Warszawa 2020-02-25
De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk.
022b Rozdział 1946-05-22
Historia
De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk to Polski samolot, bo został zbudowany przez Polskich konstruktorów. Konstruktorami samolotu De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk byli inżynierowie Wsiewołod J. Jakimiuk oraz Wiesław Stępniewski. Konstruktor Wsiewołod J. Jakimiuk to główny twórca samolotu PZL-50 Jastrząb.
De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk to lekki, dwumiejscowy samolot szkolno-treningowy, zbudowany w kanadyjskich zakładach koncernu De Havilland. Samolot ten z biegiem czasu stał się najbardziej popularnym samolotem szkolno-treningowy. Samolot był produkowany bardzo długo w zakładach angielskich oraz na podstawie licencji w Portugalii.
Początki konstrukcji sięgają 1940 roku. Już wówczas myślano o następcy dwupłatowego samolotu De Havilland DH-82 "Tiger Moth”, który był już przestarzały. Oficjalne prace rozpoczęto we wrześniu 1945 roku. Przy projektowaniu samolotu starano się utrzymać nieskomplikowaną konstrukcję, łatwą obsługę naziemną, dobrą widoczność z kabiny, możliwość montażu dodatkowego wyposażenia. Konstrukcja samolotu metalowa, miejsca w tandem, kabiny całkowicie zakryte, podwozie stałe.
Prototyp zbudowano w Kanadzie. Samolot De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk pierwszy lot wykonał w dniu 1946-05-22 roku. Pilotem był W.P.I. Fillingham. Samolot przetransportowano drogą morską do Anglii. W Anglii przeprowadzono testy, które dały ocenę dobrą. Przygotowano samolot do produkcji seryjnej w zakładach De Havilland Aircraft Company. Pierwszy samolot seryjny był gotowy we wrześniu 1949 roku i pierwszy lot wykonał w dniu 1949-11-14 roku.
Samolot De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk był produkowany w wielu odmianach. Była odmiana rolnicza, która otrzymała oznaczenie MK-23. W miejscu przedniego fotela umieszczono plastykowy zbiornik na chemikalia, o pojemności 380 litrów. Tylny fotel umieszczono znacznie wyżej, dla poprawy widoczności.
W 1966 roku, opracowano samolot Chipmunk z silnikiem turbośmigłowym Rower „Wolston”, o mocy 100 KM.
De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk był produkowany w Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Portugalii. W Kanadzie zbudowano 218 samolotów. W Portugalii wyprodukowano 60 samolotów, w firmie Oficinas Gerais de Meteriel Aeronautica – OGMA. Łącznie zbudowano 1 284 samolotów.
W trakcie długoletniej eksploatacji samoloty poddawano wielu modyfikacjom. Budowano wersje jednomiejscowe. Zmieniano silniki. Wykonywano nowe oszklenia kabiny.
W Kanadzie, Polski, świetny pilot doświadczalny Janusz Żurakowski latał na samolocie DHC-1 Chipmunk w ośrodku badawczym Aeroplane and Armament Experimental Establishment (A&AEE) w Boscombe Down.
W Polsce znajduje się samolot DHC-1 Chipmunk, rejestracja SP-YAC. Samolot został kupiony przez pana Jacka Mainkę. Samolot został odbudowany w latach 2010-2014 roku w Wielka Brytania.
Konstrukcja De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk.
De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk to jest dwumiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej. Skrzydło o obrysie trapezowym, jedno-dźwigarowe, metalowe. Pokrycie skrzydła w przedzie metalowe, reszta kryta płótnem. Skrzydła wyposażone w klapy szczelinowe oraz lotki szczelinowe podobnie jak klapy kryte płótnem. Kadłub samolotu jest metalowy, zbudowany z dwóch części. Przednia część kończy się za kabiną pilotów. Kabina zakryta. Usterzenie samolotu jest metalowe. Statecznik poziomy kryty blachą, ster wysokości pokryty płótnem. Usterzenie pionowe posiada charakterystyczny obrys typowy dla konstrukcji De Havilland. Statecznik pionowy kryty blachą, ster płótnem. Podwozie klasyczne, stałe. Silnik – Podstawowy silnik to rzędowy z tłokami wiszącymi, De Havilland „Gipsy Major IC”, o mocy 108 kW (142 KM).
Dane T-T De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk:
Rozpiętość 10,46 m. Długość 7,75 m. Wysokość 2,16 m. Masa własna 535 kg. Masa całkowita 875 kg. Prędkość maksymalna 225 km/h. Prędkość przelotowa 200 km/h. Prędkość lądowania 70 km/h. Prędkość wznoszenia 4,27 m/s. Pułap maksymalny 5 240 m. Zasięg 445 km.
Zestawienie
De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk był produkowany w Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Portugalii. W Kanadzie zbudowano 218 samolotów. W Portugalii wyprodukowano 60 samolotów, w firmie Oficinas Gerais de Meteriel Aeronautica – OGMA. Łącznie zbudowano 1 284 samolotów.
W Polsce znajduje się samolot DHC-1 Chipmunk, rejestracja SP-YAC. Samolot został kupiony przez pana Jacka Mainkę. Samolot został odbudowany w latach 2010-2014 roku w Wielka Brytania.
Opracował Karol Placha Hetman