Zielona Góra 2022-06-08
Miasto Zielona Góra.
Współrzędne geograficzne Zielonej Góry: 51.947N 15.511E.
Zielona Góra to historyczne miasto na Dolnym Śląsku. Obecnie jest to największe miasto Ziemi Lubuskiej. Zielona Góra jest stolicą Diecezji Zielonogórsko – Gorzowskiej. Według danych GUS w 2021 roku, w Zielonej Górze mieszkało 140 700 osób, co stawia je na 24 miejscu w Polsce. Zielona Góra leży w Borach Zielonogórskich, które są otoczone rzekami: Odra i Bóbr, w ich dolnym biegu. Jest tu pasmo wzniesień nazwane Wał Zielonogórski.
Zielona Góra leży na międzynarodowym szlaku drogowym i kolejowym, który łączy Skandynawię z południem Europy. Zieloną Górę od Warszawy dzieli odległość 420 km, od Poznania 130 km, od Wrocławia 160 km, od Szczecina 210 km, od Pragi 290 km, od Berlina 190 km.
Historia Zielonej Góry.
Z przeprowadzonych badań archeologicznych wynika, że tereny te były zamieszkiwane przez ludność słowiańską już w epoce kamienia, brązu i żelaza. Powstało tu kilka osad, które w X i XI wieku należały do Polski. Niektóre osady miały charakter handlowy, inne rolniczy, a jeszcze inne myśliwski lub zajmujących się połowem ryb. Osady z czasem przekształcały się w rzemieślnicze, w których zakładano warsztaty.
Pierwsze wzmianki pisane o Zielonej Górze, która miała wówczas inną nazwę, pochodzą z 1222 roku, za czasów Henryka Brodatego. Ludność słowiańska trudniła się pasterstwem i myślistwem. Osada należała wówczas do Księstwa Głogowskiego. W 1249 roku, tereny te zostały wydarte z rąk Piastów Sląskich przez książąt z Brandenburgii.
Lokacja osady nastąpiła na przełomie XIII i XIV wieku. Dokument lokacyjny nie zachował się. W XIV wieku, miasto nie rozwijało się dobrze. Było trapione pożarami i zarazami.
W połowie XIV wieku, Zielona Góra wraz ze Śląskiem, znalazła się poza granicami Polski, pod rządami Piastów Głogowskich, którzy jednak utracili polityczną samodzielność na rzecz germańskiej dynastii Luksemburgów, panujących w Czechach.
Miasto zaczęło się dobrze rozwijać w XV wieku. W tym czasie zostało otoczone murem obronnym ceglano – kamiennym. Do chwili obecnej (2022 rok) zachowały się jego fragmenty. Miasto bogaciło się na handlu, rzemiośle oraz uprawiano winorośl i produkowano dobre wina. Z uwagi na czasami mroźne zimy, krzyżowano winorośle, aby otrzymać krzewy bardziej odporne na mrozy. Plantacje winorośli miały powierzchnię ponad 1 000 hektarów. Hodowano także owce i z wełny tkano pierwsze sukna. Miasto otrzymało przywilej sukiennictwa.
W XV wieku, w Zielonej Górze wpływy mieli Jagiellonowie. W drugiej połowie XV wieku, w mieście zbudowano pierwsze murowane domy. W XVI wieku, ziemia zielonogórska znalazła się pod panowaniem wrogiej Polsce niemieckiej dynastii Habsburgów. Doszło do licznych sporów religijnych pomiędzy katolikami i protestantami. W okresie 1618 – 1648, czyli wojny trzydziestoletniej, miasto zostało spustoszone. Na miasto nałożono duże kontrybucje. Wojna, rabunki i pożary doprowadziły miasto do upadku. Kolejny pożar wybuch w 1651 roku, spaliło się prawie całe miasto. Ostatni duży pożar miasta był w 1948 roku.
W XVII wieku miasto było znacznie zgermanizowane. Bogaci niemcy prześladowali polską biedniejszą ludność. W 1740 roku, doszło do wojny austriacko – pruskiej. Prusacy przejeli panowanie nad Zieloną Górą i panowali tu przez kolejne 200 lat. Ludność polska wyparta została do okolicznych wsi.
Wojna siedmioletnie (1756-1763), ponownie spustoszyła miasto, choć walki tutaj się nie toczyły, ale liczne przemarsze wojsk pustoszyły miasto. Po zakończeniu wojny siedmioletniej Zielona Góra stała się miastem garnizonowym.
Początek XIX wieku, nie był dla miasta korzystny. Przez miasto przeszła armia Napoleona. Okupacja francuska trwała ponad jeden rok. Ale już w 1813 roku, Zielona Góra zaczęła się dynamicznie rozwijać. Powstało wiele manufaktur: fabryki win i wódek, browary, przędzalnie wełny, cegielnie, fabryki sukna. Zaczęło rozwijać się szkolnictwo i kultura. Otwarto teatr miejski.
W dniu 1 października 1871 roku, nastąpiło oficjalne uruchomienie odcinka kolei żelaznej Głogów – Zielona Góra – Czerwieńsk.
W 1900 roku, Zielona Góra liczyła ponad 21 000 mieszkańców. Ponad 30 % było narodowości polskiej. W tym czasie, ludność niemiecka emigrowała na Zachód, do wygodniejszego życia. Napływała tu ludność narodowości polskiej, która założyła Towarzystwo Rzemieślników Polskich (1898 rok). Plantacje winorośli zajmowały blisko 1 400 hektarów. Współcześnie (2021 rok) w całym regionie lubuskim istnieje 101 winnic, z których większość została założona po 2001 roku. W 1900 roku, w mieście było blisko 30 dużych fabryk i około 40 mniejszych warsztatów. Była gazowania, wodociągi i komunikacja miejska obsługiwana omnibusami. Wiele ulic zostało wybrukowanych. Były szkoły, przedszkola, teatr, biblioteka publiczna, łaźnia publiczna.
W dniu 1 września 1939 roku, głupi niemcy rozpoczęli drugą wojnę światową. W jej efekcie germańcy utracili dużo terenu. W dniu 14 lutego 1945 roku, do Zielonej Góry wkroczyła dzika armia sowiecka. Do Zielonej Góry przesiedlano ludność Polską z Kresów, które zostały zagarnięte przez CCCP. Była także ludność napływowa z Wielkopolski. W grudniu 1945 roku, w Zielonej Górze było już 12 000 Polaków, aby w 1950 roku, było już ponad 32 000 Polaków. W 1945 roku, używano przejściowo nazwy miasta w formie Zielonogóra. Obecna nazwa oficjalnie funkcjonuje od 1946 roku. Zielona Góra, w okresie 1950 – 1998, była stolicą województwa zielonogórskiego.
W granicach Polski miasto zaczęło się szybko rozwijać. Stało się ośrodkiem kultury, szkolnictwa wyższego i przemysłu. Rozbudowana sieć kolejowa sprzyjała rozkwitowi. Do grupy największych zakładów przemysłowych zaliczały się: Zakłady Metalowe „Zastal”, Zakłady Aparatów Elektrycznych Lumel, Zielonogórska Fabryka Zgrzeblarek, Zakłady Przemysłu Wełnianego „Polska Wełna”, Lubuska Wytwórnia Win i Wódek Polmos, Zielonogórskie Fabryki Mebli, Fabryka Dywanów Novita.
Pierwsze protesty antykomunistyczne wybuchły w 1960 roku, kiedy komuniści zarządzili konfiskatę „Domu Katolickiego”.
W 1965 roku, założono Wyższą Szkołę Inżynierską, która następnie przemianowana została na Politechnikę Zielonogórską. W 1971 roku, powstała Wyższa Szkoła Pedagogiczna imieniem Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze. W 2001 roku, Politechnika i WSP połączyły się, tworząc Uniwersytet Zielonogórski. W 1980 roku, liczba mieszkańców przekroczyła 100 tysięcy osób.
W 2015 roku, do Zielonej Góry przyłączyły się sąsiednie gminy. W ten sposób powierzchnia miasta wzrosła do 278,32 km kwadratowych. W 2018 roku, Zielona Góra miała 140 113 mieszkańców.
Transport drogowy.
Zielona Góra leży na trasie drogi ekspresowej Nr 3, będącej częścią międzynarodowej trasy E65. W pobliżu przebiegają drogi krajowe Nr 27 i 32. Są tutaj drogi wojewódzkie: Nr 279 (doga obwodowa w około Zielonej Góry, długość 59 km), 280 (Zielona Góra – Brody, 16 km), 282 (Zielona Góra – Bojadła, 22 km), 283 (Zielona Góra – Kożuchów, 39 km).
Lotnisko Zielona Góra Przylep.
Współrzędne geograficzne: 51.979N 15.463E.
Przylep od 2015 roku, jest dzielnicą i częścią miasta Zielona Góra. Pierwsza wzmianka o miejscowości Przylep pochodzi z 1400 roku. Miejscowość położona jest nad rzeczką Złotą Łączą. Na rzeczce postawiono cztery młyny wodne. W okresie 1860 – 1885, zbudowano brukowaną drogę łącząca wieś Przylep z Zieloną Górą. Z początkiem XX wieku, we wsi było aż 12 hektarów winnic. W październiku 1944 roku, germańcy niedaleko wsi Przylep zbudowali obóz KL Schertendorf, który był jedną z filii obozu koncentracyjnego Groß-Rosen. Wielu więźniów tego obozu pracowało niewolniczo w fabryce Beuchelt &Co, w Zielonej Górze. Pod koniec lutego 1945 roku, germańcy ewakuowali obóz i wymordowali wielu więźniów.
Przez osiedle Przylep przebiega linia kolejowa Nr 273, na której utworzono przystanek osobowy. Przystanek znajduje się przy przejeździe kolejowo – drogowym w ciągu drogi wojewódzkiej Nr 280, która ma tutaj nazwę ulica Przylep – Solidarności. Obok jest teren ekonomicznej strefy przemysłowej. Funkcjonuje tutaj kilka zakładów przemysłowych i firm handlowych. W 2018 roku, przystanek obsługiwał do 50 pasażerów na dobę.
W Przylepie znajduje się lotnisko o nazwie Zielona Góra – Przylep, które jest siedzibą Aeroklubu Ziemi Lubuskiej. Aeroklub Ziemi Lubuskiej został utworzony w 1957 roku, i funkcjonuje jako jeden z 46 oddziałów Aeroklubu Polskiego. Lotnisko ma gruntową (trawiastą) drogę startową. Na terenie lotniska Przylep swoją stację ma Lotnicze Pogotowie Ratunkowe – HEMS. Bazuje tutaj śmigłowiec Eurocopter EC135.
Na lotnisku Przylep można spotkać liczne samoloty: Zlin 50, Extra 330, Cessna. Krąg dla szybowców jest najczęściej południowy. Krąg dla samolotów najczęściej północny, a to pozwala pilotom szybowców na nawiązywanie kontaktu z termiką bez kolizji z samolotami. Lotnisko jest jedną z baz grupy akrobacyjnej Orlen Żelazny.
Od 2002 roku, przy aeroklubie działa Ośrodek Szkolenia Lotniczego, certyfikowany wg europejskich przepisów PART, posiadający dobrą kadrę, zajmujący się szkoleniem praktycznym i teoretycznym, od licencji samolotów ultralekkich, poprzez samoloty, śmigłowce, sterowce, na licencji pilota liniowego kończąc.
Współrzędne geograficzne: 51.979N 15.463E. Elewacja lotniska wynosi 77 m (253 ft). RWY wytyczono na kierunku 06/24 i ma długość 880 m oraz 1 080 m. Murawa lotniska jest w dobrym stanie, co jest efektem całorocznych zabiegów koszenia i wałowania. RWY ma stałe światła krawędziowe, co umożliwia wykonywanie lotów po zmroku. Lotnisko ma własny MPS i sprzedaje paliwa Avgas 100LL i Pb95.
Kod lotniska Przylep: EPZP. Lotnisko jest zarejestrowane ULC 17. Radio – 130.780 MHz. Warunki atmosferyczne w rejonie Zielonej Góry są korzystne dla lotnictwa. Średnia temperatura lipca wynosi +18,3 stopni Celsjusza, a stycznia -1,3 stopnia Celsjusza. Opady roczne wynoszą około 580 mm. Wiatry są umiarkowane, zwykle z kierunku zachodniego. Na lotnisko Przylep można dojechać linią autobusową Nr 20.
Opracował Karol Placha Hetman