierski PBK-3-17 S. Stacja Prożektor-1. Nowe urządzenie systemu swój-obcy SRO-1 P systemu Parol. Urządzenie aktywnej odpowiedzi SO-69.
Uzbrojenie Su-17 M.
Dwa działka NR-30 zamontowane w nasadach skrzydeł, z zapasem po 70 naboi. Ciężar uzbrojenia podwieszanego wynosi 4 000 kg. W jego skład wchodzą bomby o wadze od 50 do 500 kg i n.p.r. ( UB-16, UB-32, S-24 ) oraz; K.p.r. klasy p-z Ch-23 ( Ch-23 M ) 2 sztuki pod skrzydłami. N.p.r. 80 mm S-8 ( B-8 M ) i 340-420 mm S-25 ( O-25 ). Belki wielozamkowe MBD 3-68 U dla bomb 100-250 kg. Zasobniki bombowe na bomby/miny małych wagomiarów KMGU-2. Udźwig użyteczny zwiększono do 3 000 kg. Należy jednak pamiętać, że przy kombinacji bomb i zbiorników paliwa udźwig mógł wynieść początkowo 3 100 kg, a później 3 600 kg. K.p.r. przeciwradiolokacyjny Ch-28 w liczbie 1 sztuki, przenoszony pod kadłubem na centralnej belce PU-28 S.
Uzbrojenie Su-17 M 2: Maszyny dozbrojono w k.p.r. klasy p-p R-60 M ( R-60 MK ) w ilości 2 sztuk pod skrzydłami za pomocą belki pośredniej APU-62-32 ( 1976r. ) i dwa pociski klasy p-z kierowane laserowo S-25 Ł przenoszone w zasobnikach O-25 ( 1979r. ).
Uzbrojenie. Polskie samoloty Su-20 w trakcie eksploatacji zwiększały asortyment przenoszonego uzbrojenia i stawały się coraz bardziej skuteczne w niszczeniu określonych celów. Tej tendencji sprzyjało także wprowadzenie na uzbrojenie młodszego brata, Su-22. Dodatkowym argumentem było produkowanie w 80-tych latach bogatej gamy środków rażenia w Polsce.
Analizując uzbrojenie i sposób jego użycia należy pamiętać, że atak musiał być wykonywany przy widoczności celu i nigdy w uzbrojeniu Su-20 nie było k.p.r. klasy p-z. Było to zdeterminowane wyposażeniem maszyny.
Malowanie samolotów Su-20. Polskie Su-20 były w kolorze srebrnym. Numery burtowe i napisy eksploatacyjne w kolorze czerwonym. Pod koniec eksploatacji samoloty Su-20 otrzymały kamuflaż, a numery burtowe w kolorze żółtym lub czerwonym.
Dane T-T Suchoj Su-20:
Opracował Karol Placha Hetman