Orneta 2008-01-14
29 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego w Ornecie.
1952r. – 1968r.
Historia 29 PLM.
29 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego należał do tych jednostek LWP ( Ludowego Wojska Polskiego ), które zostały powołane do życia na fali ogromnego zwiększania potencjału militarnego Polski pod dyktando Moskwy. 29. PLM w planach stanowił część 9. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego. Polski Minister Obrony Narodowej - Marszałek Polski Konstanty Rokossowski ( jaki on Polski ? ), rozkazem z dnia 23.03.1952 roku, polecił sformować 29. PLM. Dowódca 9. DLM ( dywizji lotnictwa myśliwskiego ) rozkazem organizacyjnym ogłosił sformowanie pułku w mieście Orneta. 26. PLM i 29. PLM początkowo tworzono razem na jednym lotnisku. Lecz niedługo potem 26. PLM przeniesiono do Malborka, skąd w następnym roku przeniesiono do Zegrza Pomorskiego. Nasz bohater, 29. PLM cały czas stacjonował na lotnisku w Ornecie. Tylko na krótko, kiedy lotnisko był poddane remontowi Pułk stacjonował w Malborku.
Generalne plany były takie, aby powołać cztery dywizje, a w każdej z dywizji trzy pułki myśliwskie. Jednak trudna sytuacja gospodarcza Polski spowodowała, że powołanie tak dużej ilości pułków lotniczych było niemożliwe. Wydano nowy rozkaz Nr 0078/Org. z dnia 19.11.1952 roku, który założył formowanie lotniczych związków taktycznych w składzie dwóch pułków lotniczych. Dlatego zaniechano tworzenie 24. PLM, 27. PLM i innych, a 11. DLM otrzymała pod rozkazy 26. PLM z 9. DLM. Drugim pułkiem podległym pod 11. DLM stał się 40. PLM ze Świdwina, gdzie także umieszczono pozostałe jednostki dywizji. W związku z tym 29. PLM, razem z 41. PLM z Malborka był pod rozkazami 9. DLM w Malborku i należał do Wojsk Lotniczych.
Lotnisko w Ornecie.
Lotnisko wyposażone jest w pas startowy o wymiarach 2 000 m x 30 m, o orientacji 06/24. Nawierzchnia betonowa. Ma współrzędne geograficzne 54,07 N 20,05 E i leży na wysokości 53 m npm.
Lotnisko zbudowano w 30-latach XX wieku, przez niemców. Było lotniskiem zapasowym dla Lotniska Elbląg. Wykorzystywano je w celach szkoleniowych. Zostało wyposażone w trawiaste pole wzlotów. Od 1933 roku, (czyli dojścia Hitlera do władzy) zaczęto je intensywnie rozbudowywać. Powstały tu koszary, sztab, kantyna, hangary, magazyny, skład paliw, skład amunicji (bombo-skład), wartownie i inne. Większość budynków była drewnianych, kryta blachą lub papą. Możliwe, że w okresie 1942-1944, na polu wzlotów zbudowano betonową drogą startową o wymiarach 1 200 m x 30 m. Prace na Lotnisku wykonywali głównie więźniowie, a w trakcie drugiej wojny światowej jeńcy obozów.
Podczas drugiej wojny światowej lotnisko zostało zajęte przez moskali i eksploatowane przez nich do 1950 roku. Od 1952 roku, został przejęte przez Lotnictwo Polskie. W okresie 1952 – 1953, lotnisko poddane zostało rozbudowie. Remonty lotniska przeprowadzano w miarę regularnie, szczególnie pas startowy i drogi kołowania ( 1956r. – 1958r., 1961r. – 1962r., 1965r. ). Lotnisko był ściśle związane z 29. PLM, a po jego rozformowaniu popadło w zapomnienie i ulegało stopniowej dewastacji. Jeszcze w 1972 roku, wykonano remont drogi kołowania Nr 1, ale na tym koniec. Przez pewien czas lotnisko i jego obiekty służyły jako magazyn techniczny. Lotnisko jest ( 2008 roku ) niezidentyfikowane, nie wpisane do rejestru. Lotnisko znajduje się we władaniu Agencji Mienia Wojskowego.
29 PLM w Ornecie.
29 PLM ( JW. 4988 ) rozpoczął swoją działalność w trudnych warunkach. Rosjanie opuszczając teren miast i lotniska nie pozostawili nic. Ich jednostka przypuszczalnie została przeniesiona w północno-zachodnią cześć Polski. W 1952 roku, 29. PLM został zmuszony do przejęcia budynków należących do Kościoła Katolickiego. ( Informacja niepewna ). W okresie 1952 - 1953, na terenie lotniska prace budowlane prowadził 51. Batalion Budowy Lotnisk ( JW. 4003 ). Jednostka ta przystosowała lotnisko do przyjęcia i eksploatacji samolotów myśliwskich z napędem turboodrzutowym, w sile jednego pułku. Lotnisko zaliczono do klasy II-b z pasem startowym o wymiarach 2 000 m x 30 m.
W dniu 2.01.1953 roku, na lotnisku w Ornecie odbyła się pierwsza zbiórka stanu osobowego Pułku. Podstawowym samolotem bojowym Pułku stał się Lim-1, a szkolno-bojowym SB Lim-1. Około 1955 roku, Pułk otrzymał nowocześniejsze samoloty Lim-2.
1959 rok.
W maju 1959 roku, pułk otrzymał na wyposażenie pierwsze dwa egzemplarze myśliwców Lim-5 P nr 1D-0403, 1D-0408.
W czerwcu 1959 roku, pułk otrzymał jeden samolot MiG-17 PF z 28 PLM OPL OK.
W 1959 roku, postanowiono porównywać umiejętności pilotów myśliwskich z różnych jednostek w bezpośredniej rywalizacji. W dniach 28.09.1959 roku do dnia 2.10.1959 roku, odbyły się pierwsze po II wojnie światowej Centralne Zawody Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju, indywidualne i zespołowe o mistrzostwo lotnictwa myśliwskiego. Na starcie stanęło kilka zespołów i 19 zawodników w konkurencjach indywidualnych. Stanęli na starcie, gdyż wygrali eliminacje we własnych jednostkach. Niektórzy piloci startowali indywidualne i zespołowo. Przed zawodnikami postawiono następujące zadania; wyższy pilotaż, przechwycenie przeciwnika, strzelanie do celów naziemnych i powietrznych, lądowanie z przygaszonym silnikiem, lot nocny po trasie z wyjściem nad radiolatarnie w oznaczony czasie, itp.
Wszystkie zespoły i piloci występujący indywidualnie otrzymali opaski z numerem. Konkurencje rozgrywano z dużym rozmachem. Jeden samolot na bieżąco oceniało kilku sędziów. Szczegółowo analizowano taśmy z fotokarabinów. W kilku konkurencjach sędziowie oceniali wykonywanie zadania wprost z powietrza, lecąc obok w innym samolocie. Oceniali przebieg ataku, bezpieczeństwo, podejmowanie decyzji przez dowódcę. Piloci z 29 PLM wypadli znakomicie, a szczególnie kpt. Franciszek Walenty, który indywidualnie zajął 1 miejsce.
Klasyfikacja - Indywidualnie;
1 miejsce kpt. Franciszek Walentyn z 29 PLM LO – 2 280 punktów.
2 miejsce porucznik ( kpt. ) Stefan Ziębicki ( Ziembicki ) z 40 PLM LO – 2 210 punktów.
3 miejsce kpt. Garczyński – 2 155 punktów.
Zespołowo;
1 miejsce zespół Kałkusa z 1 PLM z Mińska Mazowieckiego – 2 670 punktów.
2 miejsce zespół Daniłowicza – 2 660 punktów.
3 miejsce zespół kpt. Franciszka Walentyna z 29 PLM LO – 2 335 punktów.
1960 rok.
Wiosną 1960r. do pułku dostarczono pierwsze Lim-5. Około 8 sztuk.
W 1960 roku, przeprowadzono II Centralne Mistrzostwa Lotnictwa Myśliwskiego WL i OPL OK. Zorganizowano je tym razem na kilku lotniskach. Centralnym miejscem było lotnisko w Krzesinach z jej gospodarzem 62 PLM. I tym razem piloci z 29 PLM nie zawiedli. Zespołowo 3 miejsce ponownie zdobył zespół kpt. Pilota Franciszka Walentyna.
We wrześniu 1960 roku, odbyły się centralne uroczystości z okazji Święta Lotnictwa w Łodzi. 29 Pułk wystawił do pokazów w powietrzu 6 samolotów Lim-2 pod dowództwem kpt. pilota Franciszka Walentyna.
Na Lotnisku Orneta przeprowadzono bardzo trudne ćwiczenie. Polegało ono nocnym lądowaniu bez użycia oświetlenia lotniskowego. Wszyscy wytypowani pilocie wylądowali na lotnisku szczęśliwie. Jednak to ćwiczenie było niezwykle niebezpieczne. Piloci kilkakrotnie podchodzili do lądowania, aby jak najlepiej rozeznać sytuację i nie doprowadzić do katastrofy. Więcej razy tego ćwiczenia już nie powtórzono.
Rozformowanie 29 PLM w Ornecie.
Druga połowa 60-tych lat to okres kolejnej reorganizacji w Polskim Lotnictwie Wojskowym. W ich efekcie niektóre pułku uległy rozformowaniu. Między innymi 29 PLM z Ornety, co dla kadry pułku było dużym zaskoczeniem. Podstawą stało się Zarządzenie Sztabu Generalnego WP Nr 0197/Org z dnia 12.07.1968 roku, który nakazywał dowódcy Wojsk Lotniczych rozformować Pułk do 31.12.1968 roku.
Samoloty używane w 29 PLM;
WSK Lim-1, WSK Lim-2, WSK Lim-5, WSK Lim-5 P, Mikojan i Guriewicz MiG-17 PF, WSK TS-8 Bies.
Opracował Karol Placha Hetman