Powidz 2019-06-17
33 Baza Lotnictwa Transportowego w Powidzu.
2001 rok – …
Do 2000 roku, na Lotnisku w Powidzu stacjonował 7. Pułk Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego, który był wyposażony w samoloty bojowe Suchoj Su-22. Następnie lotnisko w Powidzu przemianowano na Bazę Lotnictwa Transportowego, na którym stacjonują samoloty transportowe Lockheed C-130 Hercules.
33 Baza Lotnictwa Transportowego.
33 Baza Lotnictwa Transportowego dziedziczy tradycje jednostek stacjonujących w Garnizonie Powidz. Lotnisko Powidz zostało oddane do eksploatacji w 1955 roku, jako baza pośrednia dla strategicznego lotnictwa CCCP. W Polskich realiach lotnisko powinno posiadać gospodarza. Dlatego w dniu 30.04.1956 roku, szef sztabu Generalnego Wojska Polskiego polecił dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju sformować w terminie do dnia 1.10.1956 roku, na lotnisku w Powidzu 38. PLM jak jednostkę JW. 5401. Lecz już w 1956 roku 38. PLM został przeniesiony na Lotnisko Modlin.
W dniu 1957-07-04 roku, do Powidza przybył z Modlina 7. PLB, który miał na stanie samoloty bombowe Ił-28. Pułk ten stanowił trzon 15. DLB. Lotnisko Powidz doskonale nadawało się do stacjonowania samolotów bombowych. Posiadało całą niezbędną strukturę, włącznie z najnowszymi systemami radiolokacyjnymi. Systemy te zamontowano w Powidzu już w 1955 roku. W 1958 roku na Lotnisko Powidz przebazowano kadrę i samoloty Ił-28 z rozformowanego 35. PLB z Modlina. Również z Modlina przebazowano 33. PLB. W tym czasie utworzono w Powidzu także 21. Samodzielnym Pułku Lotnictwa Rozpoznawczego, który został przeniesiony z Sochaczewa.
Kolejne zmiany organizacyjne nastąpiły w 1963 roku. Przeformowano 33 Pułk Lotnictwa Bombowego na 33. Pułk Lotnictwa Rozpoznania Operacyjnego. Następnie ze stacjonujących w Powidzu jednostek utworzono 7. Brygadę Lotnictwa Bombowego. Brygada otrzymała w składzie cztery Eskadry; trzy bombowe i jedną rozpoznawczą. Dla ubezpieczenia lotów nowej brygady, został sformowany 17. Dywizjon Dowodzenia Lotami. Natomiast dla zabezpieczenia materiałowo-technicznego brygady przeformowano 3 Pułk Obsługi Lotniska na 3 Pułk Zabezpieczenia. W 1963 roku Powidz był jednym z największych garnizonów w Polsce. W 60-latach samoloty Ił-28 zaczęły się wykruszać ze stanu.
W 1973 roku poczyniono przygotowania do przyjęcia nowego typu samolotów Su-20. W dniu 26.04.1974 roku na Lotnisku Powidz wylądowało pierwsze 6 Su-20 pilotowane przez pilotów sowieckich. Były to samoloty o zmiennej geometrii skrzydeł. Samoloty te otrzymały numery burtowe od 01 do 06. Pozostałe samoloty otrzymaliśmy dopiero w 1976 roku. Zakupiono 25 sztuk. Wszystkie te maszyny były eksploatowane wyłącznie w Powidzu. Dla zadań rozpoznawczych większość samolotów mogła przenosić zasobniki rozpoznawcze KKR-1.
Samoloty Su-20 określono w Polsce mianem super techniki i bardzo groźną bronią. To było jednym z powodów, że dla nowych samolotów podjęto decyzję budowy schrono-hangarów. Łącznie w Powidzu zbudowano 40 schrono-hangarów zgrupowanych w trzech obszarach. Oprócz tego był jeszcze jeden obszar rozśrodkowania z indywidualnymi stojankami obwałowanych z trzech stron.
Wybuch drugiej zimnej wojny na początku lat 80-tych wymusił dozbrojenie państw układu warszawskiego. W Polsce wprowadzono na uzbrojenie lotnictwa myśliwskiego w ograniczonej ilości samolotów MiG-23 MF i MiG-21 bis. Jednak prawdziwe przezbrojenie nastąpiło w lotnictwie myśliwsko-bombowym (szturmowym). I to pod względem jakościowym i ilościowym. Zakupiliśmy samoloty Su-22 w dwóch wersjach ; jednomiejscowe Su-22 M 4 K i dwumiejscowe Su-22M 3 K. W 1985 roku odebraliśmy pierwsze, odpowiednio 20 i 6 sztuk. W sumie kupiliśmy 88 i 20 sztuk, co razem dało 108 egzemplarzy, czyli sprzęt dla trzech pułków lotniczych. W okresie sierpień-październik 1984 roku do Powidza na pokładach Ił-76 i An-12/22 dotarło pierwsze 13 samolotów. Powidz stał się początkowo bazą odbioru samolotów.
Samoloty dostarczano w skrzyniach-kontenerach, częściowo rozmontowanych; kadłub, skrzydła, usterzenie, silnik. Samoloty były już oblatane i miały nalot rzędu 2-3 godzin. Po ponownym montażu przez specjalistów sowieckich wykonywali oni oblot i był przekazywany stronie Polskiej. Prawdopodobnie pierwszego Polskiego Su-22 M 4 sowieci w Powidzu oblatali 1984-05-05 roku. Żywotność techniczna Polskich Su-22 w okresie pokoju wynosi 20-25 lat.
Samoloty trafiły do jednostek Piły, Powidza, Świdwina oraz Mirosławca. Każda z jednostek otrzymała na stan 36 maszyn, dla 3 eskadr (zgodnie z ówczesnymi etatami). Przez Lotnisko Powidz przewinęło się 38 maszyn Su-22 M 4 i 12 sztuk Su-22 UM 4 K.
Przystąpienie Polski do NATO wpłynęło na nowy podział jednostek lotniczych. Zniknęły pułki, a podstawową jednostką organizacyjną stały się eskadry. Zgodnie z umowami Polska powinna posiadać 10 eskadr. W Powidzu z dniem 01.01.2000 roku na bazie 7 Pułku Lotnictwa Bombowo-Rozpoznawczego powstały; 21 Baza Lotnicza, 6 ELT i 7 ELT.
Samoloty Su-22 zostały przystosowane do działania w strukturach NATO. Na początek wymieniono panel radiostacji, aby można było stosować tryb łączności używanej w NATO. Kolejnym etapem było wymienienie wyposażenia nawigacyjnego. Należy jednak pamiętać o tym, że Polskie Su-22 nigdy nie zostały przystosowane do działania poza granicami naszego kraju. Już wówczas przewidywano eksploatację ich do około 2015 roku. Polska posiada pełną bazę techniczną dla przeprowadzenia remontów. Silniki remontowane są w Warszawie. Płatowce w Bydgoszczy.
W 2008 roku wszystkie samoloty Su-22 z Powidza przebazowano do Świdwina. W ten sposób Powidz pożegnał się z ostatnimi prawdziwymi samolotami bojowymi bazującymi tu od 1956 roku. Planowano aby w Powidzu bazowała jedna eskadra samolotów F-16, do tego jednak nie doszło i bazę przeznaczono dla lotnictwa transportowego.
Uzupełniając temat podstawowych samolotów bazujących na Lotnisku Powidz należy wspomnieć o szkolno-treningowym TS-11 Iskra. Służyły one w Powidzu w okresie 1989-2007, a były przeznaczone głównie dla podtrzymania nawyków pilotów, którzy z powodu nie najlepszej kondycji naszej gospodarki, mieli coraz mniej godzin spędzonych w samolotach bojowych. Przez Lotnisko Powidz przewinęło się około 10 tych samolotów.
Przygotowanie Lotniska Powidz do przyjęcia WSB (Wielozadaniowy Samolot Bojowy) doprowadziło w dniu 1.01.2002 roku do przemianowania 21 BLot. w 33 BLot. Czyli wszystkie bazy z WSB otrzymały numery 31, 32, 33 BLot. Podstawowym lotniskiem 33 BLot było oczywiście Lotnisko Powidz, ale w składzie bazy znalazło się także Lotnisko Babimost, jako zapasowe (do 2005 roku, kiedy zostało przekazane lotnictwu cywilnemu).
Z początkiem XX wieku zmiany w Polskim Lotnictwie Wojskowym były bardzo dynamiczne. Kolejne analizy wykazały, że 3 i 6 ELT można umieścić na Lotnisku Krzesiny, a Lotnisko Powidz przeznaczyć ewentualnie na bazę samolotów NATO. Z uwagi na mocne zaangażowanie Rzeczypospolitej w misjach za granicą wzrosło zapotrzebowanie na przewozy transportowe i perspektywę pozyskania transportowych C-130 Herkules. W efekcie postanowiono utworzyć kolejną eskadrę transportową, która otrzymała oznaczenie 14 ELTr. Dotychczasowa 6 ELT po przeszkoleniu pilotów w USA na samoloty F-16, trafiła do Krzesin, a 7 ELT z samolotami Su-22 przekazano do Świdwina.
33 Baza Lotnicza została przeznaczona do przygotowania sił i środków bazy lotniczej do przyjęcia samolotu transportowego, doskonalenia logistycznego, zabezpieczenia działań w sytuacjach kryzysowych podczas likwidacji zagrożeń o charakterze niemilitarnym, a także zabezpiecza zadania wynikające z Traktatu Open Skies.
W 2006 roku o Lotnisku Powidz mówiono bardzo dużo. Lotnisko było brane pod uwagę jako Baza NATO, w której działałby system obserwacji obiektów naziemnych z powietrza. Przedstawiciele dowództwa NATO kilkakrotnie wizytowali obiekt, Miasto Powidz i okolice.
W dniu 2007-04-01 roku powołano do istnienia 3 Brygadę Lotnictwa Transportowego z siedzibą w Powidzu. Stało się to na podstawie Decyzji Ministra Obrony Narodowej z dnia 2006-09-22 roku oraz Rozkazu Dowódcy SP w sprawie rozformowania Dowództw 2. i 3. KOP, sformowania Dowództwa 3. BLTr. i 14. ELTr oraz zmiany podporządkowania niektórych jednostek organizacyjnych Sił Powietrznych.
Kolejną jednostką, która stacjonuje na Lotnisku Powidz została jednostka transportowa. 14 Eskadra Lotnictwa Transportowego (ELTr) została zorganizowana w wyniku decyzji przyjęcia na uzbrojenie SP RP średnich samolotów transportowych Lockheed C-130 Herkules. W wyniku analiz podjęto decyzję, że samoloty te będą stacjonowały na Lotnisku Powidz, czyli w 33 BLot. Eskadra rozpoczęła działalność 1.06.2007 roku. Na stanie eskadry jako pierwsze pojawiły się lekkie samoloty transportowe typu PZL M-28 Bryza, a w 2009 roku samoloty C-130 E Hercules.
Od 2009-01-01 roku zgodnie z Rozkazem Dowódcy Sił Powietrznych nastąpiła zmiana nazwy 3. Brygady Lotnictwa Transportowego w 3. Skrzydło Lotnictwa Transportowego. Była to zmiana czysto kosmetyczna idąca w kierunku ujednolicenia nazw w SP RP z nomenklaturą obowiązującą w NATO.
Od 2009 roku czyniono starania dla przygotowania Lotniska Powidz jako bazy dla samolotów Lockheed C-130 Hercules. Głównymi zadaniami inwestycyjnymi na lotnisku w Powidzu była nowa nawierzchnia lotniska i nowy duży hangar. Zbudowano nowe obiekty, w tym: rozbudowano port lotniczy, zmodernizowano system elektroenergetyczny, powstała baza Kompanii Obsługi Lotnisk, wyremontowano stanowisko dowodzenia, wykonano nowe płaszczyzny postoju samolotów, magazyny lotniczych środków bojowych oraz budynki zaopatrzenia lotniczo-technicznego. W jednostce zbudowano nową halę sportową i basen. Wśród innych zadań były; nowe oświetlenie, port przeładunkowy, nowe magazyny, sieć wodociągowa i cieplna, modernizacja wielu budynków.
Pierwszy samolot Lockheed C-130 Hercules przyleciał do Powidza w dniu 2009-03-24 roku. W sumie w Powidzu bazuje 5 samolotów C-130 Hercules. Oprócz samolotów C-130 w Powidzu służy 8 samolotów PZL M-28.
Dowódcy 33. Bazy Lotnictwa Transportowego: płk dypl. pil. Maciej Trelka (od sformowania – 9.10.2011), płk dypl. pil. Mirosław Łusiarczyk (10.10.2011 – 25.05.2014), płk pil. mgr inż. Mieczysław Gaudyn (26.05.2014 – 30.03.2017), cz.p.o. płk Dariusz Płóciennik (31.03.2017 – 03.09.2017), płk pil. Grzegorz Kołodziejczyk (04.09.2017 – obecnie).
3 Skrzydło Lotnictwa Transportowego.
3 Skrzydło Lotnictwa Transportowego sformowano na podstawie rozkazu Dowódcy Sił Powietrznych z 26 sierpnia 2008 roku. 3. Skrzydło Lotnictwa Transportowego nie dziedziczy tradycji innych jednostek. 15 września 2011 roku Dowództwo 3. Skrzydła Lotnictwa Transportowego postanowieniem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z dnia 15 sierpnia 2011 roku otrzymało Sztandar. Na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej nr 84/MON z 16 marca 2011 roku 3. Skrzydło obchodzi swoje święto w dniu 1 czerwca. Obecne wyposażenie Skrzydła to: Lockheed C-130 E Hercules, CASA C-295 M, Boeing B.737 BBJ, Gulfstream G.550, PZL M-28B/PT GC, Mil Mi-17, Mil Mi-8, PZL W-3 Sokół, PZL Mi-2.
Opracował Karol Placha Hetman