Kraków 2023-12-14
British Aerospace BAe-146.
British Aerospace BAe-146 to jest średniej wielkości samolot transportowy i pasażerski, który jest napędzany czterema turboodrzutowymi silnikami lotniczymi. Samolot jest określany jako krótkodystansowy i regionalny. Początkowo samolot był oznaczany jako British Aerospace 146, a w skrócie BAe-146. Firma British Aerospace w późniejszym okresie stała się częścią koncernu BAE Systems. Następnie prawa do produkcji seryjnej tego modelu otrzymała firma AVRO Intenational. Firma ta wyprodukowała ulepszona wersję, która otrzymała Avro RJ. Produkcja wersji Avro RJ rozpoczęła się w 1992 roku. Później w 1997 roku, opracowano ulepszoną wersję z nowymi silnikami, Avro RJX.
Program opracowania nowego samolotu uruchomiono w sierpniu 1973 roku. Celem było zbudowanie samolotu dla przewozu 70 pasażerów. Samolot oznaczono Hawker Siddeley HS-146. Konstrukcja miała wypełnić lukę pomiędzy samolotami z napędem turbośmigłowym, takimi jak Hawker Siddeley HS-748 lub Fokker F-27 Friendship, a małymi samolotami turboodrzutowymi, takimi jak BAC One-Eleven i Boeing B-737. Czyli konstrukcja plasowała się wśród samolotów dowozowych. Program był wspierany przez Rząd Brytyjski, który wyłożył 50% kosztów programu, a w zamian uzyskał udział w podziale zysków.
W październiku 1974 roku, wszelkie prace nad projektem zostały wstrzymane w wyniku światowego pogorszenia koniunktury gospodarczej będącego następstwem kryzysu naftowego z 1973 roku. Mimo to prace rozwojowe trwały nadal i w 1978 roku, firma British Aerospace, korporacyjny następca firmy Hawker Siddeley, kontynuowała program. British Aerospace reklamowało ten samolot jako cichy samolot turbowentylatorowy, o niskim zużyciu paliwa, który skutecznie zastąpiłby poprzednią generację samolotów dowozowych, o napędzie turbośmigłowym. Pierwsze zamówienie na BAe-146 zostało złożone przez Líneas Aéreas Privadas Argentinas w czerwcu 1981 roku.
Prototyp samolotu British Aerospace BAe-146 pierwszy lot wykonał w dniu 3 września 1981 roku. Produkcja seryjna trwała w okresie 1983-2001. Samolot był kupowany przez przewoźników regionalnych. BAe-146 był produkowany w modelach -100, -200 i -300. Równoważne wersje AVEO RJ są oznaczone jako RJ-70, RJ-85 i RJ-100. Produkowano także wersje typowo transportowe. Samolot jest przystosowany do operowania z lądowisk prowizorycznie przygotowanych, o nawierzchni trawiastej i żwirowej.
W 1981 roku, w fabryce British Aerospace w Hatfield uruchomiono budowę linii montażowej. Zbudowano trzy prototypy. W tym czasie, cena jednego samolotu wynosiła 11 milionów funtów, a koszt programu to było 350 milionów funtów. Aby program był rentowny, należało zbudować 250 egzemplarzy. Certyfikat został nadany w dniu 8 lutego 1983 roku. Rodzina samolotów Avro-RJ była montowana w Avro International (Regionalne Centrum Samolotów BAE Systems) na lotnisku Woodford w Greater Manchester w Anglii. Produkcja Avro RJ zakończyła się dostawą ostatnich czterech samolotów pod koniec 2003 roku; w okresie 1993–2003 dostarczono łącznie 173 egzemplarze Avro RJ.
Konstrukcja BAe-146.
Samolot BAe-146 to jest samolot typu górnopłat, z usterzeniem w kształcie litery "T". Cztery silniki są umieszczone są w indywidualnych gondolach pod skrzydłami. Samolot jest bardzo cichy i dlatego jest sprzedawany pod nazwą Whisperjet. Dzięki krótkiemu startu i krótkiego lądowania samolot nadaje się do operowania z małych lotnisk położonych blisko centów dużych miast; na przykład London City Airport.
Silniki nie zostały wyposażone w odwracacze ciągu. Zamiast tego, samolot BAe-146 jest wyposażony w duży hamulec aerodynamiczny z dwoma płytami poniżej steru ogonowego, z tyłu kadłuba, który ma tę zaletę, że można go używać podczas lotu i w razie potrzeby pozwala na strome podejście do lądowania. Ponadto samolot posiada spojlery skrzydłowe, o pełnej szerokości, które rozkładają się natychmiast po wylądowaniu.
Silniki BAe-146.
Od samego początku do napędu planowano wykorzystanie czterech silników turbowentylatorowych. Preferowano silniki Avco Lycoming ALF 502H, o ciągu 6500 funtów siły. Było kilka powodów, dla których preferowano układ czterech silników. Były nastepujące powody; Eksploatowanie samolotów na trudnych lotniskach, z krótkimi pasami startowymi. Eksploatacja z lotnisk górskich, w rozrzedzonym powietrzu. Eksploatacja w gorącym klimacie. Silnik ALF 502 wywodzi się z turbowałowego zespołu napędowego Lycoming T55, który napędza ciężki śmigłowiec transportowy Chinook.
W trakcie produkcji samolot był modernizowany. Zmiany obejmowały wymianę oryginalnych silników turbowentylatorowych Lycoming ALF 502, na silniki turbowentylatorowe LF 507, o większym ciągu, które umieszczono w przeprojektowanych gondolach. BAe 146 : Lycoming ALF 502R-5, Avro RJ : Honeywell LF 507-1F. Ciąg 6,990 lbf (31.1 kN).
Dane T-T BAe-146-200:
Załoga 2 osobowa. Ilość pasażerów 85-100. Długość 28.55 m (93.7 ft). Wysokość 8,61 m (28,20 ft). Masa startowa 42 184 kg (93 000 lb). Prędkość Mach 0.739 (426 kn; 789 km/h) Max, Mach 0.7 (404 kn; 747 km/h) przelotowa. Zasięg 100 pax: 3,650 km (1,970 nmi).
Opracował Karol Placha Hetman