Kraków 2021-12-04
TS-11 Iskra nb 1214, SP-YBC.
W 2015 roku, po raz pierwszy, w Nowym Targu mogliśmy zobaczyć samolot z napędem turboodrzutowym. Był to samolot TS-11 Iskra nb 1214 rejestracja SP-YBC. Ponieważ droga startowa na Lotnisku Nowy Trag jest gruntowa, samolot przylatywał na pokaz startując z Lotniska Balice. Samolot ten należy do Fundacji Biało-Czerwone Skrzydła. Warto jednak tutaj przedstawić całą historię tego egzemplarza.
Samolot TS-11 Iskra to wersja bis D. Opuścił halę fabryczną PZL Mielec w dniu 30.10.1974 roku i otrzymał numer seryjny 3H 12-14 co oznacza że należał do 12 serii produkcyjnej, która objęła 33 maszyny. Była to 298 zbudowana Iskra. Według innych źródeł samolot powstał dopiero w 1976 roku, ale ta informacja nie ma potwierdzenia w innych dokumentach. W dniu 12.11.1974 roku, samolot został dostarczony pierwszemu użytkownikowi – 38. Lotniczy Pułk Szkolny (JW 5401, prawdopodobnie wówczas Lotnisko Modlin). W dniu 8.05.1975 roku, samolot został wcielony na stan Technicznej Szkoły Wojsk Lotniczych w Zamościu (Lotnisko Mokre). W dniu 4.02.1976 roku, samolot wrócił do 38. Lotniczego Pułku Szkolnego, gdzie pozostał do 16.10.1986 roku, czyli ponad 10 lat. W okresie od 9.10.1986 roku do 21.01.1988 roku, samolot przeszedł pierwszy generalny remont w WZL-2 w Bydgoszczy. W dniu 20.10.1986 roku, samolot został wpisany na stan 58. Lotniczego Pułku Szkolnego w Dęblinie (JW 5256), gdzie był użytkowany do 9.11.1989 roku, choć w międzyczasie samolot był użytkowany również przez 60. Lotniczy Pułk Szkolny w Radomiu. W dniu 17.11.1989 roku, samolot trafił do 3. Pomorskiego Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowy w Bydgoszczy (JW 3117). W związku z powolną likwidacją Pułku, który jako jedyny w Polsce użytkował uderzeniowe samoloty Su-7. Samolot TS-11 Iskra nb 1214 został spisany ze stanu pułku 21.01.1991 roku, ale w dniu 26.07.1991 roku, wrócił do Dęblina do 58. LPSzk. W okresie od 14.01.1999 roku do 16.12.1999 roku, samolot przeszedł drugi generalny remont w WZL-3 w Dęblinie. W Dęblinie rozformowano 58. LPSzk, a w jego miejscu utworzono 1. Ośrodek Szkolenia Lotniczego. Tu samolot latał do dnia 14.04.2004 roku, kiedy porucznik pilot Krzysztof Kłaczyński wykonał ostatni lot. W dniu 23.02.2006 roku, samolot został spisany ze stanu jednostki i przekazany do Agencji Mienia Wojskowego. Samolot został zakonserwowany i po częściowym demontażu został zapakowany do kontenera, z zamiarem jego sprzedania. To gwarantowało wysoką jakość jego przechowywania i znikomą degradację konstrukcji. Przez cały okres służby w Polskim Lotnictwie Wojskowym samolot spędził w powietrzu 2 880 godzin, 39 minut, wykonując bez wypadku 6 100 lotów.
W październiku 2013 roku, samolot został wykupiony przez Fundację Biało-Czerwone Skrzydła z siedzibą koło Warszawy, z zamiarem przywrócenia jej do stanu lotnego, a następnie demonstrowania go w powietrzu na całym świecie. Założycielami Fundacji Biało-Czerwone Skrzydła są Piotr Maciejewski (prezes) i Jakub Kubicki. Piloci samolotowi i szybowcowi, wychowankowie Aeroklubu Warszawskiego. Zamiar się ziścił i w dniu 19.10.2014 roku (niedziela), na Lotnisku Lublin-Świdnik wykonano ponowny oblot samolotu, który otrzymał rejestrację SP-YBC, co oznacza że jest to samolot specjalny. Pilotem oblatywaczem był pilot doświadczalny Sławomir Hetman. W ten sposób jest to druga w Polsce prywatna Iskra, która lata. Warto dodać, że Fundacji Biało-Czerwone Skrzydła marzy się pozyskanie i doprowadzenie do stanu lotnego jednego z licznych egzemplarzy samolotu PZL I-22 Iryda. Trzymam kciuki!
I właśnie TS-11 Iskra nb 1214 rejestracja SP-YBC była demonstrowana w pokazie dynamicznym na Nowotarskim Pikniku każdego dnia dwukrotnie. Następnie samolot TS-11 Iskra nb 1214 był demonstrowany w locie na kilku innych pokazach lotniczych, między innymi w Radomiu, Poznaniu (2018 rok) i Gdyni (2019 rok).
Opracował Karol Placha Hetman