Nasielsk 2017-11-27
Lotnisko Chrcynno koło Nasielska.
Współrzędne geograficzne: 52.573N 20.872E. Elewacja 107 m.
Miejscowość Chrcynno.
Chrcynno to miejscowość rolnicza położona w Województwie Mazowieckim, w Powiecie Nowodworskim, w Gminie Nasielsk. Do Nasielska jest około 5 km, a do Warszawy około 45 km. Chrcynno leży na północ od Warszawy. Przez miejscowość przebiega Droga Wojewódzka Nr 632 (Marki – Płońsk), a także tutaj swój początek ma Droga Wojewódzka Nr 622 (łącząca Chrcynno z Ludwinowem Zegrzyńskim).
Chrcynno poprzednio było nazywane Chrzcino. W Chrcynno jedynym historycznym obiektem jest neogotycki pałac z 1845 roku, utrzymany w dobrym stanie. W okresie 1975–1998 miejscowość Chrcynno administracyjnie należała do Województwa Ciechanowskiego, a od 1998 roku, do Województwa Mazowieckiego.
Chrcynno należało do ważnych strategicznie miejsc w systemie obrony Warszawy. Znajdują się tutaj pozostałości dwóch ważnych obiektów militarnych: lotniska wojskowego oraz kompleksu wojskowego jednostek rakietowych i radiolokacyjnych. Żadne z tych obiektów aktualnie nie jest wykorzystywany przez Wojsko Polskie (Siły Zbrojne Rzeczypospolitej). Lotnisko Chrcynno jest obecnie eksploatowane, jako lądowisko dla celów Aeroklubu Warszawskiego, a pozostałości leśnego kompleksu wojskowego jest terenem prywatnym, muzeum pojazdów wojskowych i wynajmowanym, jako na przykład obiekt paintballowy.
Lotnisko Chrcynno.
Około 1934 roku, władze Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (ściślej między styczniem 1934 roku, a marcem 1935 roku) podjęły rozmowy z właścicielem majątku panem Zdzisławem Rościszewskim w Chrcynno w sprawie budowy lotniska dla LOPiP. Pod Lotnisko przeznaczono część łąk i pastwisk. Z różnych powodów, głównie finansowych, prace przebiegały dojść wolno. Niemniej jednak pole wzlotów zostało przygotowane do obsługi samolotów. Teren wyrównano i częściowo zmeliorowano.
Podczas pierwszej tajnej mobilizacji, w marcu 1939 roku, Lotnisko Chrcynno zostało wyznaczone, jako lotnisko zapasowe dla 1. Pułku Lotniczego z Okęcia.
W dniu 7 września 1939 roku miejscowość i Lotnisko Chrcynno zostało zajęte przez armię germańską. W okresie od marca 1941 roku do czerwca 1941 roku, germańcy, przy pomocy robotników przymusowych, rozbudowali Lotnisko Chrcynno dla celów militarnych. Powstała wówczas między innymi betonowa droga startowa (RWY), która istnieje do dnia dzisiejszego oraz betonowe drogi kołowania. Postawiono murowane budynki dla obsługi. Do listopada 1944 roku, Lotnisko pełniło funkcje etapowego na kierunku wschodnim do braci moskali. Od czerwca 1944 roku, było także lotniskiem operacyjnym, w związku ze zbliżającym się frontem Wschodnim. To między innymi z tego Lotniska startowały samoloty bojowe Luftwaffe przeciw Powstańcom Warszawskim (1 sierpień 1944 rok – 2 październik 1944 rok). W listopadzie 1944 roku, germańcy wycofali się z Lotniska Chrcynno. Część obiektów została wysadzona w powietrze.
W dniu 15 stycznia 1945 roku, moskale zajęli Chrcynno, Lotnisko i Nasielsk. Nastąpiła dalsza dewastacja Lotniska. Moskale nie bazowali na lotnisku długo.
W pierwszych latach powojennych, za przyzwoleniem terenowych władz komunistycznych, miejscowa ludność pozyskiwała z Lotniska materiał budowlany. W tym czasie, rozebrano wszystkie drogi kołowania i resztki murowanych budynków. Zmiana prawa z końcem 50-lat, wstrzymała dalszą rozbiórkę Lotniska Chrcynno. Lotniskiem zajęło się Wojsko Polskie, które rozpoczęło tutaj szkolenie. Ze szkoleń lotniczych były skoki spadochronowe. Lotnisko wykorzystywano także dla ćwiczeń taktycznych nowo powstałych jednostek wojskowych bazujących w pobliskich lasach.
Instal Nasielsk.
Niezwykłym dla Lotniska Chrcynno był okres 1974-1986, kiedy to bazowały tutaj jedne z największych śmigłowców na świecie Mil Mi-6.
W 1974 roku, dla Polskiej gospodarki narodowej kupiono pierwszy z trzech śmigłowców Mil Mi-6 A. Pierwszy Mi-6 A odebrano w grudniu 1974 roku, przez firmę Instal do prac dźwigowo-montażowych. Firma Instal swoje biura miała w Nasielsku. Śmigłowiec otrzymał rejestrację SP-ITA. Dwa kolejne śmigłowce Mil Mi-6 A kupiono na przełomie 1978/1979. Śmigłowiec Mi-6 A SP-ITB kupiono z funduszy firmy Elbud. Trzeci Mi-6 A otrzymał rejestrację SP-ITC.
Ponieważ firma Instal nie miała żadnego pilota śmigłowcowego i żadnego doświadczenia, dlatego z Wojska Polskiego oddelegowano śmigłowiec Mil Mi-8 z lotnikami i personelem. Na czele zespołu lotniczego stanął major pilot Józef Wietecha. Firma Instal kupiła dodatkowo w Świdniku śmigłowiec PZL Mi-2.
Skarb państwa przekazał zespołowi przedwojenne, należące do LOPiP, a nieużytkowane Lotnisko Chrcynno koło Nasielska. W przyszłości, Lotnisko Chrcynno stało się baza wszystkich trzech kupionych śmigłowców Mi-6 A.
W 1975 roku, wykonano remont drogi startowej (RWY) dla potrzeb Mil Mi-6 A, a to, dlatego, że zwykle śmigłowce te startowały z rozbiegiem około 300 m.
Załogi przewidziane do obsługi śmigłowców Mi-6 A wyjechały na szkolenie na Ukrainę, do ośrodka szkolenia pilotów cywilnych w Kremieńczugu.
Zanim pierwszy Mi-6A SP-ITA został dopuszczony do użytku, w 1974 roku, przeszedł procedurę certyfikacji na podstawie dokumentów uzyskanych z CCCP i własnych lotów, prowadzonych przez załogę mgr inżyniera Ryszarda Witkowskiego. Badania przeprowadził i certyfikat wydał Instytut Lotnictwa. Do pierwszych prac dźwigowo-montażowych Mi-6 A SP-ITA przystąpił w marcu 1975 roku. Zastosowanie śmigłowca do prac dźwigowo-montażowych otworzyło nowe dotąd niedostępne możliwości wykonywania prac. Jednak bardzo kosztownych.
Około 90 % prac wykonywanych przez Mi-6 A SP-ITA, było wykonywanych na rzecz Przedsiębiorstwa Budowy Linii Energetycznych Elbud. Stawiano słupy energetyczne najwyższych napięć od 110 kV do 400 kV. Największym sukcesem było ustawienie 39 słupów energetycznych w czasie 9 godzin, co dało 14 minut na postawienie jednego słupa.
Innymi zadaniami były usługi dla przemysłu ciężkiego, przy pracach remontowo-montażowych. Śmigłowiec umożliwił remonty żeliwniaków, iskrowników, rekuperatorów i urządzeń wentylacyjnych. Wszystkie te urządzenia wkładano przez dach. Przy tradycyjnej metodzie należało rozebrać część budynków. Nie było tak dużych dźwigów kołowych jak obecnie. Mi-6 wykonywał prace w hutach-odlewniach w Stąporkowie, Radomiu, Ursusie, Grudziądzu i innych. Mi-6 pracował w kopalniach odkrywkowych węgla brunatnego i kopalniach siarki. Stawiano maszty radiowo-telewizyjne, kominy, kopuły na szczytach budynków.
W 1976 roku, podwieszony pod śmigłowcem pomnik Władysława Jagiełły przebył drogę z Gliwic do Krakowa i został postawiony na przygotowanym cokole Pomnika Grunwaldzkiego, a cała operacja pokazywana była w Polskiej Telewizji. Na żywo, stawianie pomnika oglądało kilka tysięcy krakowian stłoczonych na ulicy Basztowej i obok kościoła świętego Floriana.
W 1978 roku, Polskie śmigłowce Mi-6 zaczęły świadczyć usługi na Węgrzech i w Bułgarii. W okresie 1975-1979, śmigłowce Mi-6 wykonały 3 200 operacji dźwigowych, kosztem 323 milionów złotych. Oceniono, że w ten sposób oszczędzono 6 miliardów złotych.
Jednak gospodarka narodowa, pod rządami komunistów, chyliła się ku upadkowi. Eksploatacja śmigłowców okazała się bardzo droga. Nie przyniosła obniżenia kosztów budowy linii energetycznych, w stosunku do metod tradycyjnych. Poza tym, dużą rolę odgrywała pogoda, a zwłaszcza wiatr, który potrafił skutecznie wstrzymać prace.
Wszystkie trzy Polskie śmigłowce Mil Mi-6 A, zostały w styczniu 1986 roku przekazane Wojsku Polskiemu, wchodząc do służby w 37. Pułku Śmigłowców Transportowych na lotnisku Leźnica Wielka koło Łęczycy. Otrzymały numery 063 (ex SP-ITA), 670 (ex SP-ITB) i 671 (ex SP-ITC). Zostały pomalowane na kolor ciemnozielony. Dół kadłuba pomalowano na jasno niebiesko. Śmigłowce otrzymały boczne, dodatkowe zbiorniki paliwa na stałe.
W Wojsku Polskim szybko potwierdziły swoją nieprzydatność. Trzy śmigłowce były w stanie przetransportować tylko jedną kompanię i to z ograniczonym sprzętem. Lepiej mogłyby się sprawdzić w wojskach specjalnych, których wówczas nie było. Jednak ich hałas był znaczny, a przewaga operacyjna śmigłowców Mi-8 wyraźna.
Już w sierpniu 1990 roku, zostały wycofane ze służby. Dwa z nich sprzedano następnie do Ukrainy.
Trzeci 670 (ex SP-ITB) w 1994 roku, trafił do prywatnego muzeum, które zostało założone na terenie przyległym do lotniska Lublinek przez pana Jerzego Lewandowskiego, posiadacza jednego z pierwszych w Łodzi prywatnych samolotów, pilota, członka Aeroklubu Łódzkiego i pasjonaty lotnictwa. Większość samolotów w muzeum była tylko użyczona, jako dzierżawa. Po śmierci założyciela muzeum, w 2003 roku, kolekcja stała się tematem postępowania spadkowego, które miało zadecydować o przyszłości eksponatów. Muzeum zostało formalnie zamknięte dla zwiedzających. W dniu 16 listopada 2011 roku, śmigłowiec stał się własnością Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie (będącego wówczas w etapie tworzenia). W grudniu 2015 roku, śmigłowiec przetransportowano do Dęblina i poddano renowacji. Od 2016 roku, śmigłowiec jest dostępny do zwiedzania zarówno z zewnątrz jak i w środku.
Kolejne lata.
W 1986 roku, teoretycznie Lotnisko Chrcynno nadal było zarządzane przez Wojsko Polskie. Około 1995 roku, lotnisko zostało przekazane do Agencji Mienia Wojskowego. Około 2000 roku, Lotnisko Chrcynno stało się drugim lotniskiem wykorzystywanym przez Aeroklub Warszawski. Pierwszym jest Lotnisko Bemowo (Bernerowo) w Warszawie. Lotnisko Chrcynno jest w wieczystej dzierżawie Aeroklubu Warszawskiego.
Aeroklub Warszawski dysponuje Certyfikatami AOC i AWC, czyli na przewóz pasażerów i usługi lotnicze, flotą samolotów Cessna 150, 152, 172, 208B, Piper Cub, AT-3 i szeroką gamą szybowców. Szkolą zarówno w zakresie skoków spadochronowych, jak i szybowców, samolotów i balonów.
W 2006 roku, prezes Aeroklubu generał Gromosław Czempiński, zaproponował powstanie na Lotnisku Chrcynno ośrodka sportów ekstremalnych. Otrzymał on nazwę „Ośrodek Sportów Ekstremalnych w Chrcynnie”. Doszło nawet do częściowego porozumienia z władzami Województwa Mazowieckiego. Plany zakładały także utworzenie, w porozumieniu z miejscową szkołą, klasy technikum o specjalności mechanika samolotowego. Niestety pomysłów nie udało się zrealizować do końca.
Od 2012 roku, sytuacja operacyjna na Lotnisku Chrcynno uległa pogorszeniu. Stało się to za sprawą uruchomienia komercyjnego portu lotniczego w Modlinie. Odległość obu obiektów to zaledwie 20 km. Startujące samoloty z Lotniska Modlin w kierunku północno-wschodnim mogą wlecieć w strefę Lądowiska Chrcynno, na którym mogą właśnie odbywać się skoki spadochronowe. W dodatku na niektórych mapach Lądowisko Chrcynno nie jest nawet zaznaczone.
Aktualnie (2017 rok).
Lotnisko Chrcynno jest użytkowane przez kilkanaście podmiotów. W metalowych, niewielkich hangarach są trzymane prywatne samoloty general aviation, motolotnie, sprzęt paralotniowy i spadochronowy. Działa szkoła spadochronowa i motolotniowa. Organizowane się kursy lotnicze; spadochronowe, motolotniowe, samolotów ULM. Dla rządnych wrażeń organizowane są loty widokowe i skoki spadochronowe w tandemie. Skoki tandemowe z wysokości 4 000 m to typowa rekreacja dla ludzi pragnących przeżyć powietrzną przygodę. To 40-50 sekund wolnego spadania, oraz 5-10 minut na otwartej czaszy spadochronu. Przed skokiem organizowany jest 45 minutowy kurs przygotowawczy. Całkowity czas takiej imprezy to 2-3 godziny pobyt na lotnisku. Dla bardziej zaangażowanych Aeroklub organizuje szkolenie spadochronowe AFF z wysokości do 4 000 m.
Na Lotnisku znajduje się kryta spadochroniarnia, punkt gastronomiczny, miejsca noclegowe (po wcześniejszej rezerwacji). Pole wzlotów jest wykorzystywane dla ćwiczeń Pogotowia Lotniczego, Policji, służb specjalnych, a także, jako plan filmowy. Organizuje się tutaj imprezy motorowe, zawody modeli latających, a także szybowcowe.
Lotnisko Chrcynno - Dane.
Współrzędne 52°34′25″N 20°51′37″E. Kod lotniska ICAO - EPNC, Nasielsk. Lotnisko jest zarejestrowane, jako Lądowisko. Elewacja 350 ft (107 m n.p.m.). Kwadrat Chrcynno-Radio 122.2. Pierwszy RWY 106/286 (10/28), 843 x 45 m, N52°34'26.4" E20°52'18.9" Nawierzchnia gruntowa, trawa, pas oznakowany, 843 × 45 m. Drugi RWY 138/318 (13/31), 965 x 45 m, N52°34'18.0" E20°52'19.2" Nawierzchnia gruntowa, trawa, pas oznakowany, 965 × 45 m. Betonowy RWY po stronie północnej pola wzlotów nie daje się do użytku. Również położony za nim na północ, równoległy, trawiasty RWY nie nadaje się do użytku. Kontakt telefoniczny +48 236912320. Właściciel: Aeroklub Warszawski, ul. Księżycowa 1, 01-934 Warszawa.
Warto zaznaczyć, że kilka lat temu obie drogi startowe zostały wykonane w systemie Kratka trawnikowa geoSYSTEM . geoSYSTEM to nowoczesny, ekologiczny system wzmacniania nawierzchni inaczej nazywany: kratka trawnikowa, parkingowa, drogowa, ogrodowa, płyta ażurowa, panel trawnikowy, eko kratka, geokrata. Po zasianiu trawy lub zastosowaniu innego wypełnienia kratka staje się praktycznie niewidoczna. Dzięki temu projektanci i inwestorzy mogą w pełni wykorzystywać estetyczne walory naturalnej nawierzchni, projektować obszary o zmiennej kolorystyce czy fakturze. Nawierzchnia taka wykazuje jednocześnie dużą odporność na uszkodzenia mechaniczne - rozjeżdżanie, wycieranie i wydeptywanie. Dobrze nadaje się na parkingi, a także RWY dla general aviation.
Preferowany jest dojazd na Lotnisko samochodami prywatnymi. Niezmotoryzowani do Nasielska mogą dojechać pociągiem, a dalej autobusem (busem), który po 4 kilometrach zatrzymuje się 100 m od zabudowań Lotniska.
Wojska Rakietowe i Radiolokacyjne w Chrcynno.
W październiku 1962 roku, w kompleksie leśnym Chrcynno został zorganizowana 6. Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej Kraju, JW1033, wchodzący w skład 3. Warszawska Brygada Rakietowa Obrony Powietrznej. Jednostkę zorganizowano na bazie 86. Pułku Artyleryjskiego. Nowa jednostka na wyposażenie otrzymała pociski rakietowe klasy ziemia-powietrze SA–75 Dzwina. Przeszkolenie pierwszej grupy oficerów i żołnierzy ukończono w październiku 1962 roku. W 1963 roku, dywizjon wykonał pierwsze strzelania bojowe do tarczy powietrznej ŁA-17MM na poligonie w Aszułuku w Kazachstanie, w państwie moskiewskim. Już w 1964 roku, 6. Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej Kraju został przezbrojony w pociski rakietowe S–75M Wołchow. W 1967 roku, na uzbrojenie dywizjonu wprowadzono dodatkowo baterie 37. mm armat przeciwlotniczych i przeciwlotnicze karabiny maszynowe PKM-2. Zapewniały one osłonę przeciwlotniczą przed atakami środków napadu powietrznego z małych i bardzo małych wysokości. 6. Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej Kraju ostre strzelania nadal prowadzi w Aszułuku: 1966, 1971, 1976, 1980 i 1987 rok. W ramach restrukturyzacji Sił Zbrojnych RP, w 2000 roku 6. DR OP został rozformowany.
Kompleks leśny liczy około 100 hektarów i położony jest pomiędzy miejscowościami Nasielsk – Chrcynno. Przez sam środek kompleksu, ze wschodu na zachód przebiega droga, która teraz jest ogólnie dostępna. Na obszarze byłej jednostki wojsk rakietowych mieści się rodzinna Pancerna Farma - eventy militarne dla firm oraz prywatne muzeum zabytków techniki wojskowej. Kolekcja liczy około 50 pojazdów wojskowych. Bracia Stanisław i Maciej Kęszyccy kupili teren po byłej jednostce rakietowej w 2004 roku. Aby zwiedzić muzeum należy skontaktować się telefonicznie z właścicielami. Adres; Chrcynno 141, 05-190 Nasielsk.
Opracował Karol Placha Hetman