Mysłowice 2022-01-07
Stacja kolejowa Mysłowice.
W 1836 roku, z inicjatywy przemysłowców i kupców założono Towarzystwo Kolei Górnośląskiej (TKG). Głównym celem TKG było połączenie Górnego Śląska z Wrocławiem linią kolejową. W 1841 roku, powstała firma Oberschlesische Eisenbahn Aktien Gesellschaft, która w kolejnych latach zbudowała kolei normalnotorową z Wrocławia do Mysłowic. Poszczególne odcinki kolei powstawały w różnych miejscach i dopiero w finale powstała jedna linia.
W 1846 roku, kolei doprowadzono do Mysłowic. Dalszym celem było połączenie Górnego Śląska z Krakowem i w ten sposób wyprzedzenie Austriaków w tej inwestycji i czerpanie korzyści finansowych z prowadzonego transportu. Głównym towarem był węgiel kamienny, wyroby żelazne i korzyści płynące z relatywnie taniego transportu kolejowego. Niemal wszystkie linie kolejowe budowały spółki prywatne, które otrzymały liczne udogodnienia prawne, które pojawiły się w Królestwie Prus. Między innymi były ułatwienia w nabywaniu gruntów pod linie kolejowe i liczne ulgi podatkowe. Rząd Królestwa Prus mocno wspierał rozwój transportu kolejowego.
Kolejowy transport wojska i zaopatrzenia dla niego pojawił się nieco później, bo początkowo wojsko w kolei widziało zagrożenie, że przeciwnik może wykonać szybki atak z zaskoczenia. Wojsko żądało omijania ważnych obiektów militarnych przez linie kolejowe. Taki pogląd silnie reprezentowała Rosja. Nacjonalizacja kolei w Prusach spowodowała zainteresowanie wojska tym rodzajem transportu.
Prace na linii Wrocław - Mysłowice (miasto nadgraniczne Królestwa Pruskiego) i jednocześnie w Mysłowicach trwały od 1842 roku. W dniu 1 października 1946 roku, nastąpiło uroczyste otwarcie stacji kolejowej w Mysłowicach i mieszkańcy zobaczyli pierwszy pociąg. Król Prus Fryderyk Wilhelm IV był obecny na tej uroczystości. Stacja była końcowa i miała tylko dwa tory i obrotnicę dla parowozów. Stacja nosiła wówczas nazwę Myslowitz, ale używano także nazwy Mysłowice Główne oraz Mysłowice Miasto.
Po drugiej stronie granicy, w Galicji (zabór Austriacki) kolei budowała spółka Krakowsko-Górnośląska. W październiku 1847 roku, obie linie zostały połączone. W efekcie z Krakowa do Wrocławia można było przejechać całą linią. Komunikację między stacjami zapewniał telegraf i jazda na tak zwane berło.
Władze pruskie zabiegały o wybudowanie linii kolejowej z Mysłowic do Sosnowca, Zawiercia i innych miejscowości. Ale Rosja nie była zainteresowana tym planem, podejrzewając podstęp. W 1856 roku, zbudowano linię kolejową z Mysłowic do Oświęcimia. Mysłowice rozwijały się, ale inne rejony Górnego Śląska rozwijały się jeszcze bardziej dynamicznie, między innymi nowo powstałe Katowice.
Mysłowice stały się miejscem turystycznym, do którego przyjeżdżali ludzie chcąc zobaczyć gdzie stykają się granice trzech potężnych imperiów: Pruskiego, Austro-Węgier i Rosyjskiego. Dla polaków to byli tylko zaborcy.
Mysłowice stały się także ważnym ośrodkiem dla emigrantów. Do Mysłowic przyjeżdżali ludzie, którzy chcieli emigrować z Galicji i Królestwa Polskiego do Ameryki. W Mysłowicach niemcy zorganizowali biuro emigracyjne, które wydawało specjalne dokumenty. Emigranci kupowali bilety kolejowe z Mysłowic przez Gliwice, Wrocław, Berlin do Hamburga. W Hamburgu emigranci przesiadali się na statki oceaniczne i płynęli do Ameryki.
Stacja Mysłowice obecnie.
Stacja kolejowa Mysłowice ma współrzędne 50.238102 N 19.141573 E. Jest zlokalizowana we wschodniej części miasta Mysłowice, w pobliżu rzeki Przemsza. Z uwagi na teren ze spadkiem w kierunku rzeki Przemsza równia stacyjna musiała być wyrównana. Dworzec postawiono po wschodniej stronie stacji, przy obecnej ulicy Powstańców. Już od momentu powstania dworca na plac przed dworzec podjeżdżały konne tramwaje. Z zachodniej strony stacji jest szosa Oświęcimska (droga wojewódzka Nr 934), skąd także można dojść na stację. Są tutaj przystanki autobusowe, postój TAXI i sklepy. Ulicę Oświęcimską z ulicą Powstańców łączy tunel dla podróżnych i dla mieszkańców. Z tego tunelu jest dojście do każdego peronu na stacji. Na stacji jest jeszcze jeden tunel pod peronami i torami, który był tunelem służbowym i pocztowym, ale został wyłączony z eksploatacji. Między ulicą Oświęcimska a równią stacji jest mur oporowy, z uwagi na różnicę wysokości w terenie.
Na stacji Mysłowice są trzy linie kolejowe: Nr 134 (poprzednio Nr 139 i Nr 100) Jaworzno Szczakowa - Mysłowice, Nr 138 (poprzednio Nr 201d i Nr 149) Oświęcim - Katowice, Nr 655 (poprzednio Nr 201i, następnie Nr 149) Mysłowice - Katowice Muchowiec. Wszystkie szlaki są dwutorowe i zelektryfikowane.
Stacja osobowa ma trzy perony, przy których jest pięć torów (pięć krawędzi peronowych) oraz 3 tory przelotowe, z których korzystają pociągi towarowe. Peron 1 jest nieużywany i ma długość 290 m. Peron 2 i 3 mają długość 240 m. Wszystkie perony są typu niskiego. Perony są zadaszone wiatami. Nawierzchnia peronów jest wyłożona płytkami chodnikowymi. W 70/80-latach Peron 1 był wykorzystywany dla pociągów kolonijnych i sezonowych w okresie wakacyjnym, relacji nad morze.
Stacja Mysłowice dzieli się na dwie stacje; stacja pasażerska i stacja towarowa. Stacja towarowa znajduje się w kierunku północno-zachodnim i mieści się pomiędzy ulicami Katowicka, po zachodniej stronie (droga krajowa Nr 79) i ulicą Towarowa, po wschodniej stronie. Stacja towarowa miała 18 torów (14 torów głównych), ale obecnie wiele z nich jest nieużywanych, a nawet rozebranych.
Pomiędzy stacją towarową a osobową jest wiadukt w ciągu ulicy Krakowska (droga krajowa Nr 79), która przechodzi pod torami. Na wiadukcie jest sześć torów. W północnej głowicy stacji jest wiadukt w ciągu ulicy Bytomska. Ulica przebiega pod sześcioma torami.
Na stacji towarowej jest wiele obiektów kolejowych, z których wiele nie pełni już pierwotnych funkcji. Między innymi lokomotywownia z dwoma budynkami. W pierwszym było 5 stanowisk, a w drugim 3 stanowiska dla lokomotyw. Była także obrotnica lokomotyw. Są tutaj 2 górki rozrządowe. W byłych budynkach kolejowych są teraz: serwis opon samochodowych, sklep motoryzacyjny, zakład naprawy sprzętu AGD, sklep meblowy, warsztat samochodowy i inne. Druga wachlarzowa lokomotywownia znajduje się przy stacji osobowej po jej wschodnie stronie. Było tutaj 18 stanowisk i obrotnica lokomotyw. Lokomotywownia jest nieczynna.
W 2016 roku, stacja osobowa Mysłowice została odnowiona. Odnowiono elewację dworca. Wyremontowano przejście podziemne. Remont objął Peron 2 i Peron 3. Peron 1 od wielu lat jest nieużywany. Poprawiono krawędzie peronowe i ławki. Na peronach zamontowano nowe nagłośnienie, nowe gabloty z informacją kolejową, nowe zegary typu LED.
Stacja posiada 3 czynne nastawnie (MwA, MwB oraz Mw11). Obecnie ruch pociągów prowadzą 2 nastawnie dysponujące: MwA (w części pasażerskiej i południowa część grupy towarowej) i MwB (wyjazd na Zawodzie i Stawiska). Z nastawnią MwA współpracuje wykonawcza Mw11, która znajduje się na głowicy rozjazdowej od strony Jęzora. W 2018 roku, stacja obsługiwała do 200 pasażerów w ciągu doby. W Mysłowicach zatrzymują się wszystkie pociągi osobowe: InterCity, PolRegio, TLK, Kolei Śląskich.
Opis zdjęcia: W pobliżu stacji kolejowej Mysłowice jest wieża wodna dawnej Huty Uthemann.
Budynek dworcowy.
Budynek dworca jest historyczny i typowy dla kolei pruskich. Obiekt stacyjny jest zachowany w dobrym stanie. Budynek jest bardzo prosty w formie. Tylko skrajne jego części zostały podwyższone i otrzymały dwuspadowe dachy o niewielkim spadku. Część środkowa budynku jest przykryta płaskim dachem. Obecnie w budynku są sklepy i punkty usługowe. Nie ma kas, ale na stacji są automaty biletowe. Kasa biletowa została zamknięta w dniu 29 marca 2012 roku.
Kolej wąskotorowa w Mysłowicach.
Kolej wąskotorowa w Mysłowicach rozwijała się równolegle z koleją normalnotorową. Budowę linii wąskotorowych inicjowali głównie właściciele kopalń i hut. Głównym powodem była mała wydajność przedsiębiorstw wekturantów, nazywanych tak od łacińskiego słowa „vectur”, czyli „przewoźnik”, którzy towary przewozili wozami konnymi typu platforma, po drogach gruntowych. Szyny znacznie usprawniły transport, bo mniej wpływała na transport pogoda i pory roku. Wiele z linii wąskotorowych było obsługiwanych przez zaprzęgi konne, zanim wprowadzono parowozy dla wąskiego toru.
Kolej normalnotorowa nie rozwiązała problemu wymiany surowców i towarów między poszczególnymi zakładami pracy. Kolei wąskotorowa miała kilka zalet. Budowa kolei wąskotorowej była tańsza, można było stosować ciaśniejsze zakręty. Minimalny promień skrętu wynosi 40 m. Kolej taka może pokonywać pochyłości terenu do 25%. W pewnych warunkach można było wagon obrócić na obrotnicy przez jednego pracownika. Dało to możliwość doprowadzenia takiej linii praktycznie w każde miejsce. Według szacunków, szlak wąskotorowy, o długości 10 km zastępował pracę 100 zaprzęgów konnych. Koszt transportu obniżył się o 50 - 60 %.
Z tych to powodów, Górny Śląsk pokrył się siecią kolei wąskotorowej. Jej budowę realizowało Towarzystwo Kolei Górnośląskiej, to samo które zbudowało kolej normalnotorową. Główne linie wąskotorowe obsługiwały parowozy, a boczne zaprzęgi konne. Na Górnym Śląski, liniami wąskotorowymi próbowano przewozić pracowników i mieszkańców. Ale efekt był słaby. Do przewozu osób lepiej nadawały się tramwaje, które kursowały szybciej i częściej.
W 1857 roku, Królestwo Prus przejęło zarząd nad Towarzystwem Kolei Górnośląskiej i tym samym stało się właścicielem Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.
Opracował Karol Placha Hetman