PZL P.11 1931r.

sty 1, 2024

—

Samoloty

—

Karol

Kraków 12 wrzesień 2018 rok

00131a Rozdział 1931r.

PZL P.11

Historia

Polska

PZL P.11. 2010 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

PZL P.11. 2009 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

PZL P.11. 2010 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

PZL P.11. 2011 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

PZL P.11. Model 2012 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

PZL P.11. Model 2018 rok. Zdjęcie Karol Placha Hetman

Samolot PZL P.11 to jednomiejscowy samolot myśliwskim, o konstrukcji duraluminiowej i o układzie zastrzałowego górnopłata. Ma otwartą kabinę i stałe podwozie.

W 1928 roku podjęto decyzję o przekształceniu Centralnych Zakładów Lotniczych w Państwowe Zakłady Lotnicze. Równocześnie zdecydowano o budowie nowej fabryki na Okęciu-Paluchu. PZL po Centralnych Zakładach Lotniczych przejął produkcję drewnianych licencyjnych samolotów myśliwskich Spad S-61. Pod marką PZL zbudowano jeszcze kilka sztuk. Lecz zapadła decyzja o zakończeniu ich produkcji.

Główne plany Rządu Rzeczypospolitej dla PZL skupiły się na zaprojektowaniu, zbudowaniu, oblataniu, przetestowaniu i wdrożeniu do produkcji seryjnej pięciu samolotów: myśliwskiego, łącznikowego, bombowego, pasażerskiego i szkolno-sportowego. Zorganizowano pięć zespołów projektowych, które zajęły się następującymi programami:

PZL P-1 – samolot pościgowy, czyli myśliwiec budowany pod kierunkiem inżyniera Zygmunta Puławskiego. Pierwszy lot odbył się we wrześniu 1929 roku i dał początek całej rodzinie myśliwców.

PZL Ł-2 – samolot łącznikowy, budowany pod kierunkiem Jerzego Dąbrowskiego i Franciszka Kotta. Prototyp oblatano z końcem 1929 roku i zbudowano tylko 30 sztuk.

PZL-3 – samolot bombowy, napędzany czterema silnikami, projektowany pod kierunkiem Władysława Zalewskiego. Programu nie zrealizowano.

PZL-4 – samolot pasażerski, napędzany trzema silnikami, projektowany pod kierunkiem Zygmunta Brunera i Stanisława Praussa.

PZL-5 – samolot szkolno-sportowy, pod kierunkiem Stanisława Malinowskiego i Władysława Kozłowskiego. Pierwszy lot prototypu nastąpił w 1930 roku i w latach 1930-1931, zbudowano 15 sztuk.

Inżynier Zygmunt Puławski, mając zaledwie 27 lat, zaprojektował samolot myśliwski PZL P-1. Przy jego opracowaniu konstruktor wykorzystał technologie zastosowane przy produkcji samolotu Wibault 7; nitowanie zewnętrzne i blachę drobno żłobkowaną.

Zygmunt Puławski zastosował również własne pomysły. Pierwszym był „mewi płat”, za granicą nazwany „polskim płatem”. Płat wychodził bezpośrednio z kadłuba, a nie jak to było często w górnopłatach montowany na metalowej konstrukcji z rurek tworząc w ten sposób z centropłata baldachim nad pilotem, który ograniczał pole widzenia. Mewi płat zapewniał dobrą widoczność dla pilota do przodu i na boki. Co najważniejsze skrzydła miały bardzo dobre własności aerodynamiczne.

Drugim rozwiązaniem było podwozie typu nożycowego, w którym amortyzatory zostały ukryte w kadłubie. Rozwiązania te znalazły się w P.6, P.7, P.8, P.11, P.24. Rozsławiły one nazwisko Puławskiego na świecie, a w niektórych krajach stosowano je w tamtejszych konstrukcjach; Francja (Mureaux 170/180, Loire 43/46, Dewoitine 560, Arsenal-Delanne 10), Czechosłowacja (Aero A-102), Jugosławia (Ikarus IK-1/IK-2), USA (Douglas O-31), Niemcy (Dornier Do-C1, Henschel Hs-121).

W sierpniu 1929 roku gotowy był prototyp samolotu, który otrzymał oznaczenie PZL P.1. Do napędu wykorzystano silnik rzędowy. Samolot okazał się poprawny, choć wymagał kilku poprawek konstrukcyjnych. Problemem okazał się jednak słaby silnik rzędowy. W tym czasie ścierały się dwa poglądy. Jedni konstruktorzy uważali, iż przyszłością są silniki gwiazdowe; mniejsza masa, lepsze chłodzenie, prostsze w obsłudze, tańsze w zakupie i produkcji. Drudzy konstruktorzy uważali, że przyszłość to silniki rzędowe; mniejsza powierzchnia czołowa, możliwość chłodzenia instalacją wodną. Ponieważ w Polsce produkcja silników dopiero ruszała, dlatego Polska doktryna oparła się na silnikach gwiazdowych, których licencje zakupiono.

Dlatego inżynier Zygmunt Puławski przystosował samolot PZL P.1 do napędu silnikiem gwiazdowym. Powstały kolejne konstrukcje napędzane tego typu silnikiem; P.6, P.7, P.8, P.9, P.10, P.11. Chociaż konstruktor nie porzucił całkowicie konstrukcji z silnikami rzędowymi. Takim był początkowo samolot PZL P.8, którego prototypy zbudowano w 1931 roku. Podobnie było z konstrukcją PZL P.10.

Przebudowa samolotu PZL P.1 do silnika gwiazdowego, pociągnęła konieczność przebudowy całego kadłuba. Wówczas, dla samolotu zastosowano konstrukcję pół-skoupową. Była to znacząca innowacja. To w 1930 roku na świcie pojawiły się pierwsze udane płatowce o konstrukcji pół-skorupowej. Pierwszymi były; Northrop z USA, Dewoitine i Nieuport z Francji oraz PZL P.6 z Polski.

Prototyp samolotu PZL P.6 wykonał pierwszy lot w sierpniu 1930 roku, a w końcu tego roku pokazany był na Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu. Światowi konstruktorzy docenili samolot, jego charakterystyczny płat i konstrukcję pół-skorupową. Gdy kapitan Bolesław Orliński zademonstrował myśliwiec w powietrzu, prasa światowa uznała PZL P.6 za najlepszy samolot myśliwski. Napisano, że wyprzedza on wszystkie inne konstrukcje zbudowane w Europie. W 1931 roku, kapitan Bolesław Orliński zwyciężył na tym samolocie w zawodach najlepszych pilotów świata, w Cleveland w USA. W ten sposób fabryka PZL wyrobiła sobie dobrą markę za granicą. O Polsce pisano dużo i dobrze.

Samolot PZL P.7 to odmiana seryna samolotu P.6, który pierwszy lot wykonał w październiku 1930 roku. W latach 1932-1933 w fabryce w Warszawie zbudowano 150 myśliwców, które oznaczono PZL P.7a. Zastąpiły one wszystkie do tej pory używane samoloty myśliwskie w Wojsku Polskim. W 1933 roku Polska stała się pierwszym krajem na świecie z lotnictwem myśliwskim wyposażonym wyłącznie w samoloty metalowe, o konstrukcji pół-skorupowej.

Kariera Zygmunta Puławskiego została przerwana jego śmiercią. Zginął w dniu 21 marca 1931 roku, podczas lotu na prototypie swojej amfibii PZL-12. Po śmierci konstruktora, jego dzieło dalej prowadziło biuro konstrukcyjne PZL, ale nikt nie śmiał podpiąć swoje nazwisko pod niesamowite konstrukcje Zygmunta Pułaskiego. Jego działo rozwijał zespół pod kierunkiem Wsiewołoda Jakimiuka. Wprowadzono kilka zmian, które proponował jeszcze Zygmunt Puławski. Myśliwiec po zmianach i z nowym silnikiem otrzymał oznaczenie PZL P.11. Produkcja seryjna trwała w latach 1933-1936.

PZL P.11a – 30 maszyn dla Wojska Polskiego.
PZL P.11b – 50 maszyn dla Rumunii.
PZL P.11c – 175 maszyn dla Wojska Polskiego. Z obniżonym silnikiem i zmodyfikowanym usterzeniem pionowym.
PZL P.11f – to odmiana PZL P.11c, 80 maszyn zbudowanych z licencji w Rumunii, w zakładach IAR.
PZL P.11g Kobuz – wobec opóźnień w testach PZL P.50 Jastrząb, zdecydowano się na opracowanie samolotu Kobuz z silnikiem, który już był wyprodukowany, a był przeznaczony dla Jastrzębia. Produkcja miała się rozpocząć jesienią 1939 roku, w Podlaskiej Wytwórni Samolotów.

Samoloty PZL P.11 były wyposażone w różne silniki gwiazdowe: Bristol, Gnome-Rhone, Mercury o mocach od 379 kW (515 KM) do 618 kW (840 KM).

Po zbudowaniu PZL P.11c, świat zaczął się jeszcze bardziej interesować samolotami z Polski i chciał je kupować. Aby nasze samoloty mogły konkurować na rynkach zagranicznych, musiały należeć do najszybszych. W tym celu należało stosować jeszcze mocniejsze silniki. Produkowany u nas, z licencji silnik Bristol, dysponował już mniejszą mocą niż nowsze konstrukcje, a ponadto umowa licencyjna zabraniała nam eksportu tych silników. Zaistniała więc potrzeba poszukania silnika o mocy do 736 kW (1 000 KM). Wybór padł na francuski silnik Gnome-Rhone 14K, który wówczas był łatwy do kupienia. Przebudowano płatowiec pod ten zespół napędowy i w marcu 1933 roku, samolot oblatano jako PZL P.24. Rozwijał on prędkość 414 km/h i był najszybszym ówczesnym myśliwcem z silnikiem gwiazdowym. Udało się zdobyć kilka zamówień i ruszyła produkcja seryjna, która trwała w okresie 1936-1939. Myśliwce zakupiła; Turcja, Grecja, Rumunia. Samoloty te także budowano na podstawie licencji w Turcji i Rumunii. PZL P.24 ugruntował dobrą opinię o polskim przemyśle lotniczym. W Polsce myśliwców PZL P.1-P.24 zbudowano 510 maszyn i kolejne 170 za granicą.

W Polsce w Muzeum Lotnictwa Polskiego jest jedyny zachowany samolot PZL P.11c. W 2018 roku samolot przeszedł remont. Jego silnik jest sprawny. Teoretycznie można na tym samolocie wykonać lot. Jednak samolot jest tak cenny, że uszkodzenie jego byłoby niedopuszczalne.

Opracował Karol Placha Hetman

Kraków 12 wrzesień 2018 rok

00131a Rozdział 1931r.

PZL P.11

Konstrukcja

Polska

Samolot PZL P.11 to jednomiejscowy samolot myśliwskim, o konstrukcji duraluminiowej i o układzie zastrzałowego górnopłata. Ma otartą kabinę i stałe podwozie.

Skrzydła konstrukcji Puławskiego, podparte zastrzałami i jest całkowicie metalowe. Skrzydła są dwudźwigarowe, wyposażone w lotki.

Kadłub samolotu ma kształt okrągły w przodzie do owalnego w tyle. Przednia część o konstrukcji kratownicowej. Reszta kadłuba o konstrukcji pół-skorupowej. W przedzie umieszczono silnik, łoże silnika, zbiornik paliwa, mocowania skrzydeł, mocowania podwozia i wewnętrzne amortyzatory, uzbrojenie.

Podwozie stałe z kołem ogonowym, konstrukcji Puławskiego.

PZL P.7 – Silnik gwiazdowy 9-cylindrowy Skoda-Bristol Jupiter VII F o mocy 450 KM

PZL P.11c – Silnik gwiazdowy 9-cylindrowy Mercury VIS2 o mocy 630 KM

Samoloty PZL P.11 były wyposażone w różne silniki gwiazdowe: Bristol, Gnome-Rhone, Mercury o mocach od 379 kW (515 KM) do 618 kW (840 KM).

Uzbrojenie dwa karabiny maszynowe Vickers lub PWU FK wz. 33 kaliber 7,92 mm.

Dane T-T PZL P.7 1930 rok

Rozpiętość 10,57 m

Długość 6,98 m

Wysokość 2,69 m

Masa własna 1 090 kg

Masa startowa 1 480 kg

Prędkość maksymalna 327 km/h

Zasięg 600 km

Czas lotu 3 godziny

Dane T-T PZL P.11c 1931 rok

Rozpiętość 10,72 m

Długość 7,25 m

Wysokość 2,70 m

Masa własna 1 147 kg

Masa startowa 1 800 kg

Paliwo 224 litry

Prędkość maksymalna 367 km/h

Prędkość wznoszenia 14,5 m/s

Zasięg 550 km

Pułap 8 040 m

Czas lotu 3 godziny

Opracował Karol Placha Hetman

Kraków 12 wrzesień 2018 rok

00131a Rozdział 1931r.

PZL P.11

Polska

Zestawienie

PZL P.11a – 30 maszyn dla Wojska Polskiego.
PZL P.11b – 50 maszyn dla Rumunii.
PZL P.11c – 175 maszyn dla Wojska Polskiego. Z obniżonym silnikiem i zmodyfikowanym usterzeniem pionowym.
PZL P.11f – to odmiana PZL P.11c, 80 maszyn zbudowanych z licencji w Rumunii, w zakładach IAR.

Opracował Karol Placha Hetman