Warszawa 2023-04-15
Iliuszyn Ił-76.
Samolot Iliuszyn Ił-76 to sowiecki samolot transportowy, który został opracowany z końcem 60-lat XX wieku. Samolot otrzymał cztery silniki turboodrzutowe i była to pierwsza tego typu konstrukcja w państwie moskiewskim. Maszyna zastąpiła samoloty Antonow An-12, Antonow An-10 oraz częściowo samoloty Antonow An-22. Wszystkie poprzednie samoloty transportowe był napędzane silnikami turbośmigłowymi. Ił-76 pierwszy lot wykonał w dniu 25 marca 1971 roku, a został wprowadzony do służby w 1974 roku. Samoloty były produkowane w Taszkiencie w Uzbekistanie i zbudowano około 960 egzemplarzy. Wojsko Polskie nigdy nie przyjęło na uzbrojenie samolotów Iliuszyn Ił-76.
Rozwój konstrukcji Ił-76.
60-lata XX wieku, to był szczyt rozwoju konstrukcji lotniczych w CCCP. Potem z roku na rok było gorzej. Kończyły się technologie pozyskane z Zachodu, a Zachód coraz bardziej chronił się przed szpiegostwem przemysłowym. W tym czasie, w CCCP nie zmieniła się doktryna wojenna, która zakładała zaatakowanie Europy Zachodniej wszystkimi siłami militarnymi. Do realizacji tego zamierzenia potrzebne były samoloty transportowe, o dużym udźwigu i zdolne operować z lotnisk z RWY o nawierzchni gruntowej. Dlatego, w 1967 roku, Moskwa nakazał biurom konstrukcyjnym opracowanie następcy samolotu Antonow An-12. Cennych informacji dostarczyła agresja CCCP na Czechosłowację w 1968 roku.
Podstawowym wymaganiem, był transport 40 000 kg ładunku, na odległość 5 000 km. Czas przebazowania miał wynosić do 6 godzin. Istotne było także operowanie niemal w każdych warunkach pogodowych.
Do realizacji został wybrany projekt samolotu Ił-76, który był wzorowany na Amerykańskim samolocie C-141. Samolot opracowano jako górnopłat, napędzany czterema silnikami turboodrzutowymi, które umieszczone zostały na wysięgnikach pod skrzydłami. Wzorem poprzednich konstrukcji sowieckich, w nosie samolotu umieszczono stanowisko nawigatora. Podobnie jak w samolocie An-12, w ogonie samolotu umieszczono stanowisko strzelca pokładowego, który miał do dyspozycji dwa działka kalibru 23 mm. Skrzydła samolotu otrzymały bogatą mechanizację płata, aby wytworzyć maksymalnie dużą siłę nośną przy małych prędkościach lotu (start i lądowanie). Podwozie samolotu jest całkowite chowane do kadłuba i ma aż 20 kół. Dostęp do ładowni zapewnia tyła rampa ładunkowe. W prawej burcie są dodatkowe drzwi, ale koniczna jest dostawiana drabinka, aby wejść do środka.
Wersje samolotów Ił-76.
Ił-76 M to jest podstawowa wersja transportowa, o udźwigu ładunku do 42 000 kg.
Ił-76 MD to jest ulepszona wersja do transportowa. Samolot ma poprawione wyposażenie.
Ił-76 MD Skalpel jest to powietrzny szpital. Z tego typu samolotu korzysta car Władimir Putin.
W 80-latach XX wieku, samolot Ił-76 został zmodyfikowany do roli tankowca powietrznego i otrzymał oznaczenie Ił-78. Zbudowano około 50 egzemplarzy. Tego typu samoloty zostały kupione przez Irak. Samolot posiada dwa urządzenia do przekazywania paliwa w powietrzu w postaci agregatów typu UPAZ-1. Z zasobnika agregatu wysuwa się giętki wąż zakończony koszem, we wnętrzu którego jest zamontowane złącze. Agregatem steruje operator, który prowadzi obserwacje przez boczne okno w samolocie Ił-76.
Najbardziej charakterystyczny jest samolot Ił-76/A-50/A-100, który wyposażono w charakterystyczną antenę w kształcie dysku, którą umieszczono nad kadłubem samolotu, identycznie jak w Amerykańskim samolocie AWACS. Zbudowano kilkanaście egzemplarzy. Tego typu samolot brał aktywny udział w Zamachu Smoleńskim, w dniu 10 kwietnia 2010 roku. Samoloty w wersji Beriew A-50E/I zostały wyprodukowane dla lotnictwa wojskowego Indii. Samoloty wyposażono w silniki PS-90. Chiny nie kupiły samolotów A-50, ale na bazie posiadanych samolotów Ił-76 zbudowali własną wersję samolotu z anteną w dysku nad kadłubem samolotu.
Powstał także wariant samolotu gaśniczego. Samolot ma montowany specjalny zbiornik na wodę. Zbiornik można zamontować w ciagu 1,5 godziny. Zbiornik z wodą mam masę 23 000 kg. Zrzut wody następuje po opuszczeniu tylnej rampy i otwarciu zaworów w zbiorniku. Zrzut wody następuje stosunkowo wolno, aby samolot nie utracił stateczności. Pierwsze testy przeprowadzono w 1990 roku.
Ił-84 to był morski wariant poszukiwawczo-ratowniczy, który został wyposażony w dwie łodzie ratunkowe zrzucane na spadochronach. W łodziach znajdowało się wyposażenie niezbędne dla przeżycia rozbitków. Do łodzi jednocześnie mogło wejść do 20 osób (rozbitków). Poprzednikiem tego samolotu był bombowiec Tu-16, który w komorze bombowej miał tego typu łódź ratunkową.
Była wersja samolotu Ił-76 (Ił-476) ze szklanym kokpitem, silnikami Aviadvigatel PS-90A-76 oraz nowym jednoczęściowy skrzydłem wykonanym w kompozytów. Nie wykonano wszystkich testów i z uwagi na liczne usterki, samolot nie został skierowany do produkcji seryjnej.
Powstało około 20 różnych wariantów samolotu Ił-76, z przeznaczeniem wojskowym: wywiad, rozpoznanie, testy broni laserowej, translator dalekiej łączności, obsługi wojskowych baz arktycznych, nosiciel pocisków manewrujących wypuszczanych z ładowni samolotu, badania stanu nieważkości dla treningu kosmonautów, obserwacji sztucznych satelitów Ziemi, testowania nowych silników turboodrzutowych i rakietowych.
Samolot Ił-76 z silnikami PS-90A pierwszy lot odbył w 1995 roku. W 2010 roku, został opracowany wariant samolotu o wzmocnionej strukturze płatowca, który został oznaczony Ił-76MD-90A. Główna modyfikacja polegała na zastosowaniu nowych silników typu PS-90A-76, które mają ciąg startowy 4 x 14 500 kG. Czyli każdy silnik ma ciąg większy o 2 500 kG więcej niż poprzednie silniki D-30KP-2, a jednostkowe zużycie paliwa jest mniejsze o 12%. Silniki te mają dużo wyższy stosunek przepływu powietrza zimnego do gorącego. Poprawie uległy parametry tego samolotu. Masa startowa wynosi do 210 000 kg, a zabierany ładunek wynosi 60 000 kg. Siły zbrojne państwa moskiewskiego zamówiły 40 nowych samolotów. Produkcja została rozpoczęła się w zakładzie Awiastar-SP (SP od Samolotnoje Proizwodstwo) w Uljanowsku, a nie jak do tej pory w Taszkiencie. W 2019 roku, przyjęto na uzbrojenie pierwszy egzemplarz samolotu. Do 2020 roku, zbudowano tylko 15 egzemplarzy.
W Chinach prowadzono także testy z nowymi silnikami turbowentylatorowymi. Silniki oznaczone były WS-10A „Taihang”. Silniki są przypisane dla myśliwców J-10 i J-11.
Samoloty Ił-76 były używane przez kraje: Algieria, Angola, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Chiny, Egipt, Indie, Iran, Sudan, Syria, Ukraina, Uzbekistan, Irak, Jemen, Zimbabwe, Armenia, Azerbejdżan, Bahrain, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Laos, Mali, Mołdawia, KRLD, CCCP/państwo moskiewskie, Sierra Leone, Sudan, Syria, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan, Kambodża, Kongo, Kuba, Węgry, Jordania, Litwa, Serbia.
Dane T-T Ił-76 TD:
Załoga 5 lotników. Rozpiętość 50,5 m (165 stóp 8 cali). Długość 46,59 m (152 stopy 10 cali). Wysokość 14,76 m (48 stóp 5 cali). Powierzchnia skrzydeł 300 m2 (3 200 stóp 2). Masa własna 92 500 kg (203 928 funtów). Masa ładunku Ił-76M 42 000 kg (92 594 funtów). Masa ładunku Ił-76MD 48 000 kg (105 822 funtów). Masa ładunku Ił-76MD-90A 60 000 kg (132 277 funtów). Maksymalna masa startowa 190 000 kg (418 878 funtów). Maksymalna masa startowa Ił-76MD-90A 210 000 kg. Prędkość maksymalna 900 km/h (560 mph, 490 węzłów). Prędkość maksymalna 0,82 Macha. Zasięg z ładunkiem 4 400 km (2700 mil, 2400 mil morskich). Zasięg przebazowania 9 300 km (5 800 mil, 5 000 mil morskich). Pułap użyteczny 13 000 m (43 000 stóp).
Opracował Karol Placha Hetman