Kraków 2021-02-27
Historia
Prototyp samolotu PZL-105 Flaming nr 002 wykonał pierwszy lot w dniu 19 grudnia 1989 roku.
Samolot PZL-104 „Wilga” był bardzo dobrym wielozadaniowym samolotem cywilnym, także używanym w wojsku. Lecz już z poczatkiem 80-lat szukano jego następcy. W 1983 roku, powstał projekt nowego samolotu w PZL-Okęcie, pod kierunkiem mgr inż. Andrzej Frydrychewicz. Projekt otrzymał roboczą nazwę „Wilga-88”, bo samolot miał być następcą samolotu PZL-104 „Wilga” i miał być oblatany w 1988 roku. Ponieważ planowano samoloty te eksportować do Kanady, samolot miał być bardziej pojemny i o większym udźwigu niż PZL-104 „Wilga”. Samolot miał zabierać do sześciu osób z bagażem. Dla bezpieczeństwa samolot miał posiadać duże drzwi po obu stronach kadłuba z możliwością ich awaryjnego zrzutu. Również, zamiast drążka sterowego misiał być zastosowany wolant. Jako napęd przewidywano różne silniki tłokowe: gwiazdowe (promieniowe) i płaskie.
Projekt został przyjety do realizacji i otrzymał oznaczenie PZL-105 „Flaming”. Prgram realizowało Biuro Konstrukcyjne PZL Warszawa-Okęcie. W programie uczesniczył Instytutu Lotnictwa w Warszawie. Poczatkowo, konstruktorem wiodącym samolotu został mgr inż. Roman Czerwiński. W 1989 roku, konstruktorem wiodącym został mgr inż. Wojciech Woźniczka.
W 1983 roku, zbudowano drewnianą makietę samolotu. W 1984 roku, gotowy był projekt wstępny wraz z wynikami badań tunelowych i niezbędnymi obliczeniami. W 1985 roku, gotowa była makieta ze wszystkiemi urządzeniami i wyposażeniem.
W 1988 roku, gotowy był prototyp PZL-105 nr 001, przeznaczony do prób ststycznych. W dniu 7 listopada 1989 roku, ukończono budowę prototypu PZL-105 M nr 002 z silnikiem M-14 Pm. Prototyp samolotu nr 002 wykonał pierwszy lot w dniu 19 grudnia 1989 roku.
Drugi prototyp lotny PZL-105 L nr 003, pierwszy lot wykonał w 1991 roku. Samolot miał silnik Avco Lycoming IO-720A1B, o mocy 294 kW. Był to silnik z wytyskiem paliwa zamiast gaźnika. W samolocie dokonano wielu modyfikacji, między innymi przebudowano usterzenie poziome.
Produkcja seryjna samolotu PZL-105 „Flaming” nie została podjęta. Nie wyknano wszystkich testów. Samolot miał pecha. Powstał w okresie PRL, kiedy nie spodziewano się przemian społeczno-gospodarczych, które zaszły w 1989 roku. Oba prototypy zostały przekazane do Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Konstrukcja
PZL-105 „Flaming” to sześcio-miejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji metalowej. Samolot ma własności krótkiego startu i lądowania.
Skrzydła są o obrysie prostokątnym, z profilem opracowanym specjalnie dla tej konstrukcji. Wznios 1 stopni, kąt zaklinowania 4 stopnie, skręcenie geometryczne 0 stopni. Konstrukcja skrzydła jest kesonowa z dwoma dźwigarami pomocniczymi i 16 żebrami. Między kadłubem samolotu a zastrzałem, w każdym skrzydle jest integralny zbiornik paliwa. Pokrycie skrzydła jest wykonane z blachy duraluminiowej. Końcówki skrzydeł wykonano z kompozytu szklano-epoksydowego. Skrzydła podparte są zastrzałami. Na krawedzi spływu umeszczono trzy-segmentowe klapy Fowlera, o konstrukcji skorupowej z duraluminium. Klapy zajmują 55 % krawedzi spływu. Pozostałą część krawędzi spływu zajmuje szczelinowa klapolotka sprzężona z klapą, konstrukcji skorupowej z duraluminium.
Kadłub samolotu PZL-105 „Flaming” jest o przekroju prostokątnym, silnie zaokrąglonym. Konstrukcja kadłuba jest półskorupowa i wykonana z duraluminium. Konstrukcję stanowi 19 wręg i 12 podłużnie. Pokrycie z blach duraluminiowej. Kadłub dzieli się technologicznie na 4 części: silnikową, keson, część dachową i część tylną. Część silnikowa ma przekrój zależny od użytego silnika. Łoże silnika spawane jest z rur stalowych. Osłona części silnikowej składa się z kilku zdejmowalnych elementów. Kabina jest kryta.
Usterzenie PZL-105 „Flaming” jest w układzie klasycznym, dzielone jest na stateczniki i stery, konstrukcja duraluminiowa. Usterzenie pionowe o obrysie trapezowym, skośne. Statecznik pionowy konstrukcji jednodźwigarowej z pokryciem z blachy duralowej. Końcówka z kompozytu szklano-epoksydowego. Ster kierunku jest o konstrukcji dwudźwigarowej. Usterzenie poziome ma obrys prostokątny, jest bez skosu i bez wzniosu. Statecznik poziomy konstrukcji jednodźwigarowej. Dwudzielny ster wysokości ma konstrukcję dwudźwigarową i pokryciem duralowym.
Samolot otrzymał podwozie stałe z goleniami sprężystymi. Podwozie o układzie przestarzałym, z kołem ogonowym.
Wyposażenie PZL-105 „Flaming”.
W kabinie jest zestaw VFR / IFR z żyrobusolą, ADF, radiostacją UHF. Samolot ma instalacje: elektryczną, pneumatyczną. Kabina jest wentylowana i ogrzewana.
Napęd PZL-105 „Flaming”.
Silnik w PZL-105 M jest w układzie gwiazdowym M-14 P, o mocy startowej 265 kW (360 KM) i mocy nominalnej 206 kW (280 KM).
Silnik w PZL-105 L („L” Lycoming). Silnik z wtryskiem paliwa Avco Lycoming IO-720A1B, o mocy 294 kW (400 KM).
Dane T-T PZL-105 M:
Rozpiętość 12,70 m, długość 8,60 m, wysokość 2,80 m, powierzchnia skrzydeł 16,9 m kwadratowych. Masa własna 955 kg, masa użyteczna maksymalna 750 kg, masa startowa maksymalna 1 850 kg. Prędkość maksymalna 262 km/h, prędkość przelotowa 214 km/h, prędkość ekonomiczna 195 km/h, prędkość wznoszenia 8,7 m/s, pułap praktyczny 5 500 m, długotrwałość lotu 5,5 h, zasięg 950 km.
Dane T-T PZL-105 L:
Rozpiętość 12,70 m, długość 8,58 m, wysokość 2,80 m, powierzchnia skrzydeł 16,9 m kwadratowych. Masa własna 1 180 kg, masa użyteczna maksymalna 670 kg, masa startowa maksymalna 1 850 kg. Prędkość maksymalna 260 km/h, prędkość przelotowa 235 km/h, prędkość ekonomiczna 195 km/h, prędkość wznoszenia 5,6 m/s, pułap praktyczny 5 500 m, długotrwałość lotu 6,5 h, zasięg 1 200 km.
Zestawienie
Zbudowano jeden prototyp do prób ststycznych i dwa prototypy latające: PZL-105 M rejestracja SP-PRC oraz PZL-105 L rejestracja SP-PRD. Oba samoloty są w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polakiego w Krakowie. W 2018 roku, samolot PZL-105 Flaming nr 002 rejestracja SP-PRC został odnowiony i ustawiony w głównym gmachu muzeum, z możliwością wejścia do środka. Samolot PZL-105 L Flaming nr 003 rejestracja SP-PRD jest prezentowany bez silnika i śmigła.
Opracował Karol Placha Hetman