Historia
Samolot Piper J-3 / L-4 Cub to amerykański lekki samolot zbudowany przez firmę Piper Aircraft w Bradford w Pensylwanii. Samolot ma prostą, lekką konstrukcję, która zapewnia mu dobre właściwości pilotażowe przy małej prędkości startu i lądowania, na niewielkim lądowisku. Samolot Piper J-3 / L-4 to najliczniej produkowany model samolotu firmy Piper Aircraft, którego wyprodukowano prawie 20 000 egzemplarzy, w samych Stanach Zjednoczonych. Prosta konstrukcja samolotu, przystępna cena i niskie koszty eksploatacji, powodują porównanie samolotu Piper J-3 / L-4 Cub do samochodu Ford Model T.
Geneza samolotu Piper J-3 / L-4 Cub.
W 1928 rok, dwaj bracia, Gilbert i Gordon Taylor, zbudowali tani samolot do produkcji masowej, z dwoma miejscami obok siebie. Jednak Gordon Taylor zginął w jednym z lotów na tym samolocie. Sprzedano tylko jeden egzemplarz. Firma Braci Taylor stanęła na granicy bankructwa. Lecz firmę przejął bogaty naftowiec i inżynier pan William Thomas Piper. Pan William Thomas Piper, także miał marzenie zbudowania prostego samolotu. Przebudował on samolot braci Taylor, umieszczając miejsca w układzie tandem. Samolot otrzymał oznaczenie F-2 i został oblatany we wrześniu 1930 roku. Lecz samolot okazał się nieudany.
W tym czasie, pojawił się nowy silnik lotniczy Continental A-40-3, o mocy 37 KM (27 kW), który zamontowano w samolocie. W tym czasie samolot jeszcze nazywano Taylor E-2 i z silnikiem Continental sprzedano około 350 samolotów.
W 1935 roku, inżynier William Jameneau, zatrudniony przez Williama Thomasa Piper, poprawił konstrukcję samolotu, którego oznaczenie zmieniono na Piper J-2 Cub. Najważniejszymi zmianami było: oszklenie kabiny pilota i pasażera, wykonano ogrzewanie kabiny, zaokrąglono końce skrzydeł. Do końca 1936 roku, sprzedano 500 samolotów Piper J-2 Cub.
Jeszcze w grudniu 1935 roku, powstała najbardziej popularna wersja samolotu o oznaczeniu Piper J-3 Cub, która przetrwała do dzisiaj. Produkcja trwała w fabryce Piper w Lock Haven.
W tym czasie, drogi panów Gilbert Taylor i William Thomas Piper rozeszły się. Pan Gilbert Taylor przeniósł się na Alaskę i tam założył własną wytwórnię Taylot Craft i produkował samoloty Taylor J-3 Cub. W 1938 roku, William Thomas Piper przeniósł swoją firmę z Bradford do Lock Haven w Pensylwanii. Stało się tak dlatego, że fabryka w Bradford spłonęła.
W 1938 roku, dla samolotu Piper J-3 Cub eksperymentowano z różnymi silnikami. Były silniki 3-cylindrowe gwiazdowe (promieniowe), firmy Lenape Papoose. Większość było silników płaskich, 4-cylindrowe firm Lycoming, Franklin, Continental.
W 1939 roku, napadem niemieckim na Polskę, rozpoczęła nie druga wojna światowej. W USA przewidywano, że armia amerykańska przystąpi do wojny. Dlatego przygotowano „Cywilny Program Szkolenia Pilotów” (CPTP), aby wyszkolić przyszłych pilotów samolotów bojowych. Pierwsza dama Eleanor Roosevelt poleciała samolotem Piper J-3 Cub, pozując do serii zdjęć reklamowych, aby pomóc w promocji programu CPTP.
W 1941 roku, armia USA przeprowadziła manewry (ćwiczenia) w których wzięło udział około 12 samolotów firm: Piper, Taylor i Aeronca. W dniu 6 czerwca 1942 roku, USAF wybrało samolot firmy Piper, jako samoloty do podstawowej nauki pilotażu i korygowania ognia artylerii. Tak powstała wersja Piper L-4 Cub.
W armii amerykańskiej samoloty Piper L-4 Cub, pełniły wiele zadań: szkolenia podstawowego, korygowania ognia artylerii, łącznikowe, sanitarne, obserwacyjne i inne. Między innymi samoloty Piper L-4 Cub, startowały nawet z lotniskowca Ranger. Zdarzyło się nawet, że trzy samoloty Piper L-4 Cub, przy pomocy sześciu pocisków rakietowych „Bazooka”, zniszczyły pięć czołgów niemieckich. Do końca drugiej wojny światowej w Europie (2 maj 1945 rok), zbudowano 5 630 samolotów Piper L-4 Cub, dla wojska. Samolot był nazywany także „Grasshopper” - Konik polny.
Do 1946 roku, zbudowano około 20 000 samolotów Piper J-3 / L-4 Cub. Po drugiej wojnie światowej samoloty wystawiono na sprzedaż.
Samoloty Piper L-4 Cub w Polsce.
W 1946 roku, po drugiej wojnie światowej Polska (Ministerstwo Komunikacji) kupiła z demobilu 142 samolotów Piper L-4 Cub. Były to wersje Piper L-4 Cub A, B, H, J. Samoloty nie były w najlepszym stanie, bo dwa lata spędziły pod chmurą, w okupowanych niemczech. Samoloty były bez konserwacji i nie okryte plandekami. Samoloty kupony za przysłowiową czapkę gruszek. Wartość kontraktu wyniosła 550 $. Kontrakt zawarto w grudniu 1946 roku.
Pierwszy Piper L-4 H Cub Nr fabryczny 43-30414, został do Polski dostarczony drogą powietrzną, w listopadzie 1946 roku, i zarejestrowany 25 marca 1947 roku i otrzymał rejestrację SP-AFX.
Pozostałe samoloty przewieziono koleją do hali sterowcowej w Słupsku. Samoloty w Polsce wyremontowano. Naprawy były przeprowadzane w Okręgowych Warsztatach Lotniczych w Bydgoszczy, Gdańsku, Poznaniu, w Lotniczych Warsztatach Doświadczalnych w Łodzi oraz w Instytucie Szybowcowym w Bielsku Białej. Śmigła wyprodukowały Lotnicze Warsztaty Doświadczalne w Łodzi. Pierwsze samoloty po remoncie oblatano w kwietniu 1947 roku.
Samoloty dopuszczono do lotów, ale z ograniczeniami, bez możliwości wykonywania na nich akrobacji. 127 samolotów otrzymało znaki rejestracyjne SP-… Samoloty skierowano do aeroklubów, lotnictwa sanitarnego, do PGR-ów i lotnictwa KBW i Urzędu Bezpieczeństwa. Jeden samolot był testowany z polskimi pływakami, jako wodnosamolot.
W 1950 roku, w Głównym Instytucie Lotnictwa w Warszawie inżynier Tadeusz Chyliński wykonał projekt przeróbki samolotu Piper Cub na samolot sanitarny. Przeróbce poddano 14 samolotów Piper L-4 Cub.
W 1952 roku, w warsztatach PLL LOT-u, pod kierownictwem inżyniera Zygmunta Toczka, przerobiono 14 samolotów Piper L-4 Cub na samoloty rolnicze. W miejsce fotela pasażera wstawiono zbiornik na 120 kg. chemikaliów, wsypywanych od góry przez zasuwany otwór w kadłubie. Pod kadłubem znajdowała się dysza rozpylająca, do której dostawał się sypki środek chemiczny dozowany ręczną dźwignią przez pilota. Samoloty były używane do zwalczania między innymi stonki ziemniaczanej. Samoloty używano tylko do 1953 roku, bo samolot miał mały udźwig i konstrukcja samolotu była słaba.
W 1963 roku, dwa samoloty Piper L-4 Cub przekazano do Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie. Jeden samolot Piper L-4 Cub z rejestracją SP-AGB „Simolotek” był używany przez redakcję czasopisma „Skrzydlata Polska”. Z różnych przyczyn samoloty Piper L-4 Cub wycofano ze lotnictwa. Główną przyczyną było pochodzenie amerykańskie, czyli z kraju imperialistycznego, jak USA określali komuniści.
Renesans konstrukcji Piper L-4 Cub nastąpił dopiero w XXI wieku, dzięki miłośnikom zabytkowych samolotów. Kilka samolotów Piper L-4 Cub powróciło do latania udowadniając, że konstrukcja jest żywotna.
Piper L-4 Cub w wersji z pływakami.
W 1953 roku, we Wrocławiu, inżynierowie Jerzy Teisseyr i Stanisława Mosica zaprojektowali pływakowe podwozie, wykonane z drewna. W Instytucie Lotnictwa w Warszawie pływaki zamontowano do samolotu Piper L-4 H Cub SP-AFY nr fabryczny 44-79889, z silnikiem Praga D. Pierwszy start i lądowanie na rzecze Wisła wykonano w dniu 10 października 1954 roku. Wykonano 66 lotów. Samolot nie uzyskał akceptacji. Pływaki zdemontowano, a samolot dalej latał ze zwykłym podwoziem kołowy.
Jednak na świecie lata kilka samolotów Piper L-4 Cub z pływakami. Pływaki są metalowe.
Konstrukcja
Samolot Piper L-4 Cub jest dwumiejscowym, jednosilnikowym górnopłatem. Samolot najczęściej jest napędzany silnikiem chłodzonym powietrzem, cztero-tłokowym, tak zwanym płaskim.
Skrzydło samolotu jest proste i ma zaokrąglone końce. Skrzydło ma dużą powierzchnię nośną.
Kadłub samolotu jest wykonany jako kratownica ze stalowych rurek. Większość kadłuba samolotu jest pokryta płótnem. W kabinie jest miejsce dla dwóch osób w układzie tandem. Samolot zaprojektowano jako treningowy, dlatego w drugiej kabinie także są sterownice.
Silnik
Jeden silnik Continental A-65-8 chłodzony powietrzem, cztero-cylindrowy płaski, o mocy 65 KM (48 kW). Lub silnik Continental A-75-9 chłodzony powietrzem, cztero-cylindrowy płaski, o mocy 75 KM. Lub inne silniki.
Dane T-T samolotu Piper L-4 Cub:
Rozpiętość 35 stóp 3 cale (10,74 m). Długość 22 ft 5 in (6,83 m). Wysokość 6 stóp 8 cali (2,03 m). Powierzchnia skrzydeł 16,58 m2 (178,5 ft2). Masa własna 765 funtów (345 kg). Masa startowa maksymalna 1,220 funta (550 kg). Prędkość maksymalna 140 km / h. Prędkość przelotowa 120 km/h. Zasięg 191 mil (220 mil, 354 km). Pułap operacyjny 11,500 stóp (3500 m).
Zestawienie
W Polsce było 142 samoloty Piper L-4 Cub.
Opracował Karol Placha Hetman