Kraków 2020-08-24
LET L-410 Turbolet. Straż Graniczna.
Już w 2017 roku, Straż Graniczna rozpoczęła proces pozyskiwania nowych statków powietrznych. Należało zastąpić wyeksploatowane statki powietrzne: cztery samoloty PZL-104MF Wilga 2000 i cztery śmigłowce PZL-Kania. W 2018 roku, Komenda Główna Straży Granicznej, rozpisała nieograniczony przetarg na dwa kolejne duże samoloty, zbliżone wielkością do PZL M-28-05 Skytruck. Kolejne, bo od 2006 roku, Straż Graniczna eksploatuje samolot PZL M-28-05 Skytruck rejestracja SN-60YG.
Zamawiającym była Komenda Główna Straży Granicznej. Przedmiotem zamówienia była dostawa dwóch fabrycznie nowych (wyprodukowanych nie wcześniej niż w 2018 roku), samolotów z zabudowanym wyposażeniem dodatkowym w każdym samolocie. Samoloty miały być przeznaczone do wykonywania przez lotnictwo Straży Granicznej zadań nad obszarami morskimi. Oznacza to, że przedmiotem zamówienia nie były produkty standardowe.
Komenda Główna Straży Granicznej przedstawiła Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ), które dotyczyły głównie: danych T-T samolotu, wyposażenia specjalistycznego, szkolenia załóg, serwisowania, warunków gwaranacji. Określono, że samolot ma być napędzany dwoma silnikami turbośmigłowymi. Pułap operacyjny minimum 20 000 ft. Czas lotu 5,5 godziny + 0,5 godziny rezerwy. Rozbieg maksymalny 950 m. Dobieg maksymalne 900 m. Maksymalna masa startowa MTOW w zakresie od 6 000 do 7 600 kg. Moc silników w zakresie od 770 do 1200 SHP (koni mechanicznych mierzona na wale). Wszystkie podzespoły miały być wyprodukowane nie wcześniej niż w 2018 roku.
Zamawiający wskazał, że obecnie posiadany w służbie samolot PZL M-28-05 w wersji „SG”, wraz ze radarem 360 stopni, systemem obserwacji lotniczej i skanerem UV, spełnia wymagania Straży Granicznej. Samolot ten również osiąga wymagany pułap (20 000 ft) oraz długotrwałość lotu (5 h 30 min i 30 min rezerwy).
Pierwszy przetarg został unieważniony, bo żadna z ofert nie mieściła się w planowanym budżecie. Dokonano korekty i przystąpiono do drugiego przetargu, w którym budżet określono na około 113 milionów złotych. W jego wyniku złożono siedem ofert. Tylko jedna oferta przekroczyła ten limit.
Finalnie, w dniu 26 czerwca 2018 roku, Straż Graniczna zdecydowała się na samolot PZL M-28-05 oferowany przez konsorcjum Parasnake Arkadiusz Szewczyk z Kielc wraz z Airborne Technologies GmbH z Wiednia. Oferowana wartość za dwie maszyny to 109,2 mln zł brutto. Oferta zdobyła aż 99,63 punktów na 100. Wartość samolotów, wraz z wyposażeniem, została wyceniona dokładnie na 109 224 000 zł brutto. Były to samolot M-28 Skytruck.
Jednak przetarg został zaskarżony i dokonano powtórnego przeglądu ofert. W jego wyniku wybrano samoloty LET L-410 UVP E-20, które wyprodukowano i wprowadzenie do służby w Straży Granicznej.
Odwołanie w Krajowej Izbie Odwoławczej.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpatrzyła sprawę dotyczącą unieważnienia przetargu w którym wybrany został samolot PZL M-28-05. Izba nie uwzględniła wielu zarzutów podniesionych przez stronę odwołującą. Izba nie wskazała na konkretne załamanie przepisów dotyczących zamówień publicznych, ale nakazała zamawiającemu ponowne rozpatrzenie ofert i wybranie oferty najkorzystniejszej.
Izba wskazała, że niemożliwe jest podanie dokładnych parametrów technicznych nie istniejących samolotów. Wszyscy oferenci podawali dane samolotów bez zabudowy specjalistycznej. Ale dopiero realny samolot może wykazać swoje prawdziwe dane T-T. Nie można ocenić jaki będzie samolot na podstawie aktualnych certyfikatów typu. Przykładem jest samolot Textron Aviation Beechcraft King Air 250EP, który z niewielkim ładunkiem potrafi przebywać w powietrzu 7 godzin. Jednak załadowany może mieć czas lotu poniżej 5 godzin, czyli poniżej wymogu zamawiającego. Należy wymienić, że były zarzuty dotyczące; mocy silników, pułapu praktycznego, masy wyposażenia specjalistycznego, udzielonej gwarancji oraz uchybienia natury prawnej (papierologia). Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej został ogłoszony w dniu 22 sierpnia 2018 roku.
Warto zwrócić uwagi, że certyfikat typu jest wydawany na istniejący samolot, a nie na planowaną wersję. Izba zwróciła uwagę, że działanie zamawiającego było celowe i miało na celu rozszerzenie konkurencji. W dodatku zamawiający dał oferentom wystarczający czas na zbudowanie samolotów, które brały udział w przetargu i uzyskaniu Certyfikatu Typu EASA lub równoważnego.
LET L-410 UVP E-20.
Samolot LET L-410 Turbolet to samolot opracowany w Czechosłowacji i przeznaczony do komunikacji, jako maszyna dyspozycyjna, samolot sanitarny, fotogrametryczny i do innych zadań lotniczych. Producentem samolotu są zakłady LET. Samolot pierwszy lot wykonał w dniu 16 kwietnia 1969 roku. Pierwszy samolot L-410 Turbolet trafił do Polski w dniu 15 maja 1988 roku.
Samoloty LET L-410 UVP E-20 zostały wyprodukowane w Republice Czeskiej w zakładach spółki LET Aircraft Industries w Kunovicach w kraju Zlinskim, w powiecie Uherské Hradiště. Kupione samoloty stacjonują w Gdańsku, na lotnisku Rębiechowo, gdzie zbudowano dla nich hangar, zaplecze magazynowo-techniczne i zaplecza administracyjno-socjalne. Operatorem samolotów jest I. Wydział Lotniczy Zarządu Granicznego Straży Granicznej KGSG.
Kupno tych samolotów dla Straży Granicznej było wynikiem wygranego przetargu przez konsorcjum JB Investments i Aero Club oraz podpisanej umowy z Komendą Główną Straży Granicznej (KGSG) w dniu 29 stycznia 2019 roku. Kontrakt o wartości 109 783 650 zł brutto został sfinansowany ze środków własnych Straży Granicznych (10%) oraz ze środków Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego – Granice (90%).
Samoloty LET L-410 UVP E-20 wyposażone są w dwa silniki turbinowe, pozwalające na szybkie dotarcie w rejon rozpoznania. Ze względu na dużą moc silników oraz wielkość, samoloty posiadają duży udźwig i możliwe jest zainstalowanie na ich pokładzie licznych systemów obserwacyjnych i komunikacyjnych, niezbędnych do prowadzenia obserwacji i rozpoznania.
Wyposażenie samolotów obejmuje radary umożliwiające wstępną identyfikację obiektów znajdujących się na powierzchni wody, lądu i w przestrzeni powietrznej oraz system obserwacji lotniczej dalekiego zasięgu do około 200 km, umożliwiający precyzyjną identyfikację na dystansie do 15 km. Ponadto, załoga ma do dyspozycji modem łączności satelitarnej, umożliwiający przekaz danych w czasie rzeczywistym w postaci krótkich filmów i obrazów, zapewniający łączność telefoniczną na rozległych obszarach morskich, system automatycznej identyfikacji jednostek nawodnych (AIS) oraz wyposażenie ratunkowe załogi niezbędne do wykonywania lotów w dużej odległości od linii brzegowej wraz z urządzeniami umożliwiającymi przeszukiwanie akwenów w poszukiwaniu rozbitków.
W dniu 6 listopada 2020 roku, spółka JB Investments poinformowała, że wspólnie ze Strażą Graniczną (SG) w porcie lotniczym Gdańsk-Rębiechowo zakończono odbiory techniczne dwóch samolotów patrolowo-rozpoznawczych LET Aircraft Industries typu L 410 UVP E-20, które przyleciały z Czech do Polski do Gdańska w dniu 15 października 2020 roku. Samoloty otrzymały polskie rejestracje SP-VST oraz SP-VSU.
W grudniu 2021 roku, samoloty rozpoczęły służbę. Samoloty zostały skierowany do ochrony granicy Polska - Białoruś na której wciąż trwał atak nielegalnych imigrantów sprowadzanych przez reżim Białoruski. Od dnia 24 lutego 2022 roku, zadania załóg samolotów rozszerzono na granice Polska - Ukraina, z powodu ataku wojsk moskiewskich na Ukrainę.
Wyposażenie polskich samolotów LET L-410 UVP E-20.
Bezwzględnym wymogiem Straży Granicznej było zabudowanie pokładowego wyposażenia specjalistycznego. Zgodnie z oczekiwaniami miał to być system obserwacji złożony z głowicy optoelektronicznej, z kamerą dzienną w rozdzielczości HD, kamerą na podczerwień, dalmierzem laserowym o zasięgu minimum 20 km, automatycznym systemem śledzenia, zaawansowanej obróbki obrazu oraz odbiornikami GPS i INS.
Wyposażeniem koniecznym był radar, o obserwacji horyzontalnej 360 stopni, który ma zasięg wykrywania jednocześnie minimum 200 obiektów, na dystansie co najmniej 120 mil morskich (222,24 km). Każdy samolot ma systemy: poszukiwania rozbitków, automatycznej identyfikacji jednostek nawodnych typu AIS i obserwacji lotniczej. Ma przekaz informacji danych w czasie rzeczywistym. Głównym zadaniem samolotów jest także poszukiwanie rozbitków, a więc uzupełnienie wsparcie zadań wykonywanych przez POLAND NAVY. Zasięg patrolowania określono na 5,5 godziny z zapasem 30 minut przy minimalnej prędkości przelotowej 180 węzłów (333 km/h).
Załoga każdego samolotu LET L-410 UVP E-20 składa się z siedmiu oficerów: dwóch pilotów, dwóch operatorów systemów pokładowych, technika pokładowego, dwóch dodatkowych członków misji.
Dane T-T L 410 UVP E-20:
Długość 14,42 m. Rozpiętość 19,98 m. Wysokość 5,97 m. Masa własna 4 200 kg. Masa maksymalna 6 600 kg. Prędkość przelotowa 405 km/h. Zasięg 510 km przy ładunku 1 500 kg. Zasięg maksymalny 1 500 km. Dwa silniki turbinowe General Electric H80-200, o mocy 800 KM (597 kW) każdy, napędzające pięcio-łopatowe śmigła Avia AV 725.
Opracował Karol Placha Hetman