Ostrawa 2025-09-29
Embraer C-390 Millennium.
Embraer C-390 Millennium jest to brazylijski samolot transportowy opracowany przez koncern Embraer i który odniósł sukces. Samolot wszedł na uzbrojenie kilku państw, a inne kraje rozważają możliwość jego kupna.
Projekt samolotu, jako KC-390, został oficjalnie uruchomiony w 2009 roku, kiedy firma Embraer otrzymał kontrakt na rozwój i budowę pierwszych dwóch prototypów. Celem było stworzenie nowoczesnego samolotu transportowego, który zastąpiłby w służbie między innymi starsze samoloty Herculesy C-130, w siłach powietrznych Brazylii. Był to czas kiedy Embraer dostarczał już użytkownikom udane samoloty komercyjne i biznesowe, z napędem turboodrzutowym. Projekt samolotu zakładał nową konstrukcję kadłuba, skrzydeł, kokpit i wybór dwóch silników turbowentylatorowych (IAE V2500), co miało zapewnić większą prędkość i lepsze osiągi, niż tradycyjne silniki turbośmigłowce.
Pierwszy prototyp, oznaczony PT-ZNF, został zaprezentowany w dniu 21 października 2014 roku. Samolot pierwszy lot wykonał w dniu 3 lutego 2015 roku. Prototyp wykonał ponad 100 godzin lotu, zanim wystartował drugi prototyp. Drugi prototyp (PT-ZNJ) ukończono w marcu 2016 roku, a jego pierwszy lot miał miejsce w dniu 28 kwietnia 2016 roku. Pierwsze samoloty dla wojska brazylijskiego planowano dostarczyć w 2018 roku. Ale jak bywa przy tak nowatorskiej konstrukcji, nastąpiły opóźnienia. Były problemy z finansowaniem i procesem certyfikacji. Pierwszy seryjny egzemplarz został dostarczony Brazylii w 2019 roku. W kwietniu 2023 roku, Embraer + FAB (Brazilian Air Force) ogłosili, że samolot osiągnął status Full Operational Capability (FOC), co oznacza że spełnia wszystkie wymagania operacyjne, dla których był projektowany. Obecnie (2025 rok) firma Embraer stopniowo zwiększa tempo produkcji samolotów C-390. Planowane jest osiągnięcie tempa produkcji 12 samolotów w ciągu roku.
Portugalczycy są jednym z pierwszych użytkowników eksportowych samolotów C-390. Kraj ten zamówił kilka egzemplarzy, a dostawy rozpoczęły się 2022-2023. W 2020 roku, Węgry podpisały umowę na dwa egzemplarze, w konfiguracji z możliwością medyczną. Pierwszy samolot dla Węgier odbył swój lot próbny w lutym 2024 roku. Liczba państw użytkowników lub zamawiających samoloty C-390 stopniowo wzrasta. Na przykład Holandia i Austria, sfinalizowały zakup 9 maszyn, dla obu państw, a dostawy mają rozpocząć się w 2027 roku. Lista państw, które kupiły lub zamówiły samoloty Embraer C-390 Millennium: Brazylia, Portugalia, Węgry 2 samoloty, Holandia 5 samolotów, Austria 4 egzemplarze, Czechy 2 samoloty, Korea Południowa 3 samoloty, Szwecja 4 samoloty, Słowacja 3 samoloty.
Konstrukcja C-390.
Samolot jest maszyną transportową z możliwością wykonywania różnych zadań; transport osób i ładunków, medevac, ratownictwo, operacje humanitarne, a także może pełnić rolę tankowca powietrznego. Samolot może operować z pasów tymczasowych i nieutwardzonych, co jest znaczącym atutem, zwłaszcza w krajach z rozległymi i słabo rozwiniętymi terenami.
Układ samolotu jest klasyczny, wolnonośny dolnopłat odrzutowy, z usterzeniem w układzie T, z tylną rampą ładunkowa. Ładownia ma wymiary; długość 18,50 m, szerokość 3,45 m, wysokość 3,20 m. Do budowy płatowca wykorzystano; stal, stopy aluminium i kompozyty. Kompozyty wykorzystano głównie w poszyciu płatowca. Podwozie jest chowane, trójpodporowe z przednim kołem, wózki główne dwuosiowe, dostosowane do operowania z nieutwardzonych pasów. Podwozie jest chowane, trójpodporowe z przednim kołem. Wózki główne dwuosiowe, dostosowane do operowania z nieutwardzonych pasów. Samolot może zabrać na pokład: 2 wozy opancerzone typu Guarani 6×6, lub śmigłowiec UH-60 Black Hawk, lub 7 palet typu 463L, lub 80 żołnierzy z pełnym wyposażeniem, lub 66 skoczków spadochronowych, lub 74 rannych na noszach razem z służbą medyczną. Tylna rampa załadunkowa ma hydrauliczny napęd.
Samolot ma układ grzbietopłata, czyli centropłat jest umieszczony ponad kadłubem. Taki układ zapewnia, że ładownia ma niezakłócony kształt sześcianu. Dlatego pod sufitem można zamontować wyciągarkę. Skrzydło jest skośne, z niedużym kątem natarcia i z niewielkim ujemnym wznosie. Skrzydła są wyposażone w klapy, sloty i spoilery dla dobrych charakterystyk STOL (start i lądowanie na krótkich pasach). Usterzenie w układzie „T” jest typowym usterzeniem samolotów transportowych.
Samolot ma dwa silniki turbowentylatorowe typu IAE V2500-E5. Są to te same silniki które są używane w samolotach Airbus A-320. Silniki mają ciąg 2 x 139,40 kN (2 x 27 000 lbf). Silniki zostały wyposażone w odwracacze ciągu. Silniki umieszczono w gondolach, które podwieszono pod skrzydłami. Dwa silniki to nie cztery, dzięki czemu znacznie skraca się czas koniecznych przeglądów i ilość części zamiennych.
Wyposażenie. Kabina załogi typu glass cockpit została wyposażona w wielofunkcyjne wyświetlacze LCD. Samolot wyposażono w nowoczesne systemy nawigacji (GPS/INS), fly-by-wire (cyfrowe sterowanie) i inne. Fly-by-wire jest 3-kanałowy. Zapewnia większe bezpieczeństwo i precyzję manewrów. Awionika ma możliwość integracji z systemami NATO (Link-16). Samolot wyposażono w układ tankowania. Samolot może tankować inne samoloty, ale także może sam pobierać paliwo. Maszyna może być wyposażona w dodatkowe systemy i urządzenia, na przykład system samoobronny. W jego skład wchodziły czujniki ostrzegania przed pociskami, wyrzutniki flar i dipoli. Kabina i ładownia przystosowane zostały do lotów w NVG (gogle noktowizyjne).
Dane T-T C-390: Załoga 3 osoby (2 pilotów i loadmaster). Ładunek do 26 000 kg (57 320 lb). Długość 35,20 m. Rozpiętość 35,05 m. Wysokość 11,84 m. Masa startowa 74 400 – 86 999 kg. Prędkość maksymalna 988 km/h (533 kt). Prędkość przelotowa 870 km/h (Ma 0,80). Pułap operacyjny 11 000 m (36 000 ft). Zasięg z ładunkiem 14 000 kg, 5 820 km. Zasięg z ładunkiem 23 000 kg, 2 820 km. Zasięg z ładunkiem 26 000 kg, 2 100 km. Zasięg do przebazowania z dodatkowym zbiornikiem paliwa 8 500 km. Start z normalnym ładunkiem (23 000 kg) około 1 524 m. Start z ładunkiem (16 000 kg) około 1 165 m. Lądowanie z ładunkiem 26 000 kg około 1 000 m.
Opracował Karol Placha Hetman